Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία - Τρίτη, 7 Απριλίου 2020 - 09:40

Όταν μας επιτέθηκαν οι Γερμανοί (ένα χρονογράφημα του Κ. Βάρναλη)


Σαν εχτές, στις 6 Απριλίου 1941, η ναζιστική Γερμανία επιτέθηκε στην Ελλάδα, 
που ήδη έδινε, από τις 28 Οκτωβρίου άνισο αλλά πετυχημένο αγώνα κατά της 
φασιστικής Ιταλίας. Στις 27 Απριλίου, ο αγκυλωτός σταυρός κυμάτιζε πάνω στην 
Ακρόπολη.

Θα δημοσιεύσω σήμερα ένα χρονογράφημα του Κώστα Βάρναλη, που δημοσιεύτηκε στην 
Πρωία στις 8 Απριλίου 1941, το πρώτο που γράφτηκε μετά τη γερμανική επίθεση (το 
φύλλο της 7.4.41 ήταν όλο πιασμένο από ειδήσεις πολεμικές και δεν είχε 
χρονογράφημα).

Ο Βάρναλης δημοσίευε καθημερινά χρονογράφημα στην Πρωία το οποίο, φυσικά, μετά 
την 28η Οκτωβρίου 1940 ήταν μονοθεματικά αφιερωμένο στην πολεμική προσπάθεια. 
Κάτι που ξεχωρίζει τα χρονογραφήματα αυτά του Βάρναλη από τα κείμενα πολλών 
συναδέλφων του ήταν ότι δεν επέκρινε γενικώς τους Ιταλούς και τον Μουσολίνι, 
αλλά τον ιταλικό φασισμό. Κι άλλοι έκαναν αυτή τη διάκριση κι έτσι λίγο πριν 
από τα Χριστούγεννα του 1940 πολλοί, αριστεροί κυρίως, επιφυλλιδογράφοι και 
δημοσιογράφοι κλήθηκαν στην Ασφάλεια για συστάσεις (έχουμε γράψει για το 
περιστατικό αυτό).

Δεν ξέρω αν ασκήθηκαν πιέσεις και στη διεύθυνση της Πρωίας, πάντως από τις 11 
Ιανουαρίου 1941 ο Βάρναλης, αντί για χρονογράφημα, άρχισε να γράφει στην Πρωία 
μια σειρά από ιστορικές επιφυλλίδες με τίτλο «Από τις σκοτεινές σελίδες της 
Ρώμης» όπου περιέγραφε με μελανά χρώματα διάφορα περιστατικά της ρωμαϊκής 
ιστορίας.

Ωστόσο, μόλις άρχισε η γερμανική επίθεση, ο ποιητής διέκοψε τις επιφυλλίδες και 
ξανάρχισε το χρονογράφημα, με πρώτο αυτό που θα δούμε τώρα.

Η γελοιογραφία που συνοδεύει το άρθρο είναι από τη Daily Mirror. Τη δανείστηκα 
από τον τοίχο του συγγραφέα Γιώργου Αλεξάτου, όπου έγινε και μια ενδιαφέρουσα 
συζήτηση σχετικά με τον μύθο που κάποιοι προωθούν ότι, τάχα, οι Έλληνες 
κομμουνιστές και αριστεροί κράτησαν παθητική στάση στη γερμανική επίθεση λόγω 
του συμφώνου Ρίμπεντροπ-Μολότοφ. Αυτό δεν έχει καμιά σχέση με την 
πραγματικότητα. Πρόχειρο τεκμήριο, που το εισέφερε στην ίδια συζήτηση ο 
ιστορικός Νίκος Χατζηδημητράκος, το άρθρο του Μιλτιάδη Πορφυρογένη, ανώτατου 
στελέχους του ΚΚΕ, που απέδρασε από τη Φολέγανδρο όπου ήταν εξόριστος, στην 
εφημερίδα «Κρητικά Νέα», με τίτλο «Ενωμένοι προς τη νίκη», τις μέρες που 
ετοιμαζόταν η γερμανική επίθεση στην Κρήτη.

Οπότε, ας δούμε πώς υποδέχτηκε χρονογραφικά ο Βάρναλης την εντελώς αναμενόμενη 
αλλά και πάλι φοβερή είδηση της επίθεσης της ναζιστικής Γερμανίας τον Απρίλιο 
του 1941:

Προσχήματα και αλήθειες του Άξονος

Κυριακή ξημερώματα, πέντε το πρωί, σε πολύ ακατάλληλη ώρα χτύπησε την πόρτα μας 
η… νέα τάξις. Χτύπησε την πόρτα μας, είναι τρόπος του λέγειν. Έπεσε απάνω στα 
στήθη μας με όλα του τα φονικά σίδερα, για να επιτύχει εκείνο που δεν το πέτυχε 
ο δίδυμος αδερφός του εθνικοσοσιαλισμού, ο φασισμός: να μας πάρει και τη γη και 
την ψυχή.

Η «επίσκεψη» παρ’ όλο το ακατάλληλο της ώρας δεν ήτανε ξαφνική. Μήνες την 
περίμενε η Ελλάς τη βάναυση επίθεση του γερμανικού όγκου, όπως χρόνια την 
περιμένανε όλα τα κράτη της Ευρώπης (κι άλλα την πάθανε κι άλλα δε θα 
γλιτώσουνε) από τη στιγμή που εγκαταστάθηκε στο κέντρο της ηπείρου μας η 
πυρκαϊά του εθνικοσοσιαλισμού. Ώστε ούτε η σκέψη ούτε τα στήθη της Ελλάδος 
αιφνιδιαστήκανε.

Αλλ’ αν η οργανωμένη βία και η συστηματοποιημένη λαφυραγωγία των μικρών από 
τους μεγάλους μπορεί να προκαλεί την αγανάχτηση κάθε γερού ανθρώπου, που δεν 
τονε σάπισε η θεωρία της «νέας τάξεως» όμως πολύ περισσότερη αγανάχτηση 
προκαλεί το λεξιλόγιο του Άξονος, όταν ζητεί προφάσεις για τα αδικήματά του, 
αλλά και όταν, συζητεί σοβαρά τα «πιστεύω» του. Προσχήματα και ειλικρίνεια του 
Άξονος είναι η τελευταία λέξη του κυνισμού.

Αλλ’ ας ιδούμε  πρώτα τα προσχήματα. Μας επετέθη, λέει, επειδή δεχτήκαμε τους 
Άγγλους να μας βοηθήσουν, ενώ η ίδια η χιτλερική Γερμανία δεν εμπόδισε το 
δίδυμο αδερφό της, τη μουσολινική Ιταλία να μας επιτεθεί. Αλλά γιατί επετέθη 
εναντίον της Νορβηγίας, της Δανίας, της Ολλανδίας (και παλαιότερα εναντίον της 
Αυστρίας και της Τσεχοσλοβακίας), ενώ δεν είχανε δεχτεί στα εδάφη τους αγγλικό 
στρατό; Απλούστατα. Τους επετέθη όχι γιατί μπήκαν οι Άγγλοι στα εδάφη τους, 
αλλά για να τους προλάβει να μη μπουν! Μ’ αυτό το πρόσχημα μπορεί να μπαίνει 
παντού. Ώστε κι αν δεν έφτανε στην Ελλάδα η αγγλική βοήθεια, όμως η γερμανική 
επίθεση θα γινότανε. Θα γινότανε, όπως έγινε στη Νοτιοσλαβία, γιατί δεν δέχτηκε 
να επιτρέψει τη μεταφορά… φαρμάκων και μπαμπακιού δια μέσου των εδαφών της. 
Αυτό το πολύ πρωτότυπο πρόσχημα για την κατάλυση της ελευθερίας των μικρών 
κρατών θα μπορούσε να ονομασθεί «υποδούλωση με το μπαμπάκι»! Αλλά το κόλπο δεν 
έπιασε. Και τότε ο χιτλερισμός εκήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Νοτιοσλαβίας 
γιατί πειράχτηκε το φιλότιμό του! Εθνικοσοσιαλισμός και φασισμός δεν μπορούνε 
να ζήσουν χωρίς καταχτήσεις. Έτσι ο ιταλικός φασισμός μας επετέθη χωρίς αιτία 
πριν πέντε μήνες, όπως πριν ολίγα χρόνια επετέθη εναντίον της Αιθιοπίας και της 
Αλβανίας με το πρόσχημα του «ζωτικού χώρου». Όταν ο λύκος ήθελε να φάγει το 
αρνί, βρήκε την πρόφαση πως του θολώνει το νερό του ρυακιού -κι ας έπινε το 
κακόμοιρο παρακάτου απ’ το λύκο.

Άλλος κυνικός όρος της αξονικής «φιλολογίας» είναι η περίφημος «νέα τάξις». Τι 
εννοεί; Υποδούλωση των μικρών λαών και εγκατάσταση μιας σπείρας τυράννων, που 
θα παίρνουν από το στόμα των λαών και την τελευταία τους μπουκιά. Αυτό το 
σύστημα λέγεται με άλλον κυνικότερον όρο «συνεργασία με τον άξονα»! Όσοι 
δοκιμάσανε αυτήν τη «νέα τάξη» κι αυτήν τη «συνεργασία», δοκιμάσανε τη 
μεγαλύτερη θεομηνία, που μπορούσε να συμβεί σ’ ένα λαό. Και δεν είναι περίεργο, 
πως η «νέα τάξη» και η «συνεργασία» επιβάλλονται είτε με τις μπόμπες, είτε με 
τη φοβέρα της μπόμπας.

Αυτήν τη «νέα τάξη» η μικρή Ελλάδα την απέκρουσε ηρωικά πριν πέντε μήνες στα 
βουνά της Αλβανίας και τώρα την αποκρούει στα βουνά της Μακεδονίας. Στον καλόν 
αυτόν αγώνα, αν η «τλήμων αρετή» δεν είναι λόγια μονάχα*, η Ελλάδα θα βγει 
τιμημένη κι ελεύθερη.

Αλλ’ ας ιδούμε τώρα και τον κυνισμό της αξονικής ειλικρίνειας. Πριν η βροντή 
των κανονιών σκεπάσει τις ακαδημαϊκές συζητήσεις δηλ. πριν κηρυχθεί ο πόλεμος, 
οι αξονικοί «επιστήμονες» και πολιτικοί υποστηρίζανε, πως το δικαίωμα της 
αυτοδιαθέσεως των λαών, δηλ. η εθνική ανεξαρτησία των λαών, έφερε τη δυστυχία 
στον κόσμο και φέρνει και τον πόλεμο! Γιατί το δικαίωμα αυτό εδημιούργησε πολλά 
μικρά κρατίδια, που δεν μπορούνε να ζήσουν. Επομένως αν θέλουν να ζήσουν, 
πρέπει να… μην υπάρχουν! Συμπέρασμα: η ανεξαρτησία βλάπτει τους λαούς, ενώ η 
σκλαβιά ωφελεί τους… αφέντες.

Αλλά το κορύφωμα της αξονικής ειλικρίνειας αποτελεί το δόγμα το ρατσιστικό. 
Ανώτερη ράτσα στον κόσμο είναι η Αρία. Απ’ όλα τα άρια έθνη ανώτερο είναι οι 
Γερμανοί. Είναι οι πιο καθαρόαιμοι απ’ όλους. Άρα αυτοί πρέπει να κυβερνήσουν 
όλους τους άλλους. Ώστε με λίγα λόγια και «σαν φασόν»** δεν επιτρέπεται να 
ζήσει κανείς στον κόσμο είτε γιατί είναι μικρός λαός, είτε γιατί δεν είναι 
απόλυτα καθαρόαιμος. Έτσι οι υπεράριοι και υπερκαθαρόαιμοι Γερμανοί (η 
ρατσιστική θεωρία είναι γερμανική) έχουνε το δικαίωμα να ζουν εις βάρος όλων 
των άλλων λαών.

Ύστερα από τέτοια ειλικρινή κηρύγματα, τι χρειάζονται τα προσχήματα;

Σημειώσεις

* Υπαινιγμός στο «Ω τλήμον αρετή, λόγος άρ’ ήσθα» («Ταλαίπωρη Αρετή, λόγια μόνο 
ήσουν»), στίχος από χαμένη τραγωδία του Ευριπίδη. Αυτόν τον στίχο είπε ο 
Βρούτος την ώρα που πέθαινε αυτόχειρας μετά τη μάχη των Φιλίππων.

** Από τα γαλλικά (sans façon), χωρίς τυπικότητες, χωρίς περιστροφές.

https://sarantakos.wordpress.com/2020/04/07/varnalis-23/
 ________

Orasi mailing list
για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση
orasi-requ...@hostvis.net
και στο θέμα γράψτε unsubscribe

Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας 
στείλτε email στην διεύθυνση
Orasi@hostvis.net

διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα
http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net

Για το αρχείο της λίστας
http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/
Εναλλακτικό αρχείο:
http://hostvis.net/pipermail/orasi_hostvis.net/
παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011)
http://www.freelists.org/archives/orasi
__________
NVDA δωρεάν αναγνώστης οθόνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού
http://www.nvda-project.org/
_____________
Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή που ανεβαίνουν στις βιβλιοπροτάσεις 
προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που λειτουργούν οι φορείς των τυφλών ενώ Για 
να κατεβάσετε τον σχετικό κατάλογο επισκεφθείτε το 
http://www.hostvis.net/audiobooks/katalogos.zip
____________

Απαντηση