https://sarantakos.wordpress.com/author/sarant/

Τι σας έφταιξε ο φασισμός; (Το Επίμετρο από τα Πολεμικά)
28 Οκτωβρίου, 2020
Posted by

 
Συμπληρώνονται σήμερα 80 χρόνια από την 28η Οκτωβρίου 1940. Φέτος η εθνική 
γιορτή θα τιμηθεί χωρίς παρελάσεις (κάποιοι θα πουν πως είναι ένα από τα 
ελάχιστα καλά του κορονοϊού) αλλά στο ιστολόγιο δεν έχουμε τέτοιους 
περιορισμούς κι έτσι θα τιμήσουμε την ημέρα αναδημοσιεύοντας το Επίμετρο από τα 
Πολεμικά, τον τέταρτο τόμο των χρονογραφημάτων του Κώστα Βάρναλη, που 
κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αρχείο σε δική μου επιμέλεια.

Στο επίμετρο αυτό αφηγούμαι ένα περιστατικό από τα μετόπισθεν, που το έχω κι 
άλλες φορές αφηγηθεί στο ιστολόγιο -ουσιαστικά το κείμενο έχει πάρα πολλές 
ομοιότητες με ένα παλιότερο άρθρο του ιστολογίου (το έχω δα ομολογήσει ότι 
βιβλία και ιστολόγιο είναι συγκοινωνούντα δοχεία).

Χωρίς άλλους προλόγους, παραθέτω το Επίμετρο από τα Πολεμικά (το κείμενο πριν 
από τις διορθώσεις του βιβλίου, μπορεί να έχει κάποια λαθάκια):

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Σε πολλά από τα χρονογραφήματα που διαβάσατε σε αυτόν τον τόμο, ο Βάρναλης 
επιτίθεται δριμύτατα στον φασισμό ενώ επανειλημμένα διακρίνει τον ιταλικό λαό 
από τη φασιστική ηγεσία της χώρας και τον Μουσολίνι προσωπικά. Την ίδια στάση 
είχαν υιοθετήσει και άλλοι αριστεροί διανοούμενοι που αρθρογραφούσαν σε 
εφημερίδες και σε περιοδικά.

Αυτό όμως δεν πέρασε απαρατήρητο από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, που δεν 
έβλεπε με καλό μάτι τα αντιφασιστικά κηρύγματα. Κι έτσι, μια μέρα του 
Δεκεμβρίου 1940, ο Βάρναλης, ο Ασημάκης Πανσέληνος, ο Νίκος Καρβούνης και άλλοι 
αριστεροί αρθρογράφοι κλήθηκαν στη Γενική Ασφάλεια, όπου κρατήθηκαν επί διήμερο 
και τους έγιναν αυστηρές συστάσεις να είναι πιο προσεκτικοί στην αρθρογραφία 
τους και να καταγγέλλουν τους Ιταλούς και όχι τον φασισμό.

Κατά ευτυχή σύμπτωση, διαθέτουμε μαρτυρίες για το σημαντικό αυτό επεισόδιο από 
τον ίδιο τον Βάρναλη, αλλά και από τον επίσης πρωταγωνιστή Ασημάκη Πανσέληνο, 
καθώς και ένα συντομότερο σχόλιο από τον Γ. Σεφέρη. Έτσι έχουμε το ίδιο γεγονός 
ιδωμένο από τρεις μεγάλους λογοτέχνες μας, σε τρεις διαφορετικές χρονικές 
στιγμές (λίγους μήνες μετά ο Σεφέρης, λίγα χρόνια μετά ο Βάρναλης, πολλά χρόνια 
μετά ο Πανσέληνος).

Πότε κλήθηκαν στην Ασφάλεια οι αρθρογράφοι; Ο Πανσέληνος δίνει ακριβή 
ημερομηνία, το βράδυ της 19ης Δεκεμβρίου 1940. Και πρέπει να θυμάται σωστά. Αν 
προσέξετε τα χρονογραφήματα του τόμου, δεν υπάρχει χρονογράφημα του Βάρναλη για 
τις 20 και για τις 21 Δεκεμβρίου, χωρίς μάλιστα να υπάρχει κάποια έκτακτη 
πληθώρα ύλης. Είναι φανερό ότι η απουσία χρονογραφήματος οφείλεται στην έκτακτη 
προσαγωγή του Βάρναλη στην Ασφάλεια και την αναπάντεχη κράτησή του.

Τα χρονογραφήματα του Βάρναλη ξαναρχίζουν στις 22 Δεκεμβρίου και ίσως δεν είναι 
συμπτωματικό ότι ο ποιητής αποφεύγει περίπου επί δεκαήμερο να χρησιμοποιήσει 
τους όρους «φασισμός» ή «φασιστικός», αν και μετά εμφανίζονται και πάλι οι όροι 
αυτοί στα χρονογραφήματά του.

Ας δούμε λοιπόν το επεισόδιο….

Α. Όπως το αφηγείται ο Κώστας Βάρναλης (Ρίζος της Δευτέρας, 27.10.1947)

Η βουβή επέτειος – Γιορτή και λαός

H 28 του Οχτώβρη είναι μια μεγάλη μέρα για τον ελληνικό λαό – και μέρα ντροπής 
για τους προδότες του. Κι όμως ετούτοι γιορτάζουνε το «αλβανικό έπος». Και πάλι 
χωρίς το λαό. Και πάλι με φράχτη γύρω τους τα όπλα -για να τους φυλάνε όταν 
πηγαίνουν στην τελετή – να φυλάνε από το λαό τους εχθρούς του λαού.
Το τι νόημα δίνουνε στον όρο «αλβανικό έπος» οι φυγάδες του «έπους» φαίνεται 
από το νόημα που δίνουνε σε κάτι ανάλογες και παράλληλες ορολογικές απάτες όπως 
π.χ «απελευθέρωση», «ανεξαρτησία», «δημοκρατία», «αμερικάνικη βοήθεια», 
«πνευματική ελευθερία» κλπ. Το ουσιαστικό περιεχόμενο των λέξεων είναι 
διαμετρικά αντίθετο με την ετυμολογική τους σημασία.

Αλλά το νόημα, που έδινε η 4η Αυγούστου στο «αλβανικό έπος», μας το εξήγησε 
τότες με τρόπον επίσημον ο τότε διευθυντής της Ασφαλείας κ. Παξινός. Ενώ δηλαδή 
ο ελληνικός λαός γυμνός και άοπλος, εγκαταλελειμμένος από τους «αρχηγούς» του 
χτύπαε στο μέτωπο και μπροστά του και πίσω του τους εχθρούς της ελευθερίας του, 
τους φασίστες, οι αρχηγοί του ελληνικού φασισμού ετοιμάζανε στην πρωτεύουσα την 
παράδοση του λαού – γιατί η συνθηκολόγηση του μετώπου δεν ήταν παράδοση του 
στρατού μονάχα (των 200 χιλιάδων ανδρών) αλλά ολάκερου του ελληνικού λαού (των 
7 εκατομμυρίων).
Ο μοναρχοφασισμός που είπε το μαύρο του «όχι», μονάχα για τον τύπο, κοίταε από 
την πρώτη στιγμή πώς θα έσωζε όχι την «πατρίδα», παρά το καθεστώς του· πώς θα 
περνούσε τον ελληνικό λαό από τα δικά του τα χέρια στα ξένα χέρια, χωρίς ο 
μεσίτης να χάσει ούτε την ηγεσία του λαού, ούτε τα κέρδη του απ΄αυτόν.
Η συνθηκολόγηση του μετώπου δεν ήτανε πράξη ανωτέρας βίας παρά θεληματική 
συμμαχία με τον εχθρό εναντίον του λαού. Και κανένας από τους μεταδεκεμβριανούς 
κυβερνήτες δεν αμφιβάλλει πως στην σημερινή επέτειο δεν γιορτάζεται το 
«αλβανικό έπος», παρά η «συνθηκολόγηση» και η συνεργασία με τον εχθρό. Αν τότε 
ο ελληνικός λαός νικούσε ως το τέλος τους εχθρούς κι έσωζε την ελευθερία του, 
οι σημερινοί συνεχιστές της 4ης Αυγούστου, τη σημερινή επέτειο θα την είχανε 
ημέρα «εθνικού πένθους».

* * *

Συνέχεια →
 ________

Orasi mailing list
για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση
orasi-requ...@hostvis.net
και στο θέμα γράψτε unsubscribe

Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας 
στείλτε email στην διεύθυνση
Orasi@hostvis.net

διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα
http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net

Για το αρχείο της λίστας
http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/
Εναλλακτικό αρχείο:
http://hostvis.net/pipermail/orasi_hostvis.net/
παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011)
http://www.freelists.org/archives/orasi
__________
NVDA δωρεάν αναγνώστης οθόνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού
http://www.nvda-project.org/
_____________
Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή που ανεβαίνουν στις βιβλιοπροτάσεις 
προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που λειτουργούν οι φορείς των τυφλών ενώ Για 
να κατεβάσετε τον σχετικό κατάλογο επισκεφθείτε το 
http://www.hostvis.net/audiobooks/katalogos.zip
____________

Reply via email to