Νευρώσεις
Οι νευρώσεις τοποθετούνται στο χώρο των ψυχικών διαταραχών. Οι
ψυχικές διαταραχές δεν είναι νόσος, αλλά ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο
βιώνει το άτομο και εκφράζει την κοινωνική του ύπαρξη.
Η έκταση του όρου της νεύρωσης ποικίλλει. Στις μέρες μας με βάση της κλινικής
εικόνας στις νευρώσεις περιλαμβάνεται η υστερία, η φοβία, ο ψυχαναγκασμός, η
τραυματική, η αγχώδης.
Συγκεκριμένα η νεύρωση είναι μια πάθηση με ψυχογενετικά αίτια, όπου τα
συμπτώματα εκφράζουν συμβολικά μια ψυχική σύγκρουση, που έχει τις ρίζες της
στην ιστορία των παιδικών χρόνων του ατόμου.
Οι περισσότερες νευρώσεις έχουν προέλευση συγκρουσιακή, κάτω από την πίεση μιας
και μόνο «κατάστασης», του άγχους, σύμφωνα με τις ψυχοδυναμικές απόψεις. Στις
νευρώσεις οι μηχανισμοί άμυνας που κινητοποιούνται από τον άνθρωπο με σκοπό να
το προστατέψουν από τις εντάσεις και τα άγχη, που τον κάνουν να υποφέρει,
μεταβάλλονται σε διεργασίες αυτόματες αφού δεχτούν επιδράσεις διαφόρων
παραγόντων εσωτερικών ή εξωτερικών σε σχέση με το περιβάλλον. Όταν, λοιπόν, το
άτομο δεν έχει την ικανότητα ν' αφομοιώνει φαινομενικά αντίθετες παρορμήσεις μ'
έναν τρόπο οργανικά υγιή, έτσι ώστε να προσαρμόζεται ομαλά στο περιβάλλον,
γίνεται η αιτία της ύπαρξης μιας νεύρωσης.
Μία νεύρωση γίνεται φανερή στο άτομο από την ποικιλία των συμπτωμάτων που
παρουσιάζει, και όλα τα νευρωτικά συμπτώματα είναι εκδηλώσεις ενός δυναμικού
ψυχικού συμβιβασμού ανάμεσα στο Ασυνείδητο και τη Συνείδηση (π.χ στην αγχώδη
νεύρωση έχουμε συμπτώματα ταχυκαρδίας, εφίδρωσης, κοκκινίσματος, τρέμουλο των
χεριών κ.α.).
Άλλες αιτίες που έχουν την ρίζα των νευρώσεων σε κληρονομικές καταστάσεις δεν
έχουν αποδειχθεί και δεν ευσταθούν. Εκείνος όμως, ο παράγοντας που έχει
σημαντικότατη επιρροή στη ψυχική κατάσταση ενός ατόμου είναι η οικογένεια, που
λειτουργεί σαν το πρώτο περιβάλλον με το οποίο έρχεται σ' επαφή και φιλτράρει
στη συνέχεια και τη σχέσεις με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Η οικογένεια
έχει τη δυνατότητα να περνάει μηνύματα, αξίες, στάσεις στο άτομο με μια σχεδόν
ανεξίτηλη διάρκεια. Νευρωτικοί γονείς έχουν περισσότερες πιθανότητες να
δημιουργήσουν προβλήματα συμπεριφοράς στα παιδία τους. Συνεπώς κάτω απ' αυτές
τις συνθήκες οι επιπτώσεις τόσο στο ίδιο το άτομο, όσο και το περιβάλλον του
είναι από αξιοπρόσεκτες έως σοβαρές. Θα μπορούσαμε να πούμε οι επιπτώσεις αυτές
εκδηλώνονται στο ίδιο το άτομο με συμπεριφορές ελαττωματικές, ασταθείς,
διστακτικές, σαν αδυναμία ανάπτυξης, εξέλιξης και προσαρμογής της
προσωπικότητας στο περιβάλλον. Από την άλλη πλευρά στο πλέγμα της οικογένειας,
οι σχέσεις μεταξύ των μελών της υφίστανται αλληλεπιδράσεις, επομένως μια
προβληματική συμπεριφορά αντανακλά σ' όλους είτε λιγότερο είτε περισσότερο.
Όσον αφορά τώρα και τις διαφοροποιήσεις που γίνονται στο χώρο των νευρώσεων από
άποψη ποιότητας και χαρακτηριστικών, πρέπει να πούμε πως λειτουργούν πολλοί
παράγοντες που συντείνουν στη δημιουργία της μιας ή της άλλης νεύρωσης (όπως
π.χ η ιδιοσυστασία του κάθε ατόμου, η βιωματική του, ο τρόπος και ο ρυθμός
ζωής, η πολιτιστική ζωή ενός τόπου, οι κλιματολογικές και γεωγραφικές συνθήκες
κ.α).
Ειδικότερα στο Μεσογειακό χώρο και στη χώρα μας ιδιαίτερα είναι χαρακτηριστικό
των λαών το στοιχείο της εξωστρέφειας και της υπερβολής που συνθέτουν μερικώς
την υστερική νεύρωση. Ακόμη δεν είναι αναντίρρητος και ο διαχωρισμός των
νευρώσεων ανάλογα με τα φύλα. Έχει παρατηρηθεί όμως πως συχνότερη νεύρωση στις
γυναίκες είναι η υστερία και στους άνδρες η ψυχαναγκαστική νεύρωση. Αυτές οι
νευρώσεις παρουσιάζονται με έκδηλα φαινόμενα τόσο στους άνδρες, όσο και στις
γυναίκες σε κρίσιμες φάσεις της ζωής τους. Θα λέγαμε πως με μέσον όρο ηλικίας
την ηλικία των 40 ετών και ο άνδρας και η γυναίκα (αυτή ίσως και αργότερα, στην
περίοδο της κλιμακτήριου) κάνουν έναν απολογισμό της μέχρι τώρα ζωής τους,
σκέψεις, δηλαδή, που ενδεχομένως να διαταράσσουν την προσωπικότητας τους και να
γίνονται αφορμή να παρουσιαστούν συμπτώματα που μέχρι τώρα βρίσκονταν σε
λανθάνουσα κατάσταση. Ακόμη, δοκιμασίες σκληρές της ζωής, μπορεί να
αντιμετωπίσει κάθε άνθρωπος και σε μικρότερες ηλικίες τις οποίες δεν θα είναι
σε, θέση να ξεπεράσει, όποτε παρουσιάζει νευρωτικές συμπεριφορές.
Συμπερασματικά, πρέπει να τονίσουμε ότι η νεύρωση, είναι μεν μια απόκλιση του
φυσιολογικού, αλλά δεν μια ακραία κατάσταση ψυχικής ασθένειας. Είναι μια
συναισθηματική διαταραχή, η οποία αν και σε μερικές της μορφές παραλύει κάθε
ικανότητα, αντίθετα με την ψύχωση που είναι η σοβαρότερη ψυχική ανωμαλία και
χαρακτηρίζεται από αλλόκοτη συμπεριφορά και απομάκρυνση από το κανονικό ρεύμα
της ζωής και της πραγματικότητας. Στη νεύρωση η επαφή με το περιβάλλον
παραμένει. Κατά συνέπεια η νεύρωση είναι μια διαταραχή που κατά κανόνα
θεραπεύεται. Η ψυχολογία μας έχει δώσει και συνεχίζει να δίνει σημαντικά
στοιχεία και εντυπωσιακές θεωρίες πάνω σε ψυχοθεραπευτικές μεθόδους, οι οποίες
έχουν άπειρες παραλλαγές. Δεν είναι τυχαίο που εκατοντάδες χιλιάδες σ' όλο τον
κόσμο ζητούν ψυχολόγο και κάποιο είδος ψυχοθεραπείας είτε ατομικής είτε
ομαδικής όχι μόνο για την ανακούφιση τους από τα νευρωτικά συμπτώματα, αλλά και
για την επίτευξη αφηρημένων καταστάσεων, όπως είναι η αυτογνωσία, η
αυτοπραγμάτωση, η αυτεπίγνωση.
Άλλωστε είναι τόσα πολλά τα είδη και οι δυνατότητες των ψυχοσυναισθηματικών
διαταραχών και τόσο πολύπλοκες οι διασυνδέσεις των συμπτωμάτων τους που είναι
κυριολεκτικά αδύνατο να της περιγράψει κανείς σε λίγες γραμμές. Παρ' όλα αυτά η
ψυχοθεραπεία μας έδωσε με το πέρασμα του χρόνου ένα σύστημα ταξινόμησης που μας
προσφέρει έναν λεπτομερή χάρτη για τη διαταραχή της ψυχικής λειτουργίας.
Τέλος η νεύρωση όταν αναγνωρίζεται από το άτομο είναι βασανιστική γι' αυτό και
τον οδηγεί τις περισσότερες φορές σε αδιέξοδο.
Δημήτρης Μπούκουρας
Κλινικός Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής
Φιλικά Γιώργος
________
Orasi mailing list
για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση
orasi-requ...@hostvis.net
και στο θέμα γράψτε unsubscribe
Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας
στείλτε email στην διεύθυνση
Orasi@hostvis.net
διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα
http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net
Για το αρχείο της λίστας
http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/
παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011)
http://www.freelists.org/archives/orasi
__________
NVDA δωρεάν αναγνώστης οθώνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού
http://www.nvda-project.org/
__________
Για καλή Ελληνική και ξένη μουσική, Θεατρικά έργα από το ελληνικό και παγκόσμιο
ρεπερτόριο επισκεφθείτε το
http://www.isobitis.com
______________
