Από τον ραδιοσταθμό κανάλι6 της Λεμεσού. FATA MORGANA ΜΑΡΙΖΑ ΚΩΧ – ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ 1975/1977 https://www.youtube.com/watch?v=g9iiK7q2RC4 Το Φεβρουάριο του 1975 θα φύγει από τη ζωή, ύστερα από εγκεφαλικό επεισόδιο, ο ποιητής Νίκος Καββαδίας. Λίγο καιρό μετά το θάνατό του εκδίδεται η τρίτη ποιητική συλλογή του «Τραβέρσο», με 14 ποιήματα και 3 νανουρίσματα, και χαρακτηρίζεται από πολλούς ως το ωριμότερο έργο του. Μέσα σ’ αυτήν την ποιητική συλλογή υπάρχει το εμβληματικό ποίημα με τίτλο “Fata Morgana”. Είναι αφιερωμένο και αυτό (μαζί με τη «Γυναίκα», την «Αντινομία» και την «Πικρία») στη Θεανώ Σουνά, μια νεαρή απόφοιτο της φιλολογίας, την οποία ο ποιητής γνώρισε και ερωτεύτηκε παράφορα το 1973, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, αν και σαράντα χρόνια νεώτερή του. Ο Καββαδίας ήταν τότε 63 ετών, δύο χρόνια πριν πεθάνει. Η Σουνά, το «κοριτσάκι του», όπως συνήθιζε να την αποκαλεί, υπήρξε για τον Καββαδία η επιτομή της μοιραίας στεριανής γυναίκας, που αντιπροσωπεύει το ανέφικτο του έρωτα στην απόλυτή του μορφή. Είναι η γυναίκα που δεν θα μπορέσει να έχει ποτέ. Είναι η γυναίκα που μοιραία θα ζητήσει από το ναυτικό να μείνει μαζί της στη στεριά, να αποκοπεί από την άλλη μεγάλη του αγάπη, τη θάλασσα, και τελικά να οδηγηθεί στην αυτοακύρωση. «Τα τελευταία του ποιήματα, μέσα στα οποία και η “Fata Morgana” ξεχειλίζουν από την τραγική συναίσθηση ότι η ερωτική ευτυχία για τον ναυτικό δεν μπορεί παρά να είναι άπιαστη — ένας φευγαλέος αντικατοπτρισμός, ακριβώς σαν το φαινόμενο που ανατριχιάζοντας ο Καββαδίας βίωσε δυο φορές στα στενά της Μεσσήνης». (Αντώνης Πετρίδης) Τι είναι όμως η “Fata Morgana”, που έδωσε το τίτλο σ’ αυτό των 52 στίχων ποίημα του Καββαδία; Η ονομασία Φάτα Μοργκάνα αποτελεί εξιταλισμένη απόδοση του μεσαιωνικού αγγλικού ονόματος Μόργκαν ή Μοργκάνα λε Φέι, της μάγισσας και ετεροθαλούς αδελφής του Βασιλιά Αρθούρου. Ο μύθος λέει ότι η Φάτα Μοργκάνα κατοικούσε σε κρυστάλλινα παλάτια στον βυθό της θάλασσας και αρεσκόταν στη δημιουργία οπτικών ψευδαισθήσεων. Ο όρος «Φάτα Μοργκάνα» χρησιμοποιείται στη σικελική παράδοση για να υποδηλώσει ένα ιδιαίτερο είδος διπλού αντικατοπτρισμού, όπου εκεί βρίσκεται το φανταστικό παλάτι της Φάτα Μοργκάνα. Πρόκειται για ένα οπτικό φαινόμενο, που οφείλεται σε θερμοκρασιακή αναστροφή. Τα αντικείμενα στον ορίζοντα, όπως νησιά, κρημνοί, πλοία ή παγόβουνα, εμφανίζονται διπλά, δηλαδή δύο είδωλα του ίδιου αντικειμένου ενωμένα αντίστροφα κατά κορυφή. Η πρώτη αναφορά σε «Φάτα μοργκάνα» στα αγγλικά, έγινε το 1818 και αφορούσε έναν αντικατοπτρισμό που παρατηρήθηκε στο Στενό της Μεσσίνας, ανάμεσα στην Καλαβρία και τη Σικελία. Σε ηχογραφημένη συνομιλία του με το συγγραφέα Μήτσο Κασόλα («Νίκος Καββαδίας, Γυναίκα - Θάλασσα – Ζωή / Αφηγήσεις στο μαγνητόφωνο», εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2004) ο Καββαδίας αφηγείται: «Είναι ένα φαινόμενο που συμβαίνει στη Σικελία, στο στενό, ή στη Νάπολη απόξω, νύχτα, τρεις η ώρα, και παρουσιάζει τρεις γυναίκες που χορεύουν στον ορίζοντα. Μετά σβήνει. Κρατά ένα δυο λεπτά, τρεις η ώρα τη νύχτα, πάντα την ίδια εποχή. Καμιά φορά μπορεί να είναι και ηλιακό φαινόμενο και να το βαστάει κάποιο σύννεφο και το παρουσιάζει μετά. […] – Εσύ το είδες αυτό το φαινόμενο; – Δύο φορές. – Μη μου πεις… Έχουνε σχήμα; Πώς είναι; – Έχουνε σχήμα, κανονικό σχήμα, με τα πέπλα τους, τα μαλλιά τους, λυσίκομες, σε ανατριχιάζει αυτό το φαινόμενο. – Αλήθεια, με συγχωρείς που σε ξαναρωτάω, το ’χεις δει εσύ αυτό το θέαμα με τα μάτια σου; – Ναι, βρε παιδάκι μου, πολλές φορές. Αυτό το θέαμα μάλιστα το είδα, την πρώτη φορά, με έναν Καραντώνη. Αυτός με φώναξε. “Δεν ξέρω τίποτα”, μου λέει. Αλλά αντικατοπτρισμούς έχω δει πολλές φορές. Έχω δει το Αλγέρι και μετά τους μιναρέδες του στην Ερυθρά. Και λες, αυτό δεν είναι Κάιρο, Αλεξάνδρεια, είναι τ’ Αλγέρι, που το ξέρεις. Γιατί μπαίνοντας μετά στο παλιό ντοκ, βλέπεις τι έχει, πόσα φανάρια κλπ.» Η «Φάτα Μοργκάνα» υπάγεται στους ανώτερους αντικατοπτρισμούς (superior mirage), που διακρίνονται από τους πιο συνηθισμένους κατώτερους αντικατοπτρισμούς (inferior mirage), οι οποίοι δημιουργούν την οφθαλμαπάτη μακρινών νερόλακκων στην έρημο και "υγρού οδοστρώματος" στους πολύ ζεστούς δρόμους. Το 1977 η Μαρίζα Κωχ θα μελοποιήσει κάποιους στίχους του αρχικού ποιήματος και το ομώνυμο τραγούδι θα κυκλοφορήσει στο δίσκο «Νίκος Καββαδίας – Φάτα Μοργκάνα». Έρευνα - Παρουσίαση : Κωνσταντίνος Καρεμφύλλης ________
Orasi mailing list για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση orasi-requ...@hostvis.net και στο θέμα γράψτε unsubscribe Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας στείλτε email στην διεύθυνση Orasi@hostvis.net διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net Για το αρχείο της λίστας http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/ παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011) http://www.freelists.org/archives/orasi __________ NVDA δωρεάν αναγνώστης οθώνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού http://www.nvda-project.org/ _____________ Κατάλογος ηχητικών βιβλίων για ανάγνωση http://www.hostvis.net/audiobooks/katalogos.xls Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που λειτουργούν οι φορείς των τυφλών ____________
