Ο Θεός δεν θέλει τον πόνο των ανθρώπων (Jean Claude Larchet)
Δημοσιεύθηκε στις Οκτωβρίου 6th, 2016 Print This PostDownload
PDFΑποστολή σε φίλο!
(9 άτομα το έχουν διαβάσει)
biblia
Εκδόσεις "Εν πλω"
Εκδόσεις “Εν πλω”
Ο Θεός δεν είναι αίτιος του πόνου ούτε θέλει οι άνθρωποι να πονάνε.
Επίσης ο πόνος δεν είναι η τιμωρία με την οποία ο Θεός τιμωρεί τον
άνθρωπο για την αμαρτία του. Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής τονίζει ότι ο
Θεός έπλασε το σώμα, αλλά όχι την ασθένεια. «Την εσωτερική μεταβολή της
φύσης προς το πάθος, τη φθορά και τον θάνατο δεν την δέχθηκε ο άνθρωπος
από τον Θεό». Η αυτονόμηση του ανθρώπου από τον Θεό, η αμαρτία δηλαδή,
είναι η αρχή της φθοράς, του πόνου και του θανάτου. Στην κατάσταση της
αρχέγονης δικαιοσύνης, στην προ της πτώσεως εποχή, δεν υπάρχει, ούτε
φθορά, ούτε πόνος, ούτε θάνατος, αλλά ζωή και περίσσευμα ζωής και προς
αυτή την πραγματικότητα έρχεται ο Θεός με την ενανθρώπισή Του να
θεραπεύσει και να οδηγήσει τον άνθρωπο «ἔνθα οὐκ ἔστι πόνος, οὐ λύπη, οὐ
στεναγμός, ἀλλά ζωή ἀτελεύτητος».
Με το πρόβλημα του πόνου, την προέλευσή του, τις συνέπειές του και το
νόημά του μέσα στη ζωή του ανθρώπου ασχολείται το πολύ ενδιαφέρον αυτό
βιβλίο του Ζαν Κλωντ Λαρσέ. Ο εκλεκτός Γάλλος Ορθόδοξος Πατρολόγος με
μια εκπληκτική ενάργεια εισδύει σε όλο το πρόβλημα του πόνου, σε κάθε
πλευρά του, σε όλο το βάθος του, λες και δεν θέλει να αφήσει γωνιά του
ανεξερεύνητη, στην προσπάθειά του να απαντήσει στο ερώτημα «γιατί
υπάρχει ο πόνος στη ζωή μας;», να αναζητήσει το νόημά του και να
καταδείξει από πότε αρχίζει η συμπόρευση του πόνου με την ανθρώπινη βιοτή.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πρόλογος
Συντομογραφίες
Εισαγωγή
Δεν δημιούργησε ο Θεός τον πόνο
Η σχέση του πόνου με την αμαρτία (Ι) Ο πόνος ως συνέπεια του
προπατορικού αμαρτήματος
Η σχέση του πόνου με την αμαρτία (ΙΙ) Ο πόνος ως πηγή και ευκαιρία για
την αμαρτία
Το παράδειγμα του Ιώβ
H στάση του Χριστού απέναντι στον πόνο και η νίκη του επ᾽ αυτού
Ο Χριστός θέλει να μην υποφέρουν πλέον οι άνθρωποι
Η νέα θέση του πόνου στη ζωή του χριστιανού
Συμπεράσματα
Σημειώσεις
Βιβλιογραφία
***
ΠΡΟΛΟΓΟΣΠαύλος Μητροπολίτης Σισανίου & Σιατίστης
Ο πόνος και ο θάνατος είναι το μεγάλο «σκάνδαλο» για τον άνθρωπο. Ο
πόνος και ο θάνατος που συνήθως εισβάλλουν ξαφνικά στη ζωή μας την
δηλητηριάζουν, αφαιρούν τη χαρά μας, ανατρέπουν τους σχεδιασμούς μας,
απονοηματίζουν τον βίο μας. Ο πόνος πρώτα και ο θάνατος στη συνέχεια
αμφισβητούν την αυτάρκειά μας, υπονομεύουν την ευζωῒα μας, ταπεινώνουν
το υπερήφανο εγώ μας και γκρεμίζουν την αλαζονεία μας.
Το πρόβλημα λοιπόν του πόνου και του θανάτου κατέχει καίρια θέση στον
ανθρώπινο προβληματισμό. Κι αν ακόμη έχουμε αποδεχθεί τον θάνατο σαν
«αναγκαίο» κακό, το «γιατί», ο πόνος στη ζωή μας είναι ένα ερώτημα που
βασανίζει και προβληματίζει τον κάθε άνθρωπο. το ερώτημα πρόχειρο και
εύκολο: «Γιατί;». Και το ακόμη συνηθέστερο: «Γιατί σε μένα, Θεέ μου;»,
αποδίδοντας συνήθως σ’ Εκείνον την ευθύνη για τα δεινά μας.
Με το πρόβλημα του πόνου, την προέλευσή του, τις συνέπειές του και το
νόημά του μέσα στη ζωή του ανθρώπου ασχολείται το πολύ ενδιαφέρον αυτό
βιβλίο του Ζαν Κλωντ λαρσέ. Ο εκλεκτός Γάλλος Ορθόδοξος Πατρολόγος με
μια εκπληκτική ενάργεια εισδύει σε όλο το πρόβλημα του πόνου, σε κάθε
πλευρά του, σε όλο το βάθος του, λες και δεν θέλει να αφήσει γωνιά του
ανεξερεύνητη, στην προσπάθειά του να απαντήσει στο ερώτημα «γιατί
υπάρχει ο πόνος στη ζωή μας;», να αναζητήσει το νόημά του και να
καταδείξει από πότε αρχίζει η συμπόρευση του πόνου με την ανθρώπινη βιοτή.
Ο λόγος του Θεού και οι Πατέρες της Εκκλησίας –δύο πηγές τις οποίες έχει
βαθύτατα διερευνήσει και με εξαιρετική επάρκεια κατέχει ο συγγραφέας–
αποτελούν τα ολόφωτα μέσα με τα οποία διερευνά το μεγάλο αυτό μυστήριο
του πόνου και νομίζω ότι το φωτίζει εξαιρετικά.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι παρατηρήσεις του για τον διαφορετικό τρόπο
με τον οποίο κατενόησαν τον πόνο η ορθόδοξη θεολογία αφενός και η Δύση
αφετέρου. Ο συγγραφέας, ορθόδοξος θεολόγος ο οποίος ζει όμως στη Δύση,
γνωρίζει πολύ καλά αυτή τη διαφοροποίηση και την εκθέτει με σαφήνεια και
την επεξηγεί με καθαρότητα.
Είναι απολύτως σαφής στο ότι ο Θεός δεν είναι αίτιος του πόνου ούτε
θέλει οι άνθρωποι να πονάνε. Επίσης ο πόνος δεν είναι η τιμωρία με την
οποία ο Θεός τιμωρεί τον άνθρωπο για την αμαρτία του. Με τον λόγο του
Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού, στον οποίο έχει ιδιαιτέρως ενδιατρίψει,
τονίζει ότι ο Θεός έπλασε το σώμα, αλλά όχι την ασθένεια. «Την εσωτερική
μεταβολή της φύσης προς το πάθος, τη φθορά και τον θάνατο δεν την
δέχθηκε ο άνθρωπος από τον Θεό». Η αυτονόμηση του ανθρώπου από τον Θεό,
η αμαρτία δηλαδή, είναι η αρχή της φθοράς, του πόνου και του θανάτου.
Στην κατάσταση της αρχέγονης δικαιοσύνης, στην προ της πτώσεως εποχή,
δεν υπάρχει, ούτε φθορά, ούτε πόνος, ούτε θάνατος, αλλά ζωή και
περίσσευμα ζωής και προς αυτή την πραγματικότητα έρχεται ο Θεός με την
ενανθρώπισή του να θεραπεύσει και να οδηγήσει τον άνθρωπο «ἔνθα οὐκ ἔστι
πόνος, οὐ λύπη, οὐ στεναγμός, ἀλλά ζωή ἀτελεύτητος».
Διαβάζοντας κανείς το κείμενο εκπλήσσεται με την πλούσια πατερική
κατοχύρωση του λόγου του. Ο Ιερός Χρυσόστομος, ο Άγιος Μάξιμος ο
Ομολογητής, ο Γρηγόριος Νύσσης, ο Μέγας Βασίλειος, ο Γρηγόριος ο
Θεολόγος, ο Γρηγόριος ο Παλαμάς και άλλοι Πατέρες είναι το μεγάλο
οπλοστάσιο από το οποίο αντλεί τις θέσεις του με μια ουσιαστική γνώση
της διδαχής όλων των Αγίων Πατέρων. Χαίρεσαι να μελετάς αυτό το κείμενο
στο οποίο ο πατερικός λόγος ρέει άφθονος.
Ο Λαρσέ επιμένει ιδιαίτερα στην ανάλυση της σχέσης του πόνου με το
δίδυμο ηδονής και οδύνης, θεωρώντας ως βασική αιτία αυτής της
ταλαιπωρίας την φιλαυτία του ανθρώπου. Με τον λόγο του Αγίου Μαξί- μου
υπενθυμίζει τον προνομιακό δεσμό που διατηρούν η ηδονή και η οδύνη με τη
φιλαυτία του ανθρώπου με την οποία θέλησε εκείνος να αντικαταστήσει την
αγάπη του προς τον Θεό. Έτσι αναζητώντας την ηδονή, καθώς δουλεύει στη
λατρεία του σώματος, συνειδητοποιεί ότι αυτή τη διαδέχεται η οδύνη.
Αυτός είναι ο καρπός της παρακοής, ο καρπός του δένδρου της γνώσεως του
καλού και του κακού.
Θέματα όπως η εκούσια πρόσληψη του πόνου από τον Χριστό, η στάση του
Χριστού απέναντι στην οδύνη, η νίκη του Χριστού απέναντι στον πόνο, το
οριστικό τέλος του πόνου στη Βασιλεία των Ουρανών, γιατί υπάρχει ο
πόνος, πώς ο πόνος μπορεί να γίνει δρόμος ευλογημένος στη ζωή του
ανθρώπου και αφορμή πνευματικής προόδου, εάν πρέπει να επιδιώκουμε τον
πόνο, ποια είναι η σημασία των πόνων της άσκησης του ανθρώπου,
αναπτύσσονται με πειστικότητα που σε αφοπλίζει.
Αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή που προλογίζω με τα πολύ φτωχά μου λόγια αυτό
το εξαιρετικό και πολύτιμο βιβλίο και θεωρώ ιδιαίτερη προσφορά των
εκδόσεων «Εν πλω» την έκδοσή του και την προσφορά του στον ευλογημένο
λαό του Θεού.
† Παύλος Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης
***
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο χριστιανισμός, ιδιαίτερα στη Δύση, έχει εμφανιστεί κι εξακολουθεί να
εμφανίζεται ακόμη και σήμερα, ως μια θρησκεία που υπερασπίζεται και
αποτιμά θετικά τον πόνο. Μιας τέτοιας λογής υπεράσπιση οφείλεται κατά
ένα μεγάλο μέρος στο γεγονός ότι το προπατορικό αμάρτημα έχει
παρουσιαστεί σύμφωνα με τον τρόπο σκέψης του Αυγουστίνου (ο οποίος έχει
επιβληθεί ευρύτατα στη Δύση) ως ένα αμάρτημα χαραγμένο στη φύση των
ανθρώπων, που το κληρονομούσαν όλοι με τη γέννησή τους· κάτι για το
οποίο όλοι ήταν ένοχοι και για το οποίο όλοι όφειλαν να πληρώσουν. Και η
κύρια πληρωμή γι’ αυτό είναι ο πόνος και ο θάνατος. Επιπλέον, ο πόνος
κατανοείται συχνά ως μια δίκαιη τιμωρία που όφειλαν να υποστούν οι
άνθρωποι για τις προσωπικές τους αμαρτίες.
Η θετική αξιολόγηση του πόνου, αυτού καθαυτόν, για τη χριστιανική
θεολογία στο σύνολό της, συνδέεται με το γεγονός ότι Αυτός ο ίδιος ο
Υιός του Θεού, με την Ενσάρκωσή του, υπέστη το Πάθος και πέθανε πάνω
στον σταυρό για να σώσει όλους τους ανθρώπους. Ενισχύθηκε όμως από μια
θεολογική τάση που προέκυψε από τον ευσεβισμό των χριστιανικών ομολογιών
της Δύσης (του καθολικισμού και του προτεσταντισμού), στο πλαίσιο της
οποίας τα Πάθη και ο θάνατος του Χριστού κατέχουν την κεντρική θέση στη
διδασκαλία της για τη σωτηρία του ανθρώπου.
Σε σχέση με τον χριστιανισμό της Ανατολής, που έδωσε έμφαση στην
Ανάσταση, αναδεικνύοντας την εορτή του Πάσχα ως τη μεγαλύτερη εορτή του,
και αφήνοντας να διαφανεί, μέσα από τις ιερές ακολουθίες της Μεγάλης
Παρασκευής, η επικείμενη νίκη του Χριστού επί του θανάτου, ο
χριστιανισμός της Δύσης κινήθηκε αντίθετα: έδωσε έμφαση στο Πάθος και τη
Σταύρωση του Χριστού, τα οποία συγχώνευσε σε μια μοναδική στιγμή και
έτσι την ανέδειξε σε κορυφαία πράξη της σωτηριώδους οικονομίας του.
Επιπλέον, αντιλαμβανόταν τη θεία οικονομία ως «απολύτρωση»: ο όρος αυτός
κατανοήθηκε ως κάποια εξαγορά διά της οποίας ο Χριστός πλήρωσε με τα
παθήματα και τον θάνατό του, το χρεόγραφο που είχε συναφθεί
________
Orasi mailing list
για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση
orasi-requ...@hostvis.net
και στο θέμα γράψτε unsubscribe
Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας
στείλτε email στην διεύθυνση
Orasi@hostvis.net
διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα
http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net
Για το αρχείο της λίστας
http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/
Εναλλακτικό αρχείο:
http://hostvis.net/pipermail/orasi_hostvis.net/
παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011)
http://www.freelists.org/archives/orasi
__________
NVDA δωρεάν αναγνώστης οθώνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού
http://www.nvda-project.org/
_____________
Κατάλογος ηχητικών βιβλίων για ανάγνωση
http://www.hostvis.net/audiobooks/katalogos.xls
Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που
λειτουργούν οι φορείς των τυφλών
____________
