ΟΤΑΝ ΣΥΜΒΕΙ ΣΤΑ ΠΕΡΙΞ ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ – ΣΤΡΑΤΟΣ ΠΑΓΙΟΥΜΤΖΗΣ 1946 https://www.youtube.com/watch?v=8ckkVW7mzzM Ο Βασίλης Τσιτσάνης, ένας από τους μέγιστους των Ελλήνων δημιουργών κι εκείνος που άλλαξε τον ρου της πορείας του τραγουδιού στη χώρα μας, έζησε πολλά χρόνια στη Θεσσαλονίκη σε δύσκολες εποχές, την αγάπησε και την τίμησε όσο λίγοι. Όχι μόνο στα τραγούδια του, αλλά και με τις συχνές και γεμάτες αγάπη αναφορές του σ’ αυτήν. Στη διάρκεια της εφιαλτικής Κατοχής, ο Τρικαλινός δημιουργός έγραψε πολλά από τα μεγάλα κι αξέχαστα τραγούδια του στη συμπρωτεύουσα, κάποια από τα οποία ηχογράφησε μετά το τέλος του πολέμου κι αφού είχαν ανοίξει και πάλι τα στούντιο και οι δισκογραφικές εταιρείες. Ένα από αυτά, είναι και το πασίγνωστο «Όταν συμβεί στα πέριξ» που στις μέρες μας οι πιο πολλοί το ξέρουν ως «Της μαστούρας ο σκοπός». Κάποιο βράδυ λοιπόν, ο Τσιτσάνης καθόταν στο περίφημο καφενείο «ΝΕΟΝ» που για πολλές δεκαετίες βρισκόταν απέναντι από το Λευκό Πύργο. Κάποια στιγμή, ήλθαν στο μυαλό του εικόνες από την παιδική του ηλικία στα Τρίκαλα, από το πατρικό του σπίτι του που ήταν κοντά σε στρατώνες, όπου μέσα βρίσκονταν βαρυποινίτες. Κάθε απόγευμα που είχαν έξοδο, ο μικρός Βασίλης παρατηρούσε ότι όλοι αυτοί πήγαιναν σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο κι αυτός τους παρακολουθούσε από μακριά, χωρίς να μπορεί να καταλάβει τι έκαναν. Εκείνοι είχαν αντιληφθεί την απορία του και συνεχώς του έλεγαν να τους ακολουθήσει, για να πάρει τις απαντήσεις που ήθελε. Ο Τσιτσάνης αρχικά δίσταζε και φοβόταν, όμως κάποια μέρα αποφάσισε να πάει κοντά και να δει τι γινόταν. Οι εικόνες που αντίκρισε εκεί, έμειναν για πάντα αποτυπωμένες στο μυαλό του: Φωτιές, απαγορευμένες ουσίες, περίεργος καπνός κ.λπ. Ήταν μια εποχή που όλα αυτά μπορούσαν να οδηγήσουν σε πολυετή φυλάκιση, αλλά οι βαρυποινίτες δεν είχαν πλέον κάτι να φοβηθούν, αφού έτσι κι αλλιώς ήξεραν ότι θα περάσουν το μεγαλύτερο -αν όχι ολόκληρο- μέρος της ζωής τους πίσω από τα σίδερα… Αυτές οι εικόνες λοιπόν ήλθαν στο μυαλό του συνθέτη εκείνο το βράδυ στο «ΝΕΟΝ» κι αμέσως πήρε ένα χαρτί κι έγραψε μόνο το δίστιχο: «Όταν συμβεί στα πέριξ φωτιές να καίνε, πίνουν οι μάγκες αργιλέ». Ήτανε δε τόση η θέλησή του να το φτιάξει αμέσως, που έφυγε σχεδόν τρέχοντας από το καφενείο και πήγε στο σπίτι του. Εκεί, έχοντας ως βάση μόνο αυτές τις λέξεις σιγά-σιγά έβαλε τη μουσική κι έγραψε και τους υπόλοιπους στίχους ξεκινώντας με το «Γιατί ρωτάτε να σας πω, αφού σας είναι πια γνωστό». Βεβαίως, πέρασαν αρκετά χρόνια μέχρι να το ηχογραφήσει λόγω των συνθηκών. Αυτό έγινε το 1946 με ερμηνευτές τον Στράτο Παγιουμτζή -μεγάλο λαϊκό τραγουδιστή της εποχής- και τον Στέλιο Κερομύτη και η επιτυχία ήταν πολύ μεγάλη, αν και δεν έλειψαν οι παρεμβάσεις και οι «ενοχλήσεις» της λογοκρισίας. Στις αρχές της δεκαετίας του ’60, ο Τσιτσάνης αποφάσισε να ηχογραφήσει κάποιες από τις παλιές του σπουδαίες δημιουργίες με τη νέα τεχνολογία και καινούργιους ερμηνευτές. Τα «Πέριξ» δε θα μπορούσαν να μείνουν απ’ έξω κι έτσι ακούστηκαν ξανά με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, αλλά μ’ εντελώς διαφορετικούς στίχους, ως ερωτικό τραγούδι πια, χωρίς την παραμικρή νύξη για «ναργιλέδες», «μαστούρες» κ.λπ, καθώς η λογοκρισία της εποχής δεν αστειευόταν. Ούτε βέβαια και τα ήθη της εποχής, ακόμη μέχρι και σήμερα. Οι μεταγενέστερες όμως επανεκτελέσεις της δεκαετίας του ’70 κι ως σήμερα γίνονται με τους «κανονικούς» αρχικούς στίχους, που έχουν ενδιαφέρον να τους αναζητήσει κανείς. Κι όλα αυτά ελπίζοντας ότι κανείς καλοπροαίρετος δεν θα παρεξηγήσει μία ιστορία από ένα τραγούδι, μία προσπάθεια αναδίφησης, έρευνας και φωτισμού μιας της εποχής του ρεμπέτικου στο ελληνικό τραγούδι και ενός κόσμου του περιθωρίου που βρήκε στις απαγορευμένες ουσίες το αίτιο και το αποτέλεσμα του κοινωνικού του αποκλεισμού. Εμείς θα ακούσουμε το κομμάτι στη… soft εκδοχή του από το Μανώλη Μητσιά και την Ορχήστρα Νυχτών Εγχόρδων του Δήμου Πατρέων. Έρευνα - Παρουσίαση : Κωνσταντίνος Καρεμφύλλης ________
Orasi mailing list για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση orasi-requ...@hostvis.net και στο θέμα γράψτε unsubscribe Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας στείλτε email στην διεύθυνση Orasi@hostvis.net διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net Για το αρχείο της λίστας http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/ παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011) http://www.freelists.org/archives/orasi __________ NVDA δωρεάν αναγνώστης οθώνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού http://www.nvda-project.org/ __________ Για καλή Ελληνική και ξένη μουσική, Θεατρικά έργα από το ελληνικό και παγκόσμιο ρεπερτόριο επισκεφθείτε το http://www.isobitis.com ______________
