Η ιστορία τού Οίκου Τυφλών της Ελλάδος (Μέρος 25ο: Κεφάλαιο Γ - 4ο υποκεφάλαιο) Η διπλωματική εργασία της Βιβής Τσαβαλιά στο Πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών «Πολιτική Επιστήμη και Ιστορία» - Κατεύθυνση: Νεότερη και σύγχρονη Ιστορία, του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. (Μέρος 25ο: Κεφάλαιο Γ - 4ο υποκεφάλαιο).
4ο υποκεφάλαιο: Βιβλίο επισκεπτών. Το βιβλίο επισκεπτών του Οίκου Τυφλών έχει καταγραφές από το 1937 (όπως δηλώνεται και στο εξώφυλλό του) οι οποίες φτάνουν ως το 1976, γεγονός που δείχνει ότι ο Οίκος είχε αδιάλειπτη επισκεψιμότητα και ήταν ανοιχτός προς το κοινό κοντά 40 χρόνια. Τα μοναδικά έτη στα οποία δεν υπάρχει καμία καταγραφή είναι το 1941, χρονιά έναρξης της Κατοχής, και το 1945, χρονιά έναρξης της μεταπολεμικής μη ομαλής εξέλιξης της πολιτικής ζωής. Στον Οίκο τυφλών παρατηρείται χαμηλή επισκεψιμότητα το 1937-1944, και αρκετά έντονη προσέλευση επισκεπτών τα έτη 1949, 1950 και 1951. Από το βιβλίο επισκεπτών μπορούμε να εξάγουμε χρήσιμες πληροφορίες: αφενός ποιοι ήταν οι επισκέπτες του ιδρύματος και αφετέρου ποια ήταν η άποψή τους για το φιλανθρωπικό αυτό σωματείο και τη δράση του, αλλά και πώς αντιλαμβάνονταν άτομα και φορείς της εποχής την τυφλότητα. Οι επισκέπτες ήταν άτομα αλλά και φορείς, στους οποίους τις περισσότερες φορές πραγματοποιούνταν ξεναγήσεις. Ομαδοποιώντας τις καταγραφές στο βιβλίο επισκεπτών βλέπουμε ότι συχνές ήταν οι επισκέψεις: . Μαθητών σχολείων: Λύκεια, Γυμνάσια, καλλιτεχνικά σχολεία κ.λπ., . Φοιτητών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων: Χαροκόπειος σχολή (1940), Θεολογική σχολή Αθηνών (1949), Χριστιανική φοιτητική ένωση, . Εκπαιδευτών ή μαθητών άλλων φορέων που ασχολούνται με την αναπηρία: Διευθυντής ειδικής σχολή εν Πειραιεί (1937), επίσκεψη στέγης τυφλών αναπήρων πολέμου (1942), Καλλιτεχνικό σχολείο κωφαλάλων (1949), μέλος συμβουλίου Φάρου Τυφλών (1950), Σχολή κωφαλάλων (1950), Διευθυντής Εθνικού Ιδρύματος Προστασίας Κωφαλάλων (1958), Αντιπρόεδρος Φάρου Τυφλών (1958), Σχολή τυφλών μαθητών Κύπρου (1971), . Φορέων που σχετίζονται με την παροχή υγειονομικών υπηρεσιών στους οποίους εκπαιδεύονται κυρίως γυναίκες: Σχολή επισκεπτριών αδερφών νοσοκόμων (1949), Υγειονομική Σχολή Αθηνών (1952 και 1954), Σχολή στελεχών κοινωνικής πρόνοιας (1955), Σχολή ΕΕΣ (1956), Σχολή κοινωνικών λειτουργών ΧΕΝ (1958), Σχολή επισκεπτριών ΠΙΚΠΑ, Σχολή βρεφονηπιοκόμων, Υγειονομική σχολή Αθηνών (1961), . Στελεχών μεγάλων διεθνών οργανισμών: Unesco (1947), οργανισμός CARE (1950), UNICEF (1951 και 1963), International Committee of the Red Cross (1974), . Στελεχών ιδρυμάτων από το εξωτερικό που αφορούσαν την τυφλότητα: American Foundation for blind (1947), John Tucker Torrance unified school (1960), School for the blind Illinois USA (1964), American Foundation for the blind Paris (1964), National council for the blind (1967), Asist professor of special educ. Univ of Illinois (1967), Michigan school for the blind (1975), John w. Tenny prof. special education waune state university Detroit Michigan, Department of bantu education Pretoria south Africa (1975), . Στελεχών και υπαλλήλων του υπουργείου Πρόνοιας: Γενικός γραμματέας υπουργείου πρόνοιας (1944), υπάλληλοι υπουργείου κοινωνικής πρόνοιας (1950), Κοινωνικοί Λειτουργοί υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας (1951), . Στελεχών της τοπικής αυτοδιοίκησης: Δήμαρχος Καλλιθέας (1949), Περιφερειάρχης Αττικής (1951), Δήμαρχος Καλλιθέας (1951), . Στελεχών άλλων υπουργείων (κυρίως Εκπαίδευσης): Γενικός επιθεωρητής στοιχειώδους εκπαιδεύσεως. Παράλληλα, σποραδικά επισκέπτες του Οίκου Τυφλών ήταν παράγοντες της πολιτικής, οικονομικής, στρατιωτικής ζωής του τόπου, αν και αυτές οι επισκέψεις ήταν σπάνιες (Γενικός Διευθυντής βασιλικής Αεροπορίας το 1951, Στρατηγός αεροπορίας το 1951, Διευθυντής εφημερίδας Χρονικά το 1951, Κωνσταντίνος Ράλλης βουλευτής Αθηνών το 1960). Οι πιο διάσημοι επισκέπτες ήταν η τυφλή και κωφή Hellen Keller (1946) και ο Διάδοχος Κωνσταντίνος (1959). Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν όσα οι επισκέπτες καταγράφουν στο Βιβλίο κατόπιν της επισκέψεώς τους. Ο θαυμασμός, η έκπληξη, ο ενθουσιασμός είναι τα πιο συνηθισμένα συναισθήματα που αποτυπώνονται στα γραπτά τους. «Καύχημα για όλη την Ελλάδα» χαρακτηρίζεται από έναν επισκέπτη. Πολύ συχνά υποσημειώνεται το χριστιανικό έργο που επιτελείται, ενώ στις συνειδήσεις των επισκεπτών το έργο του Οίκου θεωρείται πάρα πολύ σημαντικό για την κοινωνία. Ενδεικτικά μόνο αναφέρουμε ορισμένες από τις φράσεις που συναντάμε: «Ο Οίκος Τυφλών είναι ίδρυμα που εξυπηρετεί τα μέγιστα την κοινωνία», «Το πιο πολιτισμένο ίδρυμα στην Ελλάδα», «Το ίδρυμα εξυπηρετεί υψίστης σημασίας σκοπούς για την κοινωνία». Στην πλειοψηφία τους οι επισκέπτες τονίζουν το σπουδαίο έργο των δασκάλων και όλων των υπαλλήλων του Οίκου. Όσο περνούν τα χρόνια βρίσκουμε και σχόλια επιβράβευσης για τους μαθητές του Οίκου: «Ζωντανή απόδειξη το ίδρυμα της τελειότητας και της ιδιαιτερότητας του ανθρώπου», «Η θέληση κινεί όρη» είναι κάποιες από τις αντίστοιχες εκφράσεις? ενώ χαρακτηριστική είναι η παρότρυνση «Σας ευχόμεθα να γίνετε άνθρωποι χρήσιμοι για την κοινωνία». Τέλος από το Βιβλίο φαίνεται ότι διευθύντρια του Οίκου το 1974 ήταν η Χέλμη. Η ιστορία τού Οίκου Τυφλών της Ελλάδος (Μέρος 26ο: Κεφάλαιο Γ - 5ο υποκεφάλαιο) Η διπλωματική εργασία της Βιβής Τσαβαλιά στο Πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών «Πολιτική Επιστήμη και Ιστορία» - Κατεύθυνση: Νεότερη και σύγχρονη Ιστορία, του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. (Μέρος 26ο: Κεφάλαιο Γ - 5ο υποκεφάλαιο). 5ο υποκεφάλαιο: Πρόσκοποι και Οδηγοί στον Οίκο Τυφλών. Από το 1950 στον Οίκο Τυφλών λειτούργησε η 1η ειδική ομάδα προσκόπων, η οποία απαρτίστηκε από προσκόπους που είχαν κάποιο «φυσικό ελάττωμα» και τελούσε υπό την αρχηγία τού Γ. Κατσαμπή, Εφόρου Προσκόπων Καλλιθέας, ενώ το 1953 ιδρύθηκε και Αγέλη Λυκόπουλων υπό την αρχηγία τού Υπαρχηγού Παπαδόπουλου. Η εκπαίδευση των προσκόπων γινόταν όπως και στα υπόλοιπα προσκοπικά τμήματα με κάποιες παραλλαγές. Για παράδειγμα, η σηματοδοσία γινόταν με ηχητικά μέσα, δεδομένου ότι δεν ήταν δυνατή η χρήση των οπτικών. Ωστόσο, οι πρόσκοποι της ειδικής ομάδας ήταν ικανότατοι στη διεκπεραίωση πολλαπλών εργασιών, όπως η εφαρμογή τριγωνικών επιδέσμων, το ψήσιμο τσαγιού, κ.λπ. Εξάλλου σε διαγωνισμό τής περιφερειακής εφορείας νομού Αττικής, το έτος 1951, η «Ενωμοτία Λεόντων» της 1ης ειδικής ομάδας -με ενωμοτάρχη τον Βασ. Τσούπρα- ήρθε δεύτερη και μάλιστα διαγωνιζόμενη επί ίσοις όροις. Την ειδική ομάδα προσκόπων Καλλιθέας είχαν επισκεφθεί, κατά καιρούς, μεταξύ άλλων, ο έφορος διεθνών σχέσεων της Αγγλίας R. Thomas, ο διευθυντής τού διεθνούς προσκοπικού γραφείου Στρατηγός Spry, η έφορος ειδικού κλάδου οδηγών δεσποινίς Rollier και ο πρωθιερέας του ιερού ναού της Βοστώνης πατήρ Ιάκωβος, οι οποίοι εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τον τρόπο λειτουργίας τής Ομάδας. Η πρόοδος των ελλήνων τυφλών προσκόπων επιτυγχανόταν κατά τη διάρκεια των εβδομαδιαίων τακτικών συγκεντρώσεών τους, των εκδρομών και των ζωηρών παιχνιδιών στα οποία μετείχαν με μεγάλη προθυμία και χαρά, ενώ η εκμάθηση των προσκοπικών απαιτήσεων και δεξιοτήτων γινόταν με προσκοπικά εγκόλπια (τα οποία είχαν δοθεί με δαπάνες του σώματος ελλήνων προσκόπων) κατά το σύστημα Braille. Αν και οι περισσότεροι, όταν αποφοιτούσαν από τον Οίκο Τυφλών, αποχωρούσαν και από την προσκοπική ομάδα -με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται η σύνθεσή της, αλλά και οι ίδιοι οι αποχωρούντες να μην έχουν ολοκληρώσει την προσωπική τους κατάρτιση- ωστόσο, μπόρεσε να επιτευχθεί η προαγωγή 30 περίπου προσκόπων σε προσκόπους Β΄ τάξης. Η ειδική ομάδα προσκόπων, με αφορμή την πρωτοβουλία του Σώματος ελλήνων προσκόπων να συγκεντρωθούν υπογραφές για τη διάσωση του κύπριου πατριώτη Μιχαήλ Καραολή, το Νοέμβριο του 1955, κατάφερε -μέσα στον περιορισμένο της κύκλο- να συγκεντρώσει 104 υπογραφές. Οι πρόσκοποι της ειδικής ομάδας, με την προσκοπική μέθοδο κατάφεραν να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση, να αναπτύξουν τις δεξιοτεχνίες τους και όσες φορές έρχονταν σε επικοινωνία με άλλους προσκόπους πρυτάνευε μεταξύ τους το πνεύμα της ισοτιμίας, δεδομένου ότι οι υγιείς πρόσκοποι δεν ψυχαγωγούσαν τους τυφλούς, αλλά διασκέδαζαν όλοι μαζί. Από το 1950 ξεκίνησε στον Οίκο Τυφλών και η λειτουργία τής 1ης ειδικής ομάδας Καλλιθέας του Σώματος Ελληνίδων Οδηγών, η οποία αποδείχθηκε απόλυτα επιτυχής. Την ομάδα αποτελούσαν όλα τα κορίτσια του Ιδρύματος πάνω από 8 ετών, αλλά και απόφοιτες της Σχολής. Η αναπηρία των κοριτσιών δεν τα εμπόδιζε να ακολουθήσουν το οδηγικό πρόγραμμα? η μόνη διαφορά ήταν ότι όσα παιχνίδια δεν ήταν δυνατόν να γίνουν με την όραση, γίνονταν με την ακοή ή την αφή. Η πειθαρχία και η θέλησή τους να τηρήσουν την οδηγική υπόσχεση τόνωνε το χαρακτήρα τους, τις ένωνε και τις έκανε να μην αισθάνονται μόνες. Το σύστημα της ενωμοτίας, δηλαδή της διαπαιδαγώγησης από παιδί σε παιδί, τους καλλιεργούσε την αυτοπεποίθηση αλλά και την ατομική πρωτοβουλία, ενώ οι ατομικές - ομαδικές δραστηριότητες και η βοήθεια προς τους συνανθρώπους τους, τους πρόσφερε αυτάρκεια και το αίσθημα ότι ήταν χρήσιμες. Επίσης, λόγω των γιορτών που πραγματοποιούσαν, υποχρεώνονταν να προσέχουν την εμφάνιση και την συμπεριφορά τους, να είναι ευπαρουσίαστες, ευγενικές και κοινωνικές. Οι εκδρομές που πήγαιναν, αν και δεν ήταν πολύ συχνές λόγω οικονομικών δυσχερειών, τις βοηθούσαν να διαμορφώνουν το χαρακτήρα τους, να χαίρονται, να τραγουδούν, να μεταδίδει η μία στην άλλη την αισιοδοξία και την συντροφικότητα της ομάδας, να παίζουν ζωηρά παιχνίδια χωρίς να φοβούνται, ενώ το θαλάσσιο μπάνιο τις βοηθούσε να απελευθερώνονται μέσα στο νερό, όπου δεν υπήρχαν οι κίνδυνοι και τα εμπόδια που τις δυσκόλευαν στην ξηρά. Κατασκήνωση γινόταν μία φορά το χρόνο στην Κηφισιά. Οι γνώσεις που αποκτούσαν, παίζοντας, ήταν διαφορετικές από αυτές του σχολείου και τις βοηθούσαν να αντιμετωπίσουν αποδοτικά τη ζωή, με αποτέλεσμα όταν αποφοιτούσαν και επέστρεφαν στα σπίτια τους να ήταν χρήσιμες, να εργάζονταν, να κέρδιζαν τα προς το ζην, να αποκτούσαν σχέσεις και με άλλα κορίτσια στα οποία να μετέδιδαν όσα διδάχθηκαν στον οδηγισμό, όπως υγιεινή, πρώτες βοήθειες, παιχνίδια, τραγούδια κ.λπ. Παράδειγμα των παραπάνω, ήταν η περίπτωση μιας τυφλής οδηγού, η οποία επιστρέφοντας στο σπίτι της, γεμάτη με αυτοπεποίθηση και θέληση να μορφωθεί και να προοδεύσει, παρουσιάστηκε στο Γυμνασιάρχη (ο οποίος στην αρχή νόμιζε πως είχε πάει εκεί για ελεημοσύνη) ζητώντας του με αξιοπρέπεια να εξεταστεί, με αποτέλεσμα να φοιτήσει στο γυμνάσιο και παράλληλα να γίνει αρχηγός μια ομάδας οδηγών στον τόπο της. www.eoty.gr ________ Orasi mailing list για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση orasi-requ...@hostvis.net και στο θέμα γράψτε unsubscribe Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας στείλτε email στην διεύθυνση Orasi@hostvis.net διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net Για το αρχείο της λίστας http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/ παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011) http://www.freelists.org/archives/orasi __________ NVDA δωρεάν αναγνώστης οθώνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού http://www.nvda-project.org/ __________ Για καλή Ελληνική και ξένη μουσική, Θεατρικά έργα από το ελληνικό και παγκόσμιο ρεπερτόριο επισκεφθείτε το http://www.isobitis.com ______________
