Kantau nahi dabenandako, hamen nere errepertorixoko proposamen batzuk
(nahi dabenak inprimitzeko;-) ).
O.
************************************
Zenbait bertso xelebre
(Bernardo Atxaga / Ruper Ordorika)
Batzuetan jartzen naiz etxetik begira
Begiak jausten zaizkit leihotik behera
Lurrean salto eginez kanikak bailira
Gaua etorri arte dibertitzen dira.
Ikusmira galduta asper naizenean
Gogoa ipintzen dut etorkizunean
Zer egin behar dudan euskaldun artean
Suizidatzen ez banaiz datorren urtean.
Estraineko gauza zeharo alpertu
Jatearekin soilik nor da gaur kontentu
Asmatu behar ditut makina bat santu
Egutegia festaz erabat gorritu.
Lagunekin paratu txokolate jatiak
Zaku karrerak eta bidaia haundiak
Ezagutu nahi ditut enpatxu eztiak
Konstantinopla eta Parisko zubiak.
Apaizei sotanak dizkiet kenduko
Itsasuntzi piraten banderak eiteko
Tiobibo batetan denok gara igoko
Zintzoak garelako ez dugu ordainduko.
Musika joko dugu alde guztietan
Batek bonboan eta besteak tronpetan
Bilutsirik bainatuz ilargi argitan
Maitia bilatuko dugu ur azpitan.
Biziko gara horrela hirurehun bat urtez
Banku guztietako jabetzaren kaltez
Sufrimentua eta nigarraren ordez
Farra eta farrandaz historia betez.
Horrelakorik inoiz gerta ez baledi
Izan gintezke arrano batzuentzat txori
Txit ondo hitzeginen eskuetan geldi
Borreroak baditu milaka aurpegi.
*******************************************
Vive, vive la liberté!
Anonimoa, 1869
Apez fanfarroi zenbaitek
desafioa bota'itek:
Karlos errege,
bortxaz bedere,
paratu behar ome'itek:
balore ona behaitek.
Apezak, zer nahi dezute
zuek errege bilatzen?
Partikularki
Karlos septimoz
nihor eztelaik oroitzen?
Hori bai zaiku txokatzen!
Ez dire apezak bakarrak,
baituzte lagun azkarrak;
haundimendiak,
ez galtzeagatik
lengo influjo ta indarrak,
egin dire karlostarrak.
Beti horien bizia
izan da hipokresia;
mundu guzia
umil-umila
beren eskura kartzia
da hoien lege guzia.
Bonuak eta graduak
dirutan ttuzte hartuak:
hek ezin kobra,
hok ez balio
Karlos errege egin arte;
esperantza ona daukate.
Galduagatik diruak,
badute konsuelua:
paper oiekin
egin dezakete
gibeleko serbiziua;
horra deskite modua.
Apezaren misionia da
bakea erakustea;
ez partiden bat
armatu eta
bera aitzindari atera,
gerra zibila piztera.
Fede onez kunplitzea
nork bere obligazionia,
makurrik gabe
geren dretxoak
elkarri respetatzea,
hori da libertadea.
Obispo eta kanonigo,
apez eta fraile,
zuek gurekin
oihu egin zue
zintzurrak larrutu arte:
Vive, vive la liberte!
*******************************************
Ttiki ttikia
(Georges Brassens / Anje Duhalde)
Ez nuen inoiz txapelik kendu
nehoren aurrean
ta orai berriz noa zoratzen
deitzen nauenean.
Otso nintzen ta bere eskutik
jaten dut geroztik,
zakur gaixtoaren hortz handiak
ez ditut jadanik.
Ttiki-ttikia bihurtu nintzen,
panpina bat besterik ez zen,
etzanda begiak hesten zituen
aita-ama erraiten zekien.
Beti izan naiz oso egoskorra,
ah! zer aldaketa,
urtu egin naiz bere ezpainetan
izotzen antzera;
ezpain gozoak, ezpain xamurrak
kontent dagoenean,
bihurtzen dira mutur luzean
haserre denean.
Segi behar ditut bere legeak,
agindu guziak,
zentzugabeko erokeriak
ta jeloskeriak.
Neska xarmant bat behin agertu zen
etxeko atarian,
golpe ederrak bildu zituen
bere ausardian.
Azti guziek erran didate
galduta nagola
panpina hunen atzaparretan
hiltzera noala.
Ustegabean denak gabiltza
borreroaren bila
nere kasua desiratzen dut
bera izan dadila.
*******************************************
Trapu zaharrak
(Iparragirre)
Egunez trapu biltzen
gabean dantzan lehertzen
beti umore onian
degu pasatzen,
eta goizian goiz
kalian irten da
lo goxuan daudenak
esnatzen dira.
Traperoooooo! Trapero zaharra, trapuaaaaaak!!
Atera atera, trapuak saltzera
nik erosten ditut modu onian
arditian prakak kuartuan albarkak
ta burni zaharrak txanponian
Erosten ditut trapuak
praka zahar urratuak
gona gorri zaharrak eta
atorratxuak.
Jo zak zurrumuzki
atabal soinu
dantzan egiteko
beti erana.
Trapuuuuuuuuu.... trapuuuuu!
Atera atera, trapuak saltzera
nik erosten ditut modu onian
arditian prakak kuartuan albarkak
ta burni zaharrak txanponian
Eltze elbarriturik
pertza zulorik duenik
arran parrillik edo
trebera zaharrik
inork saltzeko badauka
librako txanponian
¡Ramon Batistak!
erosten ditu.
Trapuak treberiak eltziak trapuuuuuuuu!!!!!
Atera atera, trapuak saltzera
nik erosten ditut modu onian
arditian prakak kuartuan albarkak
ta burni zaharrak txanponian
(Ateraaaaaa...!! Atera trapuak saltzeraaaaa...!
nik erosten ditut nik, modu oniaaaaan....!!)
arditian prakak kuartuan albarkak
ta burni zaharrak txanponian
*******************************************
Sorterriko Koblak
(Joseba Sarrionaindia / Mikel Laboa)
Oihaneko pagoak blai
aideratuz iru elai
ostadarraren harian dira
hirurak pausatu nahi
Larrosak dira gorriak
edo bestelan xuriak
hagitzez ederragoak dira
neskatilaren irriak
Maldan behera urratsa
betiko bidean latsa
hodei ilunak gaua belzten du
udazkena da ez bedatsa
Usapalak ostantzean
huts bata badut bihotzean
zatoz maitea gure etxera
dostatzera arratsean
Eder basoan haritza
haran aldean garitza
fruitu antzera ontzen da hemen
gizasemeen bizitza
Sagar gorriak dilindan
damea dago ganbaran
maite laztanez hartzeko eta
elkartzeko ohantzean
Iluntasuna abailtzen da
luma galdu bat bezala
begiak uso, mingaina harana
zure bihotza ene aingura
Hurrun gauhontzak uluka
zakur deslaiak zaunkaka
mende oso bat iraganen dut
zure ondoan koblaka.
*******************************************
Ni hiltzen naizenean
(Herrikoia)
Ni hiltzen naizenean, trala...
ni hiltzen naizenean,
ez ehortz elizan (bis)
baina ehortze nazazue, trala...
baina ehortz nazazue kupela tartean (bis)
eta buruz barrikara, trala...
eta buruz barrikara, ahoa zulora.
Ni hiltzen naizenean, trala...
ni hiltzen naizenean
ez ehortz lurpean (bis)
baina laga nazazue trala...
baina laga nazazue
belardi batean (bis)
ta poxpoloak patrikan, trala...
ta poxpoloak patrikan,
papera aldean (bis).
Hilik egon ezkeroz, trala...
hilik egon ezkeroz,
ez egon trixterik (bis)
baina dantza ezazue, trala...
pandero eta soinu (bis)
eta musiko direnak, trala...
eta musiko direnak
poltsikoan gutxi (bis).
*******************************************
Loiolako porrusalda
(Koldo Izagirre)
Azpeitiko mutila Inazio donea
Zazpi atso gazteri jasoa gonea
Ai zer gonorrea Inazio donea
Herriaren lepotik mila marabedi
Loiolatarren kasta madarika bedi
Besteren izerdi mila marabedi
Oinaztarren mutila han aurrean doa
Gaztelaren pausoan oina 'ta zangoa
Ederra zapoa han aurrean doa
Iruñan hartu zuen zangoko herrena
Nafarroa salduta etsaia barrena
Ez du okerrena zangoko herrena
Begira nola doan aldarera herren
Apostoluetatik jarria da hurren
Ifernuko Txerren aldarera herren
Orduan sortu zuen Jaunaren armada
Munduko gerra zikin guztien ama da
Inon beltzik bada Jaunaren armada
Jainkoaren aldeko beso armatua
Dolarrak aspaldian ongi xarmatua
Ustel samartua beso armatua
Loiolan ageri da eder basilika
Zeruko zergazainek sakela kilika
Kristo zintzilika eder basilika
Hizketa leuna du Kristoren morroiak
Sotanak beltzak baina zuriak sermoiak
Loiolan zer lohiak Kristoren morroiak
Urolako lohietan kli-klu kli-klu kli-klu
Horra santu batenak gaur zenbait meritu
Inaziok baditu beste hainbat kli-klu.
*******************************************
Libro etxen
(Pierra Bordazaharre “Etxahun”)
Abrekeria zer trixtezia horrengatik
Behar izan düt nik laster egin sor lekhütik
Ogenik gabe adin florian inozentik
Maite beitzütüdan o Ama Eskuadi oroen ganetik
Entzün nezazü ama zure deitzen
Entzún nezazú zure nigarstatzen
Eskualdún lúrretik naüe ohiltzen
Noiz othe sarthüren niz ni libro etxen
Bai maradikatzen haügü Hitler krimiñela
Lehen lehen kausa behiz izan gitin hola
Errekaz ixurrazi deikük gure odola
Hire airekuekin nolaxek desegin gure arbola
Ez adiorik o Donostia ta Gemika
Nausi zaharra hasirik beita intzirika
Ez dakigüla esküaldün horier hain mendeka
Uste beno lehen ez zakion ützül errepüblika
*******************************************
Lagun, etor gurekin
(Guk)
Batez
mendi eta oihanetan
pentse eta alorretan bizi
nahi dugu gure etxetan.
Batez
laborarien auzia
ezin da irabazia nahi
norbaitekin ta nor ez jakin.
Biez
langile guzien mina
nausientzat gaxtagina senda
litakea gure indarrez.
Biez
nun ez denari gogorka
ezin da egin borroka nahi
norbaitekin ta nor ez jakin.
Lagun, etor gurekin, denok elgarrekin ba dugu zer egin.
Gu ez gira lotsatzen, etsaia nun hazten, han da gudukatzen.
Gure odolez ta ontasunez gure izaitez dirade gosez;
elgartasunez erakuts hortzak elgarri josiz buru-gorputzak.
Hiruez
besteen bizkar bizi dena
utzirik besta lehen lana mozten
ahal gera ari hegalak.
Hiruez
diruaren lege latza
ezin da nihundik kasa nahi
norbaitekin ta nor ez jakin.
Lauez
libertateko bidean
bide luze ta hertsian tinka
eta gogor elgar atxiki.
Lauez
itotzen ari den haurra
ezin da ekar bizira nahi
norbaitekin ta nor ez jakin.
Lagun etor gurekin...
Gure odolez...
Bostez
ardiz bezti den otsoa
barnea ustelezkoa argi
ikus nor den gure ondoan.
Bostez
barkua zuzen eraman
haizeari gogor eman nahi
norbaitekin ta nor ez jakin.
Lagun etor gurekin...
Gure odolez... (bigarrengo zati hau bis)
*******************************************
Gizon arruntaren koplak
(Xabier Lete)
Kantatzera niazu bertso bat edo bi
herenegun jarriak gizon arruntari
Antonio Lorentxo edo Josemari
gauza ederra denik ez ukatu neri.
Goizian jeikitzian lenbiziko gauza
aba zabaldu eta jazten ditut galtzak
muturra garbitzeko nolako zalantzak
ezin kendurik nabil luaren orratzak.
KAfesnia hartuta horrekin batera
al baldin badut behintzat noa komunera
aurrian papera ta atzian papera
periodikua letuz ilustratzen gera.
Etxetikan lanera noa nahiko mantxo
Realak kuatro uno galdu zuen atzo
kalean bi zakur ta beste hiru atso
egunon don Pepito eta don Alfontso.
Gauzak gaizki dabiltza hau da komeria
Afganistanen gerra piztu zuten ia
tokatzen baldin bazait aurten loteria
erosi beharko dut Zitroen berria
ongi egon omen zan Tolosan peria.
Ongi ikasi nuen gaztetan baltsian
karterari kontutzen txamarra galtzian
Artxandako aiziak beruak baitzian
aderki egoten zen ohearen atzian.
Ni lana egina naiz semiak hazteko
haiek eskola ona xuxen ikasteko
ikasi eta gero lanian hasteko
ez ditezela izan bazterrak nahasteko.
Semien semetatik bait datoz semiak
batzuek arrak eta bestiak emiak
batzuek lodiak ta beste batzuk meiak
horrela jarri zuen Jaunaren Legiak.
Gaurko eguna ere bota dugu bada
gizon okupatua gauza ederra da
asko gustatutzen zait olluaren salda
Mugairen hasten baita Belateko malda.
Ez naiz ni gizon txarra baina zer arraio
Fidel Castroizateko ez bait nintzan jaio
musian egiten dut makina bat saio
andriaren onduan afaldu det iaio
orain ohera noa bihar arte aio
bihar arte aio
bihar arte aio!
*******************************************
Herio latza (De Trevilleren azken hitzak)
(Etxahun Iruri, 1966; "De Treville" pastoralarentako)
Herio latza hüilantzen ari hiz
dolürik gabe orai nitarat
otoizten haüt ixtant bat ützi nezak
ene azken adioren egitera.
Hori bera da denen ixtoria
herioak bardintzen handi ttipiak
zeren ilüsione bat bera da
lürraren gaineko gure pasajea.
Ene jauregi pare gabekoa
hiri altxatürik banüan fiertate
hitan igaran denbora gozoa
hain llabür nükeala ez nüan uste.
Hori bera...
Oi Basabürüa miragarria
bortüz eta mendiz üngüratürik
bostetan nik begistatü zütüet
ürgüllükin terrasa hontarik.
Hori bera...
Adios arren Mari Maidalena
zük ingana nezazü lotarik
ene ondotik baratzen direnek
izan ez nadiala ahatzerik.
*******************************************
Gitarria ta biolintxua
(Angela eta Ana Maria Armona, 1721)
1
Gitarria ta biolintxua,
ederrak jakuz etorri,
ederrak jakuz etorri [eta]
Jaungoikuak baixe eztaki.
2
Arrabaleko dama ederrok
Ez arren urten etxerik
Trupin jauna horra nun datorren
dama ederren ondorik.
3
Gitarria ta biolintxua
Atxakiatzat harturik
Kaballeria ta perrukia
Enkaxe puntaz beterik
4
Tabakera bi or darabiltza
Zorabedarrez beterik,
Zein ezkonduba zein ezkontzakia
Eztau iminten dudarik
5
Orregaiterren atera eben
Lehen bere Lekaitiorik,
Arraguetako jentiak
Lehenago dauko jakinik.
6
Trupin jaun horrek zortzirak jota
Urtetzen dau etxerik,
Urtetzen dau etxerik [eta]
Dama ederren alderik
*******************************************
Gezurtientzat
(Jose Mari Lopetegi, Hendaian errefuxiatua 1936ko Abenduan)
Ordu biak laurden gutxietan
Azaroaren zazpian
pinpi ta panpa kañonazuak
Irunen ta Ondarrabian.
Zer ote ziran hainbeste soñu
altxatu giñan abiyan
obetoxiago entzuteko
obetoxiago entzuteko
itsas aldera joan giñan.
Bi andrek leyotikan parrez beriala
Madrid artu zalako soñuak zirala.
Oik uste zuten zala Madriden sartzia
kanpantorrera joanta ezkillak jotzia.
Nik buruari dardar egin ta
au esan nuen aurrena:
gezurra zala, soñu auekin
itxura egiten zutena.
Bizkai aldetik gure anaiak
mugitzen hasi zirala
aien aurkako jendia bildu
aien aurkako jendia bildu
ori zala bear zuena.
Nik esanda bezala urrengo goizian
Irun ta Ondarrabitik zenbat joan zi’an.
Oik uste zuten zala Madriden sartzia
kanpantorrera joanta ezkillak jotzia.
Atabalakin tanborra juaz
gizon bat deika atera
irakurririk erriari deitzen
alkate jaunan papera.
Seietan musika soñuakin
goazen guztiok dantzara
Mondragoi ere guria da ta
Mondragoi ere guria da ta
gizona zer ari zera.
Orain erdi gordian zokuan or daudez
erdiak erotuta nora joanik ez.
Oik uste zuten zala Madriden sartzia
kanpantorrera joanta ezkillak jotzia.
Erri guztia engañatutzen
gezurren modu txarrian
orrelakorik ez da egiten
gizon zintzuen aurrian.
Zuek zauztela denen nagusi
Españiako lurrian
ez daukazute ezkillak jorik
ez daukazute ezkillak jorik
Madriko kanpantorrian.
Arritzen naiz gauz ori burura etortzia
eta oinbesteraño gizona erotzia.
Oik uste zuten zala Madriden sartzia
kanpantorrera joanta ezkillak jotzia.
*******************************************
Espetxetik
(Jon Tapia Irujo / Anje Duhalde)
Ortze gabeko, paraje mingots,
Xortaka ximel diren hainbat bihotz,
Zurbil harriak, burni, harresi...,
Haizeak dakar kantu eresi.
Hau da geriza!
Laidatu dute euskaldun giza,
Gailendu zaigu bortiz paliza.
Zoria urri, zohargi ere,
Milaka lege ta sasi botere,
Jasan beharrak zigor ta bortxa,
Beti gainean eraso hotsa.
Non dago indar?!
Makildurikan hamaika bizkar.
Gaua heldu da zorrotz ta zipar.
Arrats gogorrak oinaze dakar,
Zelda lizun hontan samin ta bakar.
Zutaz galdezka hainbat intziri,
Bainan alferrik, hau da martiri!
Ene maitea!!
Nahigabe astunek naute betea,
Suntsigarria da minkidea.
Negar zotinka, mendre geratu,
Luze ta astun gau madarikatu.
Grina zitalek naute ebaki,
Bihar biziko naizen nork daki?
Zure beharra!
Mingor, txiro..., ta arras bakarra.
Etor dedila txori goiztiarra!
Ekaitz ondoren egunsentia,
Oilarturikan bihotz amestia.
Samin itzelak joanak dira,
Nagusitu da argi diztira.
Ez naiz galdua!
Berpizturikan bizi-gogua,
Bihozmin hura da urrundua.
Pizti maltzurren eragin latza,
eri eta hauskor den azken hatsa.
Ziztrin ta hutsal hauen joera,
alferrik dabiltz, damu ez gera.
Gure bidean,
dugu irauti denok batean,
euskal iraultzak duen legean.
Agur maitea, agur laztana,
hainbat zorion eta poz emana.
Etorriko da egun berria,
ez dago urrun udaberria.
Ene landare!
Hain eder eta hain paregabe,
nire barnean beti zerade.
*******************************************
Euskalherri nerea
(Xabier Lete)
Euskalerri nerea, ezin zaitut maite
baina nun biziko naiz zugandik aparte...
anaien aurpegian begirada hotza,
bihotz berotasuna izaten da motza.
Arratsaldeak beti dakarren tristura
neretzat izaten da bakardade hura,
argitu nahirik begiak, balio al du gure egiak?
Bide bat aukeratzean gelditu nahi nuke gure lurrean.
Ezin erabakirik esantako hitzak
pauso baldarrak ditu gizonen bizitzak;
neurri zuzen baten beharrak lotutzen dizkit nere indarrak.
Erreka zabal garbia, zugan egon bedi gure argia.
Urruti joan ezkero berriz itzultzean
nolako zulo beltza nere bihotzean...
ekin dezagun aurrera, gerra hontan saiatuko gera
tristea etxerik eza, lurrak emango dit bere babesa.
Euskalherri nerea, behar zaitut maite
nun biziko nintzake zugandik aparte...
anaien aurpegian begirada hotza
ezpainetan iraina, harrizko bihotza.
*******************************************
Fama txarra
(Georges Brassens / Anje Duhalde)
Ez diot harrokerian,
fama txarra dut herrian.
Mintzatu edo isildu
lotsagabe naute deitu!
Ez dut nehori kalterik egiten
nire bidexka dut zintzo segitzen.
Baina jendeek ez dute maite
beren gisa bizi ez bazare,
nitaz dira gaizki mintzo,
mutuak ez bistan dago.
Pesta nazionalean
ni gelditzen naiz ohean,
musika militarrari
gorroto diot aspaldi.
Ez dut nehori kalterik egiten,
musika hori ez bazait gustatzen.
Baina jendeek ez dute maite
beren gisa bizi ez bazare,
denen erhi puntan nago,
beso motzenean salbo.
Iheslari bat ikustean
zakurrak bere atzean,
harrika haizatzen ditut,
beharduna laguntzen dut.
Ez dut nehori kalterik egiten
zakurrak niri ez zaizkit gustatzen.
Baina jendeek ez dute maite
beren gisa bizi ez bazare,
lasterka ditut ondotik,
denak zango motzak ezik.
Profeta ez izan arren
badakit zer pentsatzen duten,
soka bat dute hartuko
lepotik dautate pasako.
Ez dut nehori kalterik egiten
beren bideak ez baditut hartzen.
Baina jendeek ez dute maite
beren gisa bizi ez bazare,
zintzilik ikusiko naute,
itsuek ez hanbat hobe.
*******************************************
Ekuadorren dago Kito
(Gozategi)
Ekuadorren dago Kito
jendea jendeak itto
Indioaren bideak
gogorrak dira txikito
Txilen behera Santiago
hemendik urruti dago
askapenaren herritik
oraindik urrutiago
Indian dago Kalkuta
jende artean galduta
badago nori eraman
badaukanari kenduta
Itxaspean Atlantida
hartu turismoko gida
zapalkuntza jasan gabe
jendean hantxe bizi da
*******************************************
Biyotz erituba
(Indalecio Bizkarrondo “Bilintx”)
Triste bizi naiz eta
hilko banitz hobe
ba dauzkat bihotzian
zenbait atsekabe;
dama bat maitatzen det
baiñan haren jabe
sekulan izateko
esperantzik gabe.
Nere biyotz gaxua
penatuba dago
ezin egon liteke
ai! penatubago;
pasatzen ditutala
aspaldiyan nago
egunak triste eta
gabak tristiago.
Zein ote dan eziñik
kontura erori
kutiziya jaioko
zaiote askori;
nik ordia ez diyot
esango iñori:
berak badaki eta
bastante det hori.
Nere amoriyua
hain fiña izanik
beti goguan zauzkat
ahaztu gabetanik;
ez da mundu guztiyan
iñor kapaz danik
dama, zu maitatzeko
hainbeste nola nik.
Etzaitut ikusitzen
desio hainbeste
ditxa hori logratzen det
iñoiz edo beste;
eta ez detanian
logratzia uste,
hura triste ibiltzen naiz!
Jesus, hura triste!
Erregututzen dizut
o Jesusen ama,
nitaz kupi derilla
maite detan dama;
bihurtzen badirazu
biyotzera kalma
kantaz banatuko det
milagruen fama.
*******************************************
Bertsuak jarri dizkat
(Herrikoia - Amaia Zubiria)
Bertsuak jarri dizkat neure burubari
nahigabia ba daukat barrenan ugari
mutil gustokorikan ez dalako ageri.
Berrogei eta sei urte ein zaizkit pasatu
eta azala berriz pixka bat ximurtu
neska zahartuko ote naizen egi'naiz bildurtu.
Oraindiokan ez nago mirabe baldana
kupirarikan gabe egiten det lana
ezta gaizki izango ni hartzen nauena.
Gazterik ikasi nuen plantxan eta josten
honela saiatuta diruba sobratzen
senartxo bat besterikan ez det desiratzen.
Gazterikan banituzte nik zazpi nobiyo
batekin ere ez nintzen ezkontzeko piyo
orain damututziak ez digu baliyo.
Neskatxa ederra nagola iruritutzen'tzat
zazpi arroba ta erdi badaduzkat behintzat
ai zer berogarriya mutil zahar batentzat.
Mutil zaharrikan ez bada betor alarguna
ez da errex egiten gustoko fortuna
nolabaitte nahi nuke oyerako launa.
Amar mila errial ba daukat dotia
beste bost milla berriz etxeko partia
ni hartutzen nauenak ai ai ze suertia.
Hartzerikan ez nuke nahi gaizto ta nagirik
eta hain gutxi berriz mozkor ta ordirik
txarra izatekotan hobe det bakarrik.
*******************************************
Baratze bat
(Pier Paul Berzaitz)
Hau da egün eijerra
mila txoriek kanta
tziauri ene erregina
besoak zuri ditizüt para.
Baratze bat nahi dizüt egin
Amets sekretuenekilan
Liliak egün jauntzi eijerrenetan
Mila kolorez dantzan bihotzetan.
Gaü beltz ta sakonetik
Jeikitzen naiz hoztürik
Bihotza hain tristerik
Usu hitaz berantetsitürik.
Baratze bat...
Karrosa bat hor dugu
Kanpoan gure aiduru
Ez gal aboro denbora
Hiskor beitago amodioa
Baratze bat...
Maitarzun berriari
ilargiak dü argi
emanen deikü aski
guk elgar maita dezagun beti.
*******************************************
Atharratzeko gazteluko kantua
Ozaze Jaurgainian bi zitroin doratü
Atharratzeko Jaunak bata dü galdatü;
Üken dü arrapostü eztirela huntü,
Huntürik direnian batto ükenen du.
Portaliala joan zite ahizpa maitia,
Ingoiti horra düzü Atharratzeko Jauna,
Otoi erran izozü ni eri nizala,
Zazpi egün ohietan ohian nizala.
Klara zoaza orai salako leihora,
Ipar ala hegua denentz jakitera,
Iparra balinbada goraintzi Salari,
Ene korpützaren xerka jin dadila sarri.
Ama, joanen gira oro elkarreki,
Etxerat jinen zira xangri handireki,
Bihotza kargatürik, begiak büstirik,
Eta züre alaba tunban ehortzirik.
Ama, saldu naüzü biga bat bezala,
Bai eta desterratü, oi Espaniala,
Aita bizi üken banu, ama, zü bezala
Enunduzün ezkünduren Atharratzeko Salala.
*******************************************
Agur Xiberua
(Etxahun Iruri, 1946)
Sor leküa ützirik gazte nintzalarik,
Parisen sartü nintzan kurajez beterik.
Plazerez gose eta bürüan hartürik
Behar nüala alagera bizi.
Bostetan geroztik nigar egiten dit
Xiberua zuri.
Agur Xiberua
bazter güzietako xokorik ejerrena!
Agur sor leküa,
zuri ditit ene ametsik goxuenak.
Bihotzaren erditik
bostetan elki deitadazüt hasperena.
Zü ütziz geroztik
bizi niz trixterik, abandonatürik,
Ez beita herririk
Paris ez besterik, zü bezalakorik.
Palazio ejerretan gira alojatzen
eta segür goratik aide freska hartzen
gain behera soginik beitzait üdüritzen
Orri püntan nizala agitzen.
Ben'ez dira heben bazterrak berdatzen
xoriak kantatzen!
Agur Xiberua...
Ametsa lagünt nezak ni Atharratzera
ene azken egünen han igaraitera
Orriko xoriaren kantüz behatzera
parka ditzan nik egin nigarrak.
Hots! Xiberotarrak
aitzinian gora, üskaldün bandera.
Agur Xiberua...
*******************************************
Ama
(Etxahun Iruri 1946; azken gerlako presonerak arrajin züelarik, hareen
ohoretan)
Ai zer plazera bost urten bürüan sor leküalat ützültzia;
ene herria, etsitü nüan, zure berriz ikustia.
Aski sofritüz nik hanitxetan desir nükean hiltzia
ez bazüntüdan hain maite üken, oi ama Eüskal Herria.
Hanitxen gisa partitü nintzan etsaian güdükatzera
gogua bero, bihotza laxü, eta kasik alagera.
Ez beinakian, orain ordüan, zer zen amaren beharra;
hari pents'eta biga bostetan, aiher zitazün nigarra.
Erresiñola kantari eijer libertatean denean
bena trixtüran higatzez doa kaiola baten barnean.
Gü ere, ama, hala güntüzun, tirano haien artean:
zure ametsa kontsolagarri, trixtüra handienean.
Orriko txoria da den bezala fidel Orri bortüari
eüskaldün güziak gütüzü, ama, zure zerbütxari.
Alageraki lehen bezala, egin izagüzü erri.
Ikusten gütützü otoitzetan zure arbola saintüari.
Sortü berriak, bere küñatik, lehen elea dü "ama".
Bere ilüsione ederrean, ez dezazüla abandona.
Zur'amodioaz parka itzaozü bizitze hontako penak
begira dezan azken hatsetan, azken hitza zure ama.
Larala la la... azken hitza zure ama.
*******************************************
Amsterdam
(Jacques Brel / Xabier Lete)
Sol m reM7
mibM re m
mibM reM7 sol m
Amsterdamgo portuan mariñelak kantuz
samiñak libratuz kaleetan zehar
Amsterdamgo portuan mariñelak lotan
trapu zaharren gisan kanal bazterretan.
Amsterdamgo portuan mariñelak hiltzen
zerbezaz eta penaz beterik barrenak,
baina Amsterdamgo portuan mariñelak esna
itsaso urrunen ameste beroan.
Amsterdamgo portuan mariñelen janak
mantel zurietan arrai ederrenak,
haginak xurgatuz, fortunak gastatuz
ilargira begira puruak erreaz.
Bakailao usainez bazter denak beteak
eskuekin irentsiz zati koipetsuak
jeikitzen dira farrez eta hitzen zarataz
bragetak hertsirik, guztiz mozkortuak.
Amsterdamgo portuan mariñelak dantzan
sabelak igurtziz puten sabeletan,
salto ta jiraka, gapoak boteaz,
akordeoi zaharren musika hautsian.
Lepoak okertuz algara eroan
soinua azkenik isiltzen den arte,
orduan zuhurki, begirada fierraz,
birao eginaz zerura begira.
Amsterdango portuan mariñel hordiak
arnasgabe edaten zerbeza gorriak,
puten osasunez topadak eginik
Hamburgo, Amsterdam, portu guzietan.
Edaten dutelarik beren damen ondran
urretan ordainduz larrua jotzean,
gero mukiak kenduz izarrei begira
“ils pissent comme je pleure
Sur les femmes infideles”.
Amsterdango portuan, Amsterdango portuan...
*******************************************
Dolores se llamaba Lola
(Los Suaves)
Fuiste la niña de azul
en el colegio de monjas
calcetines y coletas
y estabas loca por Paco.
Exámenes y veranos,
vacaciones... y de Paco,
ni el recuerdo de su sombra
ni el olor de su tabaco.
Eres la chica de Andrés
y has sido la de tantos,
eres la niña moderna
que nunca has roto un plato.
Lola, nena de papá
no trabaja, pasa el rato.
Bares, "Pubs" y discotecas
y así vuelan los años.
Las vueltas que da la vida
el destino se burla de tí.
Dónde vas bala perdida,
dónde vas triste de tí.
Dónde vas triste de tí.
Se fueron los buenos tiempos
la juventud ya se escapó.
Papá ha muerto arruinado
el dinero se esfumó.
¡Pobre! Se encuentra en la calle,
nunca nada supo hacer.
Ahora quema su vida
en "barra americana" de 7 a 3.
Dolores se llamaba Lola.
"Hace la calle" hasta las 6,
pues sin dinero en esta tierra
¡ay, Dolores!, al burdel.
Fuiste la niña de azul
ahora eres la vieja verde.
¡Como se porta la vida...
cuando vales lo que tienes!
Las vueltas que da la vida
el destino se burla de tí.
Dónde vas bala perdida,
dónde vas triste de tí.
Dónde vas triste de tí.
*******************************************
Joseba Elosegiri
(Etxamendi eta Larralde)
Lotuz aire zaharrari
dugun kanta pertsu berri
Joseba Elosegiri
gizon miresgarriari
Ene haur eta ahaide
baita euskaldun haurride
zonbait zaituztedan maite
nehoiz nehork ez dakike
Adios mendi ederrak
oihan ta itsas bazterrak
adios Donostiarrak
jauntziren ditut su-garrak
Arras triste da bizia
askatasunik gabia
herriarentzat hiltzia
nuen nik neure lehia
Donostiko mediküak
erien sendaltzailiak
utz otoi ene zauriak
dagoden oroitgarriak
Ni hiltzen baniz huntarik
ez otoi egin nigarrik
ez baitut nigar beharrik
ez badut jarraikilerik
________________
Mezu gehiago ez jasotzeko, idatzi hona: eibartarrak-ow...@postaria.com
