Από τις χαμηλές εκλογικές πτήσεις, στην εξουσία και στην επόμενη μέρα
https://www.efsyn.gr/themata/thema-tis-efsyn/228396_apo-tis-hamiles-eklogikes-ptiseis-stin-exoysia-kai-stin-epomeni-mera
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ26.01.2020, 13:00
Δημήτρης Τερζής, Γιώργος Πετρόπουλος
Στα χρόνια μετά το 1990, από το συμμαχικό σχήμα με διψήφια εκλογικά ποσοστά,
στα ζαλισμένα βήματα του «Συνασπισμού» και στην προσπάθεια επιβίωσης μέχρι την
έναρξη της κρίσης. Μετά την εκλογική απογείωση ο ΣΥΡΙΖΑ άντεξε 4,5 χρόνια
κυβερνητικής θητείας και συγκράτησε ποσοστά αποδοχής που οδηγούν σε συνάντηση
με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, αυτή τη φορά με αναφορές στο εργατικό
κίνημα...
Η σημερινή Αριστερά έχεις τις ρίζες της βαθιά χωμένες στον 20ό αιώνα. Είναι
γέννημα-θρέμμα του ελληνικού εργατικού κινήματος το οποίο βρήκε την
ολοκληρωμένη πολιτική του έκφραση στο Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος
(ΣΕΚΕ), που ιδρύθηκε το 1918 και στη συνέχεια μετεξελίχθηκε σε ΚΚΕ. Από το ΣΕΚΕ
και στη συνέχεια από το ΚΚΕ προέρχονται οι βασικές συνιστώσες της ευρύτερης
Αριστεράς (κομμουνιστικές, σοσιαλδημοκρατικές, τροτσκιστικές, μαοϊκές κ.ά.).
Η ελληνική Αριστερά, όμως, σε αντίθεση με την ευρωπαϊκή, έχει μια
ιδιαιτερότητα. Αν και δέχτηκε ισχυρές επιρροές, δεν προέρχεται από το σχίσμα
του ευρωπαϊκού εργατικού κινήματος όπως αυτό εκδηλώθηκε στους κόλπους της Β'
Διεθνούς και με αφορμή τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στις τάξεις της κυριάρχησε το ΚΚΕ και ποτέ δεν έγινε κατορθωτό να αναπτυχθεί
στη χώρα ένα ισχυρό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Το ΠΑΣΟΚ, που κάλυψε αυτόν τον
χώρο, ήρθε πολύ αργά ως αριστερή τάση του παραδοσιακού Κέντρου κι όταν η
ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία είχε πια εγκαταλείψει το εργατικό κίνημα και τις
αναφορές της στον μαρξισμό.
Η ελληνική Αριστερά όπως τη γνωρίσαμε στον 20ό αιώνα παύει να υπάρχει με τις
εξελίξεις που συνέβησαν στην Ευρώπη και στον κόσμο τη διετία 1989-1990, με την
πτώση δηλαδή των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού και την καπιταλιστική
παλινόρθωση - ειδικότερα δε στην ΕΣΣΔ, η οποία και διαλύθηκε. Μετά από αυτή την
κοσμογονική διετία οι συνιστώσες της Αριστεράς στην Ελλάδα -οποιεσδήποτε
κοινωνικές, πολιτικές, ιδεολογικές αναφορές κι αν επικαλούνται- σιγά αλλά
σταθερά αποκτούν νέα ποιοτικά στοιχεία, καθώς οι εξελίξεις τούς επιβάλλουν νέο
βηματισμό σε όλα τα επίπεδα.
Το 1989 συνιστά σημείο-σταθμό για την ελληνική Αριστερά, καθώς είναι η
τελευταία προσπάθεια για την ενότητά της, το τελευταίο εγχείρημα, το οποίο
τελικά απέτυχε υπό το βάρος κυρίως των διεθνών εξελίξεων. Από αυτό το εγχείρημα
προέκυψαν το ΚΚΕ στη νέα εποχή αλλά και ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου την
πορεία θα παρακολουθήσουμε.
Στην ιστορία της ελληνικής Αριστεράς κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα υπήρξαν
τρία μεγάλα εγχειρήματα για την ενωμένη δράση των δυνάμεών της. Το πρώτο ήταν η
δημιουργία του ΕΑΜ, που μεγαλούργησε στην Κατοχή αποτελώντας την κύρια και
μεγαλύτερη οργάνωση της Εθνικής Αντίστασης. Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας και
μέχρι τον Δεκέμβρη του 1947 που τέθηκε εκτός νόμου, το ΕΑΜ λειτούργησε ως
Πολιτικός Συνασπισμός Κομμάτων.
Το δεύτερο ενωτικό εγχείρημα ήρθε μετά τον Εμφύλιο με τη συγκρότηση της ΕΔΑ,
που επί της ουσίας ήταν η συνέχεια του Πολιτικού Συνασπισμού Κομμάτων του ΕΑΜ.
Η ΕΔΑ κάλυψε ώς τη δικτατορία όλη την Αριστερά κι έδωσε νόμιμη διέξοδο στη
δράση του ΚΚΕ που ήταν εκτός νόμου. Στη συνέχεια, μέσα στη χούντα και στη
μεταπολίτευση, κυριάρχησε η διάσπαση στους κόλπους της Αριστεράς. Η Ενωμένη
Αριστερά που έλαβε μέρος στις εκλογές του ’74 ήταν ένας εκλογικός συνασπισμός
του ΚΚΕ, του ΚΚΕ Εσωτερικού και της εναπομείνασας ΕΔΑ, που όμως δεν είχε
συνέχεια μετεκλογικά.
Το τρίτο εγχείρημα ήταν η συγκρότηση του Συνασπισμού της Αριστεράς και της
Προόδου, το 1989, από το ΚΚΕ, την ΕΑΡ, την ΕΔΑ, τη Σοσιαλιστική Πορεία του
Νίκου Κωνσταντόπουλου, το ΚΟΔΗΣΟ του Μπάμπη Πρωτόπαππα και προσωπικότητες από
το ΠΑΣΟΚ και το Κέντρο όπως ο Μανόλης Δρεττάκης και ο Στάθης Παναγούλης.
ΣΥΝ της Αριστεράς και της Προόδου: Ενα φιλόδοξο αλλά σύντομο εγχείρημα
kyrkos
Ο Λεωνίδας Κύρκος από τη θέση του γραμματέα στον Συνασπισμό της Αριστεράς και
της Προόδου στήριξε το ενωτικό συμμαχικό σχήμα της Αριστεράς και συμμετείχε
στις κυβερνήσεις Τζαννετάκη και Ζολώτα, τη δεκαετία του ’90
Η συγκρότηση του Συνασπισμού έγινε κατορθωτή με το «Κοινό Πόρισμα ΕΑΡ- ΚΚΕ» τον
Δεκέμβρη του 1988 και τη συγκρότηση των οργάνων του τον Απρίλιο του 1989, με
τον Χαρίλαο Φλωράκη να αναλαμβάνει τη θέση του προέδρου και τον Λεωνίδα Κύρκο
τη θέση του γραμματέα της παράταξης.
Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου επιχείρησε να περπατήσει ως ενωτικό
συμμαχικό σχήμα της Αριστεράς μέσα σε μια πολύ δύσκολη περίοδο για την Αριστερά
σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Ηταν η εποχή των μεγάλων ανατροπών που
οδήγησαν στην πτώση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού και στη διάλυση της
ΕΣΣΔ. Ηταν η εποχή των μεγάλων διασπάσεων και μεταμορφώσεων στο κομμουνιστικό
κίνημα και στο ΚΚΕ. Ηταν η εποχή του σκανδάλου Κοσκωτά που συγκλόνισε το
πανελλήνιο.
Οι συμμαχίες και η πορεία της αριστεράς στην Ελλάδα μετά την δεκαετία του '90
Πήρε μέρος ενωμένος σε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις και σε δύο βραχύβιες
κυβερνήσεις. Στις εκλογές του Ιουνίου του 1989, όπου κατέλαβε την τρίτη θέση με
ποσοστό 13,1%, εκλέγοντας 28 βουλευτές. Από αυτές τις εκλογές προέκυψε η
κυβέρνηση Τζαννετάκη στην οποία συμμετείχε. Στις εκλογές του Νοεμβρίου του
1989, όπου τα ποσοστά του έπεσαν στο 10,97% και εξέλεξε 21 βουλευτές.
Από τις εκλογές αυτές με τη συμμετοχή του προέκυψε η Οικουμενική Κυβέρνηση υπό
τον Ξενοφώντα Ζολώτα. Στις εκλογές του Απριλίου του 1990, όπου υποχώρησε στο
10,28% των ψήφων και εξέλεξε 19 βουλευτές. Στις εκλογικές αυτές αναμετρήσεις,
οι διεθνείς και εσωτερικές εξελίξεις δεν τον άφησαν ανεπηρέαστο και η κάμψη της
εκλογικής του δύναμης είναι εμφανής.
Το στοιχείο που σφραγίζει την εικόνα του Συνασπισμού εκείνη την περίοδο είναι
οι διασπάσεις του ΚΚΕ, που αποτελούσε την κύρια δύναμή του, και η κοντόφθαλμη
πολιτική πρακτική των υπόλοιπων συνιστωσών του, που θεωρούσαν ότι η ιστορική
συγκυρία έθετε το Κομμουνιστικό Κόμμα στην ολοκλήρωση του ιστορικού του κύκλου,
στο περιθώριο και στην εξαφάνιση.
rizospastis
Το ΚΚΕ υπέστη τότε δύο διασπάσεις. Η πρώτη έλαβε χώρα το 1989 μετά τη
συγκρότηση της κυβέρνησης Τζαννετάκη και είχε επίκεντρο την Κομμουνιστική
Νεολαία Ελλάδας (ΚΝΕ). Η δεύτερη εκδηλώθηκε το 1990 και ολοκληρώθηκε το 1991
μετά το 13ο Συνέδριο του Κόμματος (Φεβρουάριος 1991), από το οποίο προέκυψαν
ουσιαστικά δύο κόμματα στη συσκευασία του ενός. Από τις δύο αυτές διασπάσεις
εκείνη που σφράγισε την τύχη του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου ήταν
η δεύτερη.
damanaki
Υπό την ηγεσία της Μαρίας Δαμανάκη ο νέος Συνασπισμός τάχθηκε υπέρ της
Συμφωνίας του Μάαστριχτ για την ευρωπαϊκή ενοποίηση και τη δημιουργία της
Ενωμένης Ευρώπης, αλλά, προηγουμένως, τον Φεβρουάριο του 1992, συμμετείχε στα
εθνικιστικά συλλαλητήρια για το Μακεδονικό
EUROKINISSI / ΜΠΟΛΑΡΗ ΤΑΤΙΑΝΑ
Το ΚΚΕ μέσα στον Συνασπισμό χωρίστηκε στα δύο, καθώς η λεγόμενη ανανεωτική
πτέρυγα του κόμματος (Φαράκος, Δαμανάκη, Ανδρουλάκης, Δραγασάκης, Λαφαζάνης,
Αλαβάνος κ.ά.) χρησιμοποιούσε τη συμμαχία για να τραβήξει ολόκληρο το κόμμα
στην πολιτική και ιδεολογική της αντίληψη.
Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα σε δύο περιπτώσεις μετά το 13ο Συνέδριο. Η πρώτη αφορά το
γεγονός ότι τον Ιούνιο του 1991 τόσο η λεγόμενη ανανεωτική ομάδα που παρέμενε
ακόμα στο ΚΚΕ, όσο και οι άλλες συνιστώσες του Συνασπισμού αρνήθηκαν στο
συγκεκριμένο κόμμα το δικαίωμα να ορίζει το ίδιο την αντιπροσωπεία του στα
πολιτικά όργανα της συμμαχίας. Η δεύτερη έχει να κάνει με την άρνηση όλων αυτών
να αποδεχτούν το αίτημα του ΚΚΕ και να αναβληθεί η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του
Συνασπισμού -που τελικά έγινα στα τέλη Ιουνίου του 1991- έως ότου
διευκρινιστούν οι ρόλοι και αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που προέκυπταν από
την, επί της ουσίας, διάσπαση του ΚΚΕ, καθώς το κόμμα εμφανιζόταν δισυπόστατο
μέσα στη συμμαχία.
Η κατάληξη ήταν στα τέλη Ιουνίου του 1991 να αποχωρήσει το ΚΚΕ και ο
Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου να συνεχίσει με τους εναπομείναντες.
Η προσπάθεια που ξεκίνησε το 1989 για μια νέα ενότητα της Αριστεράς είχε φτάσει
στο οριστικό της τέρμα. Κανείς δεν είδε και δεν διέγνωσε τότε ότι αυτό που είχε
συμβεί στον κόσμο τη διετία 1989-1991αφορούσε ολόκληρη την Αριστερά, σε όλες
τις εκφάνσεις της, κι όχι μόνο τους κομμουνιστές που ήταν φίλα προσκείμενοι
στην ΕΣΣΔ και τον υπαρκτό σοσιαλισμό.
Ο νέος Συνασπισμός των ουτοπιών και των παλινδρομήσεων
Ο νέος Συνασπισμός χωρίς το ΚΚΕ ξεκίνησε ουσιαστικά μετά τον Ιούνιο του 1991
έχοντας στο τιμόνι του τη Μαρία Δαμανάκη που είχε εκλεγεί πρόεδρος τον Μάρτιο
του 1990 όταν το σχήμα ήταν ακόμα ενιαίο. Με το όνομα «Συνασπισμός της
Αριστεράς και της Προόδου» συνέχισε έως τον Μάιο του 2003, οπότε στο
Προγραμματικό του Συνέδριο αποφασίστηκε η αλλαγή του ονόματός του σε
«Συνασπισμός της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας».
Ως συμμαχικό όμως σχήμα έπαψε να υπάρχει από το 1ο (Ιδρυτικό) Συνέδριό του
(26-28 Ιουνίου 1992) όταν μετατράπηκε σε ενιαίο πολυτασικό κόμμα. Στην πολιτική
απόφαση εκείνου του Συνεδρίου ο Συνασπισμός επιχειρούσε να εμφανιστεί ως ένα
κόμμα διαφορετικό από αυτά που μέχρι τότε είχε αναδείξει η Ιστορία.
«Επιδιώκουμε να οικοδομήσουμε έναν άλλου τύπου πολιτικό οργανισμό, που θα
διακρίνεται από τα κόμματα του παλαιού πολιτικού κόσμου και στον τρόπο
συγκρότησης και λειτουργίας του. Απορρίπτουμε τα πρότυπα των αρχηγικών κομμάτων
ή των κομμάτων στελεχών και εργαζόμαστε για τη διαμόρφωση ενός μαζικού
πολιτικού φορέα που θα λειτουργεί με διαφάνεια, δημοκρατικά, αποκεντρωμένα και
θα δώσει ουσιαστικό περιεχόμενο στη διακήρυξή μας για ένα κόμμα που θα ανήκει
στα μέλη του», έλεγε η απόφαση. Προφανώς ούτε εκείνοι που την έγραψαν
αντιλαμβάνονταν τι έλεγαν ή τι πραγματικά ήθελαν. Η ζωή το απέδειξε.
Εκείνος ο Συνασπισμός στα πρώτα βήματά του χαιρέτισε την πτώση του υπαρκτού
σοσιαλισμού και καλλιέργησε την αντίληψη ότι μπαίναμε σε μια νέα εποχή που
σφραγιζόταν από «το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, του διπολισμού, του πυρηνικού
ανταγωνισμού», «στην οποία θα κυριαρχούν η δικαιοσύνη, η γενική ασφάλεια, η
διεθνής νομιμότητα». Αυτό το τελευταίο βέβαια δεν θα προέκυπτε αυτόματα και
εύκολα κατά τις εκτιμήσεις του κόμματος.
Θεωρούνταν όμως δυνατό. Γι’ αυτό και το νέο κόμμα τα πόνταρε όλα στην Ενωμένη
Ευρώπη. Γι’ αυτό και επιδίωκε να γίνει μια Αριστερά που «να συνδέει, ακόμα πιο
οργανικά και αποτελεσματικά, την εθνική της στρατηγική με τη στρατηγική της
ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Να συνδυάσει την εθνική της ευαισθησία με την
οικουμενικότητα των αντιλήψεών της. Βασικός άξονας της νέας μας ταυτότητας
είναι ο ευρωπαϊσμός μας».
Στη βάση αυτής της γραμμής ο νέος Συνασπισμός τάχθηκε υπέρ της Συμφωνίας του
Μάαστριχτ για την ευρωπαϊκή ενοποίηση και τη δημιουργία της Ενωμένης Ευρώπης,
αλλά κατά παράδοξο τρόπο, προηγουμένως, τον Φεβρουάριο του 1992, συμμετείχε στα
εθνικιστικά συλλαλητήρια για το Μακεδονικό.
Ηταν φανερό πως ο νέος φορέας ήταν εντελώς ζαλισμένος από τις εξελίξεις και την
παγκόσμια ήττα του κομμουνιστικού κινήματος και της Αριστεράς. Η πολιτική του
δεν έφερνε τίποτα το αριστερό και το καινούργιο, χαρακτηριζόταν από έλλειψη
αρχών -ακόμη κι αυτών των παραδοσιακών αριστερών αρχών- και συνιστούσε μια
πλήρη προσαρμογή στην καθεστηκυία τάξη πραγμάτων όπως αυτή διαμορφωνόταν τότε.
Το νέο κόμμα συμμετείχε στις εκλογές του Οκτωβρίου 1993 αλλά απέτυχε να
εισέλθει στη Βουλή (έλαβε ποσοστό 2,94%) και η Μαρία Δαμανάκη παραιτήθηκε από
πρόεδρος. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους πραγματοποιείται έκτακτο συνέδριο όπου
στον δεύτερο γύρο -απέναντι στον Αλέκο Αλαβάνο- εκλέγεται πρόεδρος ο Νίκος
Κωνσταντόπουλος.
Η πολιτική ταυτότητα του νέου προέδρου και οι γενικότερες εξελίξεις φέρνουν το
κόμμα περισσότερο προς το Κέντρο, αν και του εξασφαλίζουν την εκλογική
επιβίωση. Στις ευρωεκλογές του 1994, θα πάρει ποσοστό 6,25%, στις βουλευτικές
εκλογές του 1996 ποσοστό 5,12%, στις ευρωεκλογές του 1999 ποσοστό 5,16%, στις
εκλογές του 2000, υποστηριζόμενο από την Ανανεωτική Κομμουνιστική Οικολογική
Αριστερά, ποσοστό 3,20%.
Στις εκλογές του Μαρτίου 2004, μαζί με μικρότερα αριστερά κόμματα και
οργανώσεις (Ανανεωτική Κομμουνιστική Οικολογική Αριστερά, Κίνηση για την
Ενότητα Δράσης της Αριστεράς, Διεθνιστική Εργατική Αριστερά και οι Ενεργοί
Πολίτες), συγκρότησε τον Συνασπισμό Ριζοσπαστικής Αριστεράς και έλαβε ποσοστό
3,27%. Στις ευρωεκλογές του Ιουνίου του ίδιου έτους, χωρίς τη στήριξη των
προαναφερόμενων συμμάχων του, πήρε 4,16% των έγκυρων ψήφων.
Με πρόεδρο τον Ν. Κωνσταντόπουλο ο Συνασπισμός πραγματοποίησε το τρία τακτικά
συνέδρια - το 2ο (14-17 Μαρτίου 1996), το 3ο (29 Ιουνίου-2 Ιουλίου 2000), το 4ο
(9-12 Δεκεμβρίου 2004) κι ένα προγραμματικό (30-31 Μαΐου & 1 Ιουνίου). Η
εκλογική επιβίωση του κόμματος είχε επιτευχθεί αλλά δεν του προσέφερε κάτι
περισσότερο από την επιβίωση σε χαμηλές πτήσεις.
Ο Νίκος Κωνσταντόπουλος έμεινε στο τιμόνι του ώς τον Δεκέμβριο του 2004 που
διεξήχθη το 4ο Συνέδριο και τον διαδέχθηκε ο Αλέκος Αλαβάνος.
Στροφή προς τα αριστερά
alekos_alabanos
EUROKINISSI / ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ
Ο Αλέκος Αλαβάνος, αναλαμβάνοντας την ηγεσία, έστρεψε το κόμμα αριστερά.
Αναθέρμανε τη συμμαχία με μικρότερα αριστερά σχήματα και οργανώσεις και
εισήγαγε έναν πιο ριζοσπαστικό πολιτικό λόγο στην παρουσία του Συνασπισμού.
Το 2005 (16-17 Απριλίου) διενεργείται το οργανωτικό/καταστατικό συνέδριο του
κόμματος. Στόχος είναι να αποκτήσει το κόμμα οργανωτική οντότητα και
λειτουργία, καθώς διαπιστώνεται ότι «υπάρχει δημοκρατικό έλλειμμα στην έγκαιρη
συζήτηση σοβαρών πολιτικών επιλογών και σχετική άγνοια των θέσεων και της
πολιτικής του κόμματος. Υπάρχει ακόμα ασάφεια πόσα και ποια είναι τελικά τα
μέλη του ΣΥΝ. Πιο έντονο όμως είναι το πρόβλημα του μικρού ποσοστού συμμετοχής
των μελών στις κομματικές διαδικασίες, ενώ δεν είναι εξασφαλισμένη η συμμετοχή
τους σε κεντρικές ή τοπικές εκδηλώσεις και κινητοποιήσεις».
Το 2007 (17-18 Μαρτίου), πραγματοποιείται το Διαρκές Συνέδριο Συνασπισμού που
συζητάει την εκλογική τακτική του κόμματος. Το συνέδριο, με ευρεία πλειοψηφία,
ενέκρινε την εκλογική συνεργασία του κόμματος με δυνάμεις της Ριζοσπαστικής
Αριστεράς με την επωνυμία Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς, τη διακήρυξη του
εκλογικού αυτού σχήματος, αλλά και την εκπροσώπησή του στη νέα κοινοβουλευτική
ομάδα.
Η οργανωτική ανασυγκρότηση, η στροφή προς τα αριστερά και οι εκλογικές
συμμαχίες απέδωσαν καρπούς. Στις βουλευτικές εκλογές της 16-9-2007, το
ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ (Ανανεωτική Κομμουνιστική και Οικολογική Αριστερά, ΔΗΚΚΙ,
Διεθνιστική Εργατική Αριστερά, Κίνηση Ενεργών Πολιτών, Κίνηση για την Ενότητα
Δράσης της Αριστεράς, Κόκκινο, Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδος, Οικολογική
Παρέμβαση και Συνασπισμός της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας)
κερδίζει ποσοστό 5,04% και δεκατέσσερις έδρες, δώδεκα από τις οποίες κατέλαβαν
υποψήφιοι προερχόμενοι από τον Συνασπισμό.
Εναν χρόνο νωρίτερα, στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2006, ένα νέο
πρόσωπο έκανε την εμφάνισή του στην πολιτική ζωή, υποστηριζόμενο από τον
Συνασπισμό. Ηταν ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος διεκδίκησε τον δήμο της Αθήνας
απέναντι στον Νικήτα Κακλαμάνη (Ν.Δ.), τον Κώστα Σκανδαλίδη (ΠΑΣΟΚ) και τον Σ.
Χαλβατζή (ΚΚΕ), καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση και συγκεντρώνοντας ποσοστό
10,5%.
Το 2008, στο 5ο τακτικό συνέδριο του κόμματος (7-10 Φεβρουαρίου) ο Αλέξης
Τσίπρας αναδείχτηκε πρόεδρος του Συνασπισμού της Αριστεράς, των Κινημάτων και
της Οικολογίας, ενώ ο Αλέκος Αλαβάνος παρέμεινε πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής
Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ. Λίγο αργότερα θα επέλθει η ρήξη των δύο ανδρών αλλά
κρίνοντας εκ των υστέρων οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η εποχή Αλαβάνου ήταν
αυτή που προετοίμασε την εποχή Τσίπρα. Χωρίς την πρώτη, ενδεχομένως δεν θα
υπήρχε η δεύτερη ή θα ήταν εντελώς διαφορετική.
Η εποχή Τσίπρα: Από την αξιωματική αντιπολίτευση στην κυβέρνηση της χώρας
Η Συμφωνία των Πρεσπών ήταν μια επιτυχία της εξωτερικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ
που διευθετούσε ένα θέμα που παρέμενε ανοιχτό για σχεδόν 30 χρόνια
«Είναι φορές που η ίδια η ζωή φέρνει τα πράγματα διαφορετικά από τους
προσωπικούς μας σχεδιασμούς. Και τότε αποφάσεις και διλήμματα, που αρχικά
φαίνονται πολύ μεγάλα, ωριμάζουν πολύ πιο γρήγορα από όσο θα περιμέναμε. Η
πρόταση που έγινε από πολλές πλευρές εντός του κόμματος, να είμαι υποψήφιος για
την προεδρία του Συνασπισμού, με τιμά ιδιαίτερα», έλεγε ο Αλέξης Τσίπρας μόλις
έγινε γνωστή η υποψηφιότητά του για την προεδρία του Συνασπισμού.
Αντίπαλός του ήταν ο 60χρονος Φώτης Κουβέλης, ένα προβεβλημένο στέλεχος της
ανανεωτικής πτέρυγας. Τον Φώτη Κουβέλη στήριζε ο Λεωνίδας Κύρκος, σημειώνοντας
μάλιστα πως «συνδυάζει την ωριμότητα της ηλικίας με την ειδική ωριμότητα που
απαιτεί η λειτουργία του προέδρου ενός σύγχρονου κόμματος».
Το συνέδριο θα ολοκληρωθεί με τον Αλέξη Τσίπρα να παίρνει το 70,41% των
συνέδρων και τον Φώτη Κουβέλη να συγκεντρώνει ποσοστό 28,67%. Τα συγκεντρωτικά
αποτελέσματα για την εκλογή των μελών της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής
επιβεβαίωσαν την κυριαρχία του Αριστερού Ρεύματος στο κόμμα (62,31% των ψήφων).
Η Ανανεωτική Πτέρυγα συγκέντρωσε 30,5% και η Πρωτοβουλία για την Αριστερή
Ανασύνθεση 2,63% των ψήφων.
Μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος, οι δύο «μονομάχοι» ανέβηκαν μαζί στο
βήμα του συνεδρίου. Στη σύντομη ομιλία του, ο Φώτης Κουβέλης συνεχάρη τον Αλέξη
Τσίπρα, λέγοντας ότι ξεκινά μια νέα εποχή για τον Συνασπισμό. «Από αύριο όλοι
μαζί στους πολιτικούς αγώνες», δήλωσε ο ίδιος. Αμέσως μετά πήρε τον λόγο ο
Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος ευχαρίστησε τα μέλη του Συνασπισμού, αλλά και τον Φώτη
Κουβέλη, για το κλίμα «πολιτικού πολιτισμού» που επικράτησε στη μεταξύ τους
αντιπαράθεση. «Αυτή η εντολή είναι μια εντολή ενότητας, αισιοδοξίας και αγώνα»,
είπε.
Η ΔΗΜΑΡ
Οι δρόμοι τους θα χωρίσουν 2 χρόνια αργότερα, κατά τη διάρκεια του 6ου
συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ (Ιούνιος 2010), όταν οι ανανεωτικοί υπό τον Φώτη Κουβέλη
θα αποχωρήσουν και θα δημιουργήσουν τη Δημοκρατική Αριστερά (ΔΗΜΑΡ). Ο ίδιος
από το βήμα του συνεδρίου θα πει μεταξύ άλλων πως «ο αριστερισμός που αποπνέει
ο ΣΥΡΙΖΑ δημιουργεί πλαίσιο πολιτικής ασφυξ��ας για τη σύγχρονη δημοκρατική,
ανανεωτική και ριζοσπαστική Αριστερά».
Η ιστορική συγκυρία και η εφαρμογή του πρώτου Μνημονίου εκείνη την περίοδο θα
αυξήσουν τη δημοτικότητα του ΣΥΡΙΖΑ και θα γίνουν και οι πρώτες συνεργασίες με
βουλευτές που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ. Ετσι, θα προσχωρήσουν στις τάξεις του
πρώην βουλευτές της Χαριλάου Τρικούπη, όπως η Σοφία Σακοράφα και ο Παναγιώτης
Κουρουμπλής. Η αύξηση της δημοτικότητάς του θα αποτυπωθεί στις εκλογές του
Μαΐου του 2012, όπου θα λάβει το ιστορικό ποσοστό του 16,78% και θα εκλέξει 52
βουλευτές. Στις εκλογές που θα ακολουθήσουν τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς θα τον
αναδείξουν στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με ποσοστό 26,89%.
Την επόμενη χρονιά (Ιούλιος 2013), ο ΣΥΡΙΖΑ θα πραγματοποιήσει το 1ο ιδρυτικό
του συνέδριο, όπου βασικός στόχος ήταν η μετατροπή του σε ενιαίο κόμμα και η
κατάργηση των συνιστωσών που αποτελούσαν κομμάτι του. Σε αυτή την προοπτική θα
αντιδράσουν αρκετές συνιστώσες, όπως η Διεθνιστική Εργατική Αριστερά, οι
Ενεργοί Πολίτες του Μανώλη Γλέζου κ.ά.
Πρόεδρος του ενιαίου κόμματος θα εκλεγεί ο Αλέξης Τσίπρας με ποσοστό 74,08%,
ενώ στην ιδρυτική διακήρυξη του συνεδρίου ο ΣΥΡΙΖΑ περιγράφεται ως εξής: «Ο
φορέας που ιδρύουμε είναι πολιτικό κόμμα που επιδιώκει να συμπυκνώνει υπό τη
σκοπιά του σοσιαλισμού του 21ου αιώνα τα αιτήματα και τις διεκδικήσεις των
δυνάμεων της εργασίας και των καταπιεσμένων κοινωνικών κατηγοριών και να
συμβάλει με όλες του τις δυνάμεις στην πραγματοποίησή τους...
Ο φορέας που ιδρύουμε είναι ανοιχτός σε ολόκληρο το δημιουργικό και αγωνιστικό
δυναμικό της κοινωνίας μας, ανεξάρτητα από πολιτική καταγωγή ή προηγούμενες
ιδεολογικές δεσμεύσεις και επιδιώκει να διακλαδιστεί σε ολόκληρο τον κοινωνικό
ιστό».
Το σίγουρο είναι ότι από το συνέδριο αυτό αρχίζει ουσιαστικά η μετεξέλιξη του
ΣΥΡΙΖΑ σε κάτι εντελώς διαφορετικό απ’ αυτό που ήταν ώς εκείνη τη στιγμή. Οι
περισσότερες συνιστώσες παραμένουν εντός του κόμματος, αλλά πλέον «βαφτίζονται»
ως τάσεις.
Ιστορικό ρεκόρ
Στις ευρωεκλογές του 2014, ο ΣΥΡΙΖΑ καταγράφει άλλο ένα ιστορικό ρεκόρ, καθώς
έρχεται πρώτο κόμμα στις κάλπες, εκλέγοντας 6 ευρωβουλευτές, την ώρα που στις
εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση κερδίζει τις περιφέρειες της Αττικής και
των Ιονίων Νήσων.
Η χώρα βρίσκεται στη δίνη των δύο μνημονίων, η Οικονομία είναι γονατισμένη, η
κοινωνία δεν αντέχει άλλο τα δυσβάσταχτα μέτρα λιτότητας και όλα δείχνουν πως ο
δρόμος είναι στρωμένος για ένα ιστορικό επίτευγμα: την εκλογή μιας κυβέρνησης
της Αριστεράς, κάτι που θα συμβεί τη βραδιά της 25ης Ιανουαρίου του 2015, πριν
από ακριβώς πέντε χρόνια. «Η Ελπίδα έρχεται» ήταν το βασικό προεκλογικό μήνυμα
του ΣΥΡΙΖΑ. Η «Πρώτη Φορά Αριστερά» ήταν μια πραγματικότητα, με ποσοστό 36,34%,
εκλέγοντας 149 βουλευτές και χάνοντας για λίγο την αυτοδυναμία, γεγονός που
οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ στη συγκυβέρνηση με τους «Ανεξάρτητους Ελληνες» του Πάνου
Καμμένου.
Η διαπραγμάτευση του πρώτου εξαμήνου του 2015 θα αποτελέσει μια τραυματική
εμπειρία για τον ΣΥΡΙΖΑ και την Αριστερά γενικότερα, το μέγεθος της οποίας θα
αποτυπωθεί αργότερα, μετά το δημοψήφισμα του Ιουλίου και την 17ωρη
διαπραγμάτευση με τους δανειστές. Η «Πρώτη Φορά Αριστερά» έχει ηττηθεί κατά
κράτος, έχει διαψεύσει το 61% του λαού που είχε βροντοφωνάξει ΟΧΙ στο
δημοψήφισμα και προχωρούσε στην υπογραφή ενός τρίτου -και πιο σκληρού-
μνημονίου, γεγονός που προκάλεσε και τη νέα, μεγάλη διάσπαση στους κόλπους της.
Συνολικά 47 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ διαφοροποιούνται και η πρώτη κυβέρνηση της
Αριστεράς παραιτείται στις 20 Αυγούστου, προκηρύσσοντας εκλογές για τις 20
Σεπτεμβρίου. Μέχρι τις κάλπες έχουν αποχωρήσει από τον ΣΥΡΙΖΑ 28 βουλευτές και
ένας ευρωβουλευτής, με επικεφαλής τον Παναγιώτη Λαφαζάνη, οι οποίοι σχηματίζουν
τη Λαϊκή Ενότητα, ενώ παραιτήθηκαν και 53 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής, τα
οποία ανήκαν κυρίως στην Αριστερή Πλατφόρμα και στην Κομμουνιστική Τάση.
Αργότερα, αποχώρησε και η ευρωβουλευτής Σοφία Σακοράφα, παραμένοντας ανεξάρτητη.
Παρ’ όλες τις ανοιχτές πληγές, τόσο στο κόμμα όσο και στη χώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ
κερδίζει και τις εκλογές του Σεπτεμβρίου χωρίς να πετύχει γι’ άλλη μια φορά την
αυτοδυναμία και συνεργάζεται εκ νέου με τον Πάνο Καμμένο. Ετσι, θα ξεκινήσει
και επίσημα η εφαρμογή μιας σκληρής μνημονιακής πολιτικής από την κυβέρνηση της
Αριστεράς, έχοντας πλέον και τη νομιμοποίηση της κάλπης.
Ανθρωπιστική κρίση
Στα χρόνια που θα ακολουθήσουν, έως και τις εκλογές του Ιουλίου του 2019, ο
ΣΥΡΙΖΑ θα κληθεί να διαχειριστεί τη χειρότερη οικονομική, κοινωνική και
ανθρωπιστική κρίση που βίωσε η χώρα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Με την οικονομία και την κοινωνία διαλυμένες, με το προσφυγικό ζήτημα να
ανάγεται σε μείζον θέμα λόγω των χιλιάδων ανθρώπων που αναζητούσαν μια διέξοδο
στην ελπίδα μέσω της Ελλάδας, με τους δανειστές να ζητούν περισσότερα και μ’
ένα αντισυριζαϊκό μέτωπο στο εσωτερικό να διογκώνεται μέρα με τη μέρα, έχοντας
στο πλευρό του την πλειονότητα των ΜΜΕ, καταφέρνει, με απίστευτες θυσίες της
μεγαλύτερης μερίδας του λαού, να κρατήσει τη χώρα όρθια και να τη βγάλει από τα
μνημόνια την 21η Αυγούστου του 2019.
Στο μεσοδιάστημα, τον Οκτώβριο του 2016, διεξάγεται το 2ο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ,
με τον Αλέξη Τσίπρα να επανεκλέγεται στη θέση του προέδρου με ποσοστό 93,54%.
Στο κείμενο που συνοδεύει το συνέδριο γίνεται λόγος για «αριστερή πολιτική σε
δυσμενές περιβάλλον» και σημειώνεται χαρακτηριστικά πως: «η προσπάθεια
απεγκλωβισμού από το Μνημόνιο και την επιτροπεία είναι εξαιρετικά δύσκολη και
απαιτητική, ωστόσο είναι η αναγκαία συνθήκη για να κρατηθεί η κοινωνία όρθια,
να ανοίξει ο δρόμος στη δημοκρατία και τη λαϊκή κυριαρχία, που υπό τις
σημερινές συνθήκες είναι σε καθεστώς ομηρίας».
Οι Πρέσπες
prespes
Η Συμφωνία των Πρεσπών, μια επιτυχία της εξωτερικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ που
διευθετούσε ένα θέμα που παρέμενε ανοιχτό για σχεδόν 30 χρόνια θα αποτελέσει το
«κερασάκι» στην τούρτα του αντισυριζαϊκού μετώπου και θα απειλήσει την
κυβερνητική συνοχή λίγους μήνες πριν από τις ευρωεκλογές του Μαΐου του 2019.
Η συγκυβέρνηση θα καταρρεύσει, ωστόσο ο ΣΥΡΙΖΑ θα βρει τις δυνάμεις να
συνεχίσει και θα υποστεί βαριά ήττα στις ευρωεκλογές με 9,2 μονάδες διαφορά. Ο
Αλέξης Τσίπρας θα προκηρύξει πρόωρες εκλογές για τις 7 Ιουλίου, όπου εκεί
συμβαίνει η μεγάλη έκπληξη. Ενώ όλοι περιμένουν τη συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ, η κάλπη
τούς διαψεύδει και δίνει στο κόμμα ποσοστό 31,53 %, φέρνοντάς το και πάλι στη
θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Το ίδιο βράδυ ο Αλέξης Τσίπρας κάνει λόγο για «εντολή μετασχηματισμού με γοργά
βήματα», τονίζοντας πως το ποσοστό που πήρε το κόμμα «μας καθιστά τη μεγάλη
δύναμη της δημοκρατικής και προοδευτικής παράταξης στον τόπο μας». Από την
επόμενη μέρα άρχισε η προσπάθεια διεύρυνσης του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία σε
ευρύτερες αριστερές και κεντροαριστερές δυνάμεις, η οποία δείχνει να έχει
ορίζοντα κατάληξης του νέου πολιτικού μετασχηματισμού, το 3ο συνέδριο το
τριήμερο 14-17 Μαΐου.
Πρόκειται για μια διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη και η οποία γίνεται με τη
δημοσιοποίηση διαφορετικών απόψεων για την ταυτότητα και το ιδεολογικό στίγμα
που θα φέρει αυτός ο πολιτικός σχηματισμός. Εκείνο που δεν αμφισβητείται από
καμία πλευρά είναι το γεγονός πως ο ΣΥΡΙΖΑ στη νέα εποχή θα πορευτεί με τον
Αλέξη Τσίπρα.
________
Orasi mailing list
για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση
orasi-requ...@hostvis.net
και στο θέμα γράψτε unsubscribe
Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας
στείλτε email στην διεύθυνση
Orasi@hostvis.net
διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα
http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net
Για το αρχείο της λίστας
http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/
Εναλλακτικό αρχείο:
http://hostvis.net/pipermail/orasi_hostvis.net/
παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011)
http://www.freelists.org/archives/orasi
__________
NVDA δωρεάν αναγνώστης οθόνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού
http://www.nvda-project.org/
_____________
Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή που ανεβαίνουν στις βιβλιοπροτάσεις
προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που λειτουργούν οι φορείς των τυφλών ενώ Για
να κατεβάσετε τον σχετικό κατάλογο επισκεφθείτε το
http://www.hostvis.net/audiobooks/katalogos.zip
____________
