αντάτα Η καντάτα (ιτ. Cantata, γερμ. Kantate, από το ιταλικό cantare: τραγουδώ) είναι είδος μουσικής φωνητικής σύνθεσης, θρησκευτικού ή κοσμικού περιεχομένου, με οργανική ή ορχηστρική συνοδεία. Οι καντάτες αποτελούνται από αρκετά μουσικά μέρη (ή κινήσεις), ενώ συχνή είναι η χρήση της χορωδίας. Συχνή είναι και η χρήση μεμονωμένων τραγουδιστών (σόλο) χωρίς ωστόσο να είναι επιβεβλημένη. Η δε γλώσσα των κειμένων που χρησιμοποιείται στις καντάτες είναι τόσο τα λατινικά, όσο και η καθομιλουμένη.
Η σημασία του όρου δεν είναι ταυτόσημη σε όλες τις εποχές της κλασικής μουσικής: στην Ιταλία του 17ου αιώνα ήταν αντίστοιχη στο μονοφωνικό μαδριγάλι, ενώ αργότερα διαχωρίστηκε στους υπότυπους καντάτα δωματίου (cantata da camera) και εκκλησιαστική καντάτα (cantata da chiesa). Έφτασε την ακμή της κατά την περίοδο του Μπαρόκ, με κύριο εκπρόσωπο τον Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, ο οποίος έγραψε πάνω από 200. Την κλασική εποχή της μουσικής παραμερίστηκε, δίνοντας τα ηνία σε άλλα είδη μουσικής, ωστόσο, αρκετοί ρομαντικοί συνθέτες όπως ο Ρόμπερτ Σούμαν και ο Φέλιξ Μέντελσον-Μπαρτόλντυ, επανέφεραν την καντάτα στο προσκήνιο. Ιστορικά στοιχεία Ο όρος καντάτα εμφανίζεται στις αρχές του 17ου αιώνα, παράλληλα με την όπερα και το ορατόριο. Προϋπόθεση για την ανάπτυξή της υπήρξε η άνοδος της οργανικής μουσικής, καθώς μέχρι τότε η λόγια μουσική περιοριζόταν στα πλαίσια των φωνητικών έργων. Μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, καντάτες για μία ή δύο σόλο φωνές και συνοδεία κοντίνουο, αποτελούσαν την κύρια έκφραση της ιταλικής φωνητικής μουσικής δωματίου. [1] Στην αρχική της αυτή μορφή, η δομή της περιλάμβανε την έναρξη με κάποιο αναγγελτικού ύφους ρετσιτατίβο, καθώς και κάποια πρώιμου είδους άρια, ως σχόλιο των προλεχθέντων. Τυπικά παραδείγματα αυτής της μορφής αποτελούν οι καντάτες του Τζάκομο Καρίσσιμι, αλλά και κάποια έργα του Χένρι Πέρσελ. Με την άνοδο της άριας ντα κάπο, η καντάτα τείνει να αποτελείται από δύο ή τρεις άριες, που συνδέονται με ρετσιτατίβο, όπως φαίνεται και σε πολλά έργα του Γκέοργκ Φρήντριχ Χαίντελ. Σε πολλές περιπτώσεις, οι άριες δεν διαφέρουν απ' αυτές που βρίσκουμε στην όπερα της εποχής, ενώ η όλη καντάτα λειτουργεί σαν μικρής κλίμακας ορατόριο. Αυτό είναι εμφανές τόσο στις καντάτες του Μπαχ όσο και τα ανθέμια του Χαίντελ. μάλιστα, πολλές από τις μακροσκελέστερες καντάτες του Μπαχ είναι στην πραγματικότητα ορατόρια, όπως το "Χριστουγεννιάτικο Ορατόριο", το οποίο κατ' ουσίαν αποτελείται από έξι εκκλησιαστικές καντάτες. Οι έξι αυτές καντάτες αντιστοιχούν σε έξι διαφορετικές μέρες, που ωστόσο στο σύνολό τους δεν διαφέρουν με οποιοδήποτε κλασικό ορατόριο. Την εποχή του Μπαρόκ η καντάτα αποτέλεσε κύρια μουσική έκφραση της Λουθηρανικής εκκλησίας, καθώς υπήρξε μέρος της λειτουργίας, αλλά και άλλων εκκλησιαστικών περιστάσεων. Δείγματα γραφής σώζονται όχι μόνον από τον Μπαχ, αλλά και από άλλους Γερμανούς συνθέτες, όπως τον Ντήτριχ Μπουξτεχούντε, τον Γκέοργκ Φίλιπ Τέλεμαν, τον Κρίστοφ Γκράουπνερ κ.ά. Οι δε κοσμικές καντάτες διαφοροποιούνται από τις εκκλησιαστικές κυρίως ως προς το μέρος του κειμένου. πολλές απ' αυτές γράφτηκαν για ειδικές περιστάσεις της ανώτερης τάξης, ενώ σε πολλές περιπτώσεις αποτέλεσαν την κύρια μουσικοθεματική πηγή για θρησκευτικές καντάτες (π.χ. το "Χριστουγεννιάτικο Ορατόριο" του Μπαχ). Πατήστε εδώ Johann Sebastian Bach Christmas Oratorio BWV https://www.youtube.com/watch?v=lP_gTGqWbWo&spfreload=10 Γιώργος ________ Orasi mailing list για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση orasi-requ...@hostvis.net και στο θέμα γράψτε unsubscribe Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας στείλτε email στην διεύθυνση Orasi@hostvis.net διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net Για το αρχείο της λίστας http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/ παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011) http://www.freelists.org/archives/orasi __________ NVDA δωρεάν αναγνώστης οθώνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού http://www.nvda-project.org/ __________ Για καλή Ελληνική και ξένη μουσική, Θεατρικά έργα από το ελληνικό και παγκόσμιο ρεπερτόριο επισκεφθείτε το http://www.isobitis.com ______________
