Ανθρωπος και παιχνίδι Αν χρειαζόταν να δώσουμε κάποιες βασικές λειτουργίες, που να χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο θα αναφέραμε τρεις: Τη σκέψη, την ικανότητα κατασκευής και το παιχνίδι.
Το παιχνίδι. Μυσταγωγία και μυστικότητα , δεν αφορά μόνο τα μικρά παιδιά, αλλά όλους μας. Ο άνθρωπος σε όλη του τη ζωή παίζει, μέσα σε μια ατμόσφαιρα συμβολική, προσπαθώντας να καταργήσει την καθημερινότητα και τη ρουτίνα και, πάνω από όλα, να κερδίσει. Παίζει λοιπόν ρόλους, παίζει ερωτικά παιχνίδια, παίζει παιχνίδια με την φαντασία του, παίζει με τη σκέψη του και παίζει με την γλώσσα, το γνωστά μας λογοπαίγνια, τις σοφιστίες των αρχαίων. Η γλώσσα και τα γλωσσικά παιχνίδια ανήκουν στις αρχετυπικές ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι λέξεις γεννιούνται από τη σύλληψη των ιδεών και οι ιδέες γεννιούνται από τη φαντασία και το δημιουργικό κόσμο του παιχνιδιού. Η νεοελληνική γλώσσα χρησιμοποιεί τη λέξη «παιχνίδι», για να νοηματοδοτήσει τόσο την αφηρημένη έννοιά του όσο και τη συγκεκριμένη, το αντικείμενο. Ομως, στην αρχαιότητα, οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν άλλη λέξη για το αθλητικό π.χ παιχνίδι, αποδίδοντας το νοήμά του με τις λέξεις αγώνας και αγώνισμα. Αυτή η διάκριση γινόταν επειδή ο αθλητικός αγώνας στερείται το κωμικό, τη μη σοβαρότητα, που βρίσκουμε στο παιχνίδι. Με το πέρασμα του χρόνου ο γλωσσικός κώδικας εμπλουτίζεται για να γίνει κατάλληλο και εκλεπτυσμένο όργανο, που θα αποδίδει και τις πιο αδιόρατες πτυχές της επικοινωνιακής πράξης. Καινούριες λέξεις αποδίδουν με σαφήνεια το πλούτο των συναισθημάτων κι ο άνθρωπος επιστρατεύει όλη του τη γνώση, για να τις χρησιμοποιήσει, κατά τον καλύτερο και σαφέστερο τρόπο, με στόχο να κερδίσει τον Αλλο. Συνεπώς θα λέγαμε ότι πίσω από τη γλώσσα υπάρχει πάλι το κίνητρο της νίκης. Η χρήση των ρημάτων, που σημαίνουν δράση, των μεταφορών, τα θαυμαστικά και τα ερωτηματικά στις προτάσεις, τα είδη των προτάσεων, οι αφηρημένες έννοιες κλπ., δίνουν έκφραση και χρώμα στην ανθρώπινη ζωή, με στόχο να κερδηθεί η ποιότητα της επικοινωνίας. Το παιχνίδι είναι κινητήρια δύναμη για την αφύπνιση της σκέψης και του συναισθήματος, επειδή υπόσχεται τη νίκη. Προσφέρει ένταση, καθώς το αποτέλεσμα αιωρείται ανάμεσα στην αβεβαιότητα, τις πιθανότητες, τις δυνατότητες του ατόμου, το εγώ και τη προσωπικότητά του. Έτσι, επιστρατεύουμε όλες μας τις ικανότητες, για να περιορίσουμε την τύχη και την αβεβαιότητα, δηλαδή για να κερδίσουμε. Οπως προαναφέρθηκε, το παιχνίδι είναι μια έκφραση της συλλογικότητας και επικοινωνίας και έχει μεν στόχο να κατακτηθεί η νίκη και το κέρδος αλλά μέσα από συγκεκριμένους και ηθικούς κανόνες. Η μη τήρηση των κανόνων αυτών χαρακτηρίζει το «ζαβολιάρη», δηλαδή τον αδιάκριτο. Αν κάποιος δεν παίζει σωστά, οι υπόλοιποι τον βάζουν στο περιθώριο. Μπορεί το παιχνίδι σε κάποιες μορφές του να στερείται τη καθαρότητα της αλήθειας, την εντιμότητα ή τον καλό σκοπό αλλά ένα είναι βέβαιο: Δε χάνει την αισθητική του. Το παιχνίδι κρατά πάντα την αισθητική στη γλώσσα και στο ύφος της γλώσσας, στη σκέψη, απαιτεί καλλιεργημένους και λεπτούς χειρισμούς-, αλλοιώτικα το χαρακτηρίζουμε χοντροκομμένο άρα μη αποδεκτό. Έχοντας ρυθμό και αρμονία, καθώς εκτυλίσσεται σε σεναριακή μορφή, διαθέτει κίνηση: Το ανθρώπινο σώμα, μαζί με τη γλώσσα, κινείται , χειρονομεί, αλλάζει εκφράσεις στο πρόσωπο, για να πείσει και να κερδίσει το στόχο του. Ολα αυτά όμως γίνονται μέσα σε ένα αρμονικό σύνολο, όπου η σκέψη, οι κινήσεις, οι εκφράσεις του προσώπου είναι αισθητικά τόσο εναρμονισμένες, που προσφέρουν την ένταση , την ισορροπία , την ευθυμία και την εκτόνωση. Με τη λέξη «παιχνίδι» αναφερόμαστε και στα αντικείμενα. Αυτή η ενιαία λεκτική αναπαράσταση περικλείει και την έννοια του αφηρημένου, ως προς το παιχνίδι- αντικείμενου, επειδή μέσω του συγκεκριμένου αντικειμένου συμβολίζονται οι ρόλοι, η μίμηση και η εξερεύνηση του κόσμου. Τα επιτραπέζια παιχνίδια π.χ δεν είναι μόνο τα αντικείμενα αλλά οι ιδέες και τα συναισθήματα , που αναπαράγονται δια μέσου αυτών, ο ανταγωνισμός και ο αγώνας, η νίκη, η σκέψη, η επιθυμία της νίκης κλπ. Κάθε παιχνίδι, λοιπόν, διαθέτει μαγεία και σαγήνη, όπου και όπως κι αν παίζεται. Οι άνθρωποι μαγεύονται από τους ρόλους, σαν παιδιά εξασκούνται σε αυτούς, προετοιμάζονται δηλαδή να τους παίξουν και στη πραγματικότητα. Ο άνθρωπος, που δεν παίζει, χάνει τον συμβολισμό και τη χαρά της ψευδαίσθησης. Μαρία Λασσιθιωτάκη Ψυχολόγος Τηλ: 210-7253689 http://www.selftherapy.gr Γιώργος ________ Orasi mailing list για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση orasi-requ...@hostvis.net και στο θέμα γράψτε unsubscribe Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας στείλτε email στην διεύθυνση Orasi@hostvis.net διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net Για το αρχείο της λίστας http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/ παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011) http://www.freelists.org/archives/orasi __________ NVDA δωρεάν αναγνώστης οθώνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού http://www.nvda-project.org/ __________ Για καλή Ελληνική και ξένη μουσική, Θεατρικά έργα από το ελληνικό και παγκόσμιο ρεπερτόριο επισκεφθείτε το http://www.isobitis.com ______________
