*ΜΕΡΟΣ Ε: Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΥ***
Η διαστρέβλωση της ιστορικής πραγματικότητας για τις διώξεις
πραγματοποιήθηκε σε δύο κυρίως άξονες: α) Το χαρακτήρα των διώξεων και
β) την έκτασή τους. Μια πρόσφατη έρευνα Αμερικανών ιστορικών στα κρατικά
αρχεία της ΕΣΣΔ, που δημοσιεύτηκε στο AmericanHistoricalReview,
προσφέρει μια σειρά ακράδαντων στοιχείων που αποδομούν από τα θεμέλιά
τους τις διάφορες «θεωρίες» περί εθνοκάθαρσης των μειονοτήτων στην ΕΣΣΔ.
Η έρευνα αυτή κατέληξε συμπερασματικά πως η λεγόμενη «περίοδος της
τρομοκρατίας» (αναφέρονται στην περίοδο 1936-1940) «στόχευε κυρίως στις
ελίτ παρά στις εθνικές ομάδες αυτές καθαυτές». Επηρέασε δηλαδή μέλη
εθνοτήτων τα οποία ανήκαν στη διοικητική και οικονομική ελίτ (και τα
οποία αντιμετώπιζαν κατηγορίες διαφθοράς, κατάχρησης εξουσίας κλπ.),
λόγω της θέσης που κατείχαν και όχι εξαιτίας της καταγωγής τους.
Ιδιαίτερα για «τους λαούς του Καυκάσου», τα αρχειακά ευρήματα
αποδεικνύουν πως «αντιπροσωπεύονταν σε μικρότερο ποσοστό στο σύστημα
GULAGαπό ότι τους αναλογούσε στο σύνολο του πληθυσμού της χώρας: Ως
εθνικές ομάδες επηρεάστηκαν λιγότερο συγκριτικά κατά το 1937-1938».
Ακόμα ειδικότερα για τους ελληνικούς πληθυσμούς να σημειώσουμε πως δε
συγκαταλέγονται ούτε καν στη λίστα με τις 14 εθνικότητες που
«αντιπροσωπεύτηκαν» στα GULAGμε τα μεγαλύτερα ποσοστά (με τελευταίους
τους Φινλανδούς με ανώτατο αριθμό εγκλείστων 2.750 άτομα).
Στο σύνολό τους τα δεδομένα που προέκυψαν από την εξέταση των κρατικών
αρχείων της ΕΣΣΔ φαίνεται να υποστηρίζουν «την υπόθεση» που είχε ήδη
αρχίσει να υποστηρίζεται από μεγάλη μερίδα της επιστημονικής κοινότητας
«ενός προοδευτικά αντι-ελίτ προσανατολισμού της ποινικής πολιτικής» κατά
τη δεκαετία του 1930 και έπειτα. Παράλληλα οι συγγραφείς της μελέτης
κατέληξαν πως οι «ισχυρισμοί ότι ο τρόμος έπεσε με ιδιαίτερο βάρος στις
μη-Ρωσικές εθνικότητες δεν προκύπτει από τα δεδομένα των έγκλειστων τη
δεκαετία του 1930. Ο συνήθης ισχυρισμός ότι οι περισσότεροι εκ των
κρατουμένων ήταν «πολιτικοί» επίσης φαίνεται αναληθής. Από την άλλη
μεριά, τα νέα στοιχεία υποστηρίζουν την άποψη, στην οποία κατέληξαν και
άλλες στατιστικές έρευνες και μελέτες άλλων τύπων, πως οι διώξεις
στόχευαν την Σοβιετική
ελίτ»[132]<http://www.komep.gr/2006-teyxos-4-5/o-pontiakos-ellhnismos-sth-sobietikh-enosh-mythos-kai-pragmatikothta#_ftn133>.
Αναφορικά με την έκταση των διώξεων, μια τυπική προσέγγιση του ζητήματος
αποτελεί η παρακάτω, φερόμενη ως δεδομένη, κατάσταση: «Οι αρχές γύριζαν
από σπίτι σε σπίτι στις ελληνικές κοινότητες, έκαναν κατάσχεση των
ελληνικών διαβατηρίων, των φωτογραφιών και των γραμμάτων από την Ελλάδα
και συλλάμβαναν όλους σχεδόν τους Ελληνες (ηλικίας 16 ετών και άνω) της
Ελληνικής Περιοχής. Τελικά δεν απέμεινε ελληνική οικογένεια που να μην
είχε θύματα αυτών των συλλήψεων».
Πηγή αυτής της ισοπεδωτικής περιγραφής που χρησιμοποιείται στη συνέχεια
ως βάση για την περαιτέρω επέκταση και ανάπτυξη της υπόθεσης: Δύο
προφορικές μαρτυρίες «αυτόπτων μαρτύρων» που κατεγράφησαν το
1990![133]<http://www.komep.gr/2006-teyxos-4-5/o-pontiakos-ellhnismos-sth-sobietikh-enosh-mythos-kai-pragmatikothta#_ftn134>Η
αξιοπιστία των πηγών αυτών προσβάλλεται από την ίδια την οφθαλμοφανή
υπερβολή των περιγραφών τους. Ορισμένες μάλιστα, φτάνουν να μιλούν για
20 εκατομμύρια φυλακισμένους, μόνο για την περίοδο
1937-1938![134]<http://www.komep.gr/2006-teyxos-4-5/o-pontiakos-ellhnismos-sth-sobietikh-enosh-mythos-kai-pragmatikothta#_ftn135>
Αλλοι δε διστάζουν να κάνουν λόγο για ολοκληρωτικό ξεριζωμό των
ελληνικών πληθυσμών του Καυκάσου και για συστηματικό σχέδιο εξόντωσης
των αυτοχθόνων εθνοτήτων της περιοχής, μεταξύ των οποίων και των
Ελληνοποντίων. Γεγονός που διαψεύδεται κατηγορηματικά από όλες τις
πληθυσμιακές απογραφές των μετέπειτα
χρόνων.[135]<http://www.komep.gr/2006-teyxos-4-5/o-pontiakos-ellhnismos-sth-sobietikh-enosh-mythos-kai-pragmatikothta#_ftn136>
Για άλλη μια φορά η έρευνα των Getty, Ritterspornκαι Zemskovστα
σοβιετικά κρατικά αρχεία που δημοσιεύτηκε στο AmericanHistoryReviewθα
μας βοηθήσει να επαναφέρουμε τη συζήτηση στην πραγματική της βάση.
Συνολικά το διάστημα 1937-1939, μια περίοδο έντονης ταξικής πάλης, ο
αριθμός των σοβιετικών πολιτών που βρίσκονταν κρατούμενοι σε διάφορες
εγκαταστάσεις έφτανε τα 2,5 εκατομμύρια ή το 2,4% του συνόλου του
πληθυσμού. Ο αριθμός μπορεί με μια πρώτη ματιά να φανεί μεγάλος, παρά
τις συνθήκες κοινωνικών αντιθέσεων και συγκρούσεων στις οποίες
αναφερθήκαμε προηγουμένως. Ωστόσο, αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως στις
ΗΠΑ το 1996, ο αντίστοιχος αριθμός κρατουμένων ήταν 5,5 εκατομμύρια (ή
το 2,8% επί του συνόλου του πληθυσμού της χώρας) για να κατανοήσει την
υποκρισία των «ιστορικών» των «μαζικών διώξεων» και της «γενοκτονίας».
Ενα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι αυτό της διάρκειας των ποινών. Τη
φερόμενη ως «χειρότερη» χρονιά από άποψη συλλήψεων (και αναφορικά με
τους Ελληνες), το 1937, το 44,4% των καταδικασθέντων στα
GULAGαπελευθερώθηκε σε διάστημα λιγότερο του ενός χρόνου μετά την
καταδίκη του. Το 1939, κατά τα τέλη δηλαδή της περιόδου του λεγόμενου
«μεγάλου τρόμου», στο σύνολο των ποινών, μόλις το 0,1% των περιπτώσεων
αφορούσαν κάθειρξη άνω των 10 ετών (το 4% αφορούσε κάθειρξη από 5 ως 10
έτη και το 95,9% μέχρι 5 έτη). Οπως είδαμε, τα στοιχεία που παρουσίασε
τότε η Ελληνική Πρεσβεία της Μόσχας στο Υπουργείο των Εξωτερικών,
επιβεβαιώνουν τα παραπάνω
ευρήματα.[136]<http://www.komep.gr/2006-teyxos-4-5/o-pontiakos-ellhnismos-sth-sobietikh-enosh-mythos-kai-pragmatikothta#_ftn137>
Γιατί και σε ποια πλαίσια πραγματοποιείται ή μάλλον επαναλαμβάνεται αυτή
η παραποίηση της ιστορίας; Η ανάδειξη του ζητήματος της «αποκατάστασης»
των λεγόμενων «διωχθέντων λαών» και η παραγωγή ανάλογων μελετών εντός
της ΕΣΣΔ δεν είναι άσχετη με το γενικότερο πολιτικό πλαίσιο και τη
χρονική συγκυρία που έλαβε σάρκα και οστά. Ο σχετικός νόμος ψηφίστηκε
από το Ανώτατο Σοβιέτ της Σοβιετικής Ομόσπονδης Δημοκρατίας της Ρωσίας
στις 26 Απριλίου του 1991 και είχε την υπογραφή του Μπόρις
Γιέλτσιν.[137]<http://www.komep.gr/2006-teyxos-4-5/o-pontiakos-ellhnismos-sth-sobietikh-enosh-mythos-kai-pragmatikothta#_ftn138>Να
σημειωθεί πως η συντριπτική πλειοψηφία της σχετικής βιβλιοπαραγωγής, η
οποία χρησιμοποιείται κατά κόρον ως πηγή από τους διάφορους
«ποντιολόγους», σύγχρονους υποστηρικτές της θεωρίας περί «γενοκτονίας
των Ποντίων της ΕΣΣΔ επί Στάλιν», προέρχεται από την περίοδο 1989-1991.
Γιατί έχει σημασία ο χρονικός προσδιορισμός της βιβλιογραφικής
παραγωγής; Μα γιατί εντάσσεται στα πλαίσια της γενικότερης καλλιέργειας
του εθνικιστικού μίσους ανάμεσα στις εθνότητες της ΕΣΣΔ, που προωθήθηκε
σκοπίμως από τη μερίδα εκείνη της σοβιετικής ηγεσίας που επιθυμούσε τη
διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης. Τα καταστροφικά αποτελέσματα της
πολιτικής αυτής είναι γνωστά, αφού η περιοχή του Καυκάσου αποτελεί ακόμα
και σήμερα εστία εθνικιστικών συγκρούσεων, όπου οι λαοί στρέφονται ο
ένας εναντίον του άλλου στα πλαίσια της εξυπηρέτησης των συμφερόντων του
διεθνούς και ντόπιου ιμπεριαλισμού.
Αλλες «πηγές» που χρησιμοποιούνται αβίαστα από τους ντόπιους εργολάβους
της διεθνούς εκστρατείας αναθεώρησης (ή μάλλον διαστρέβλωσης) της
ιστορίας και κατασυκοφάντησης της Σοβιετικής Ενωσης, περιλαμβάνουν μια
σειρά «ακαδημαϊκών» που εξειδικεύτηκαν στα ζητήματα «εθνοκαθάρσεων», με
πιο χαρακτηριστικό τον RobertConquest. Ο RobertConquestαποτελεί έναν από
τους ευρύτερα «αναπαραγόμενους» συγγραφείς στη σχετική βιβλιογραφία.
Εχει γράψει βιβλία όπως «SovietNationalitiesPolicyinPractice» (Σοβιετική
Εθνοτική Πολιτική στην Πράξη), «TheLastEmpire:
NationalityandtheSovietFuture» (Η Τελευταία Αυτοκρατορία: Εθνικότητα και
το Σοβιετικό Μέλλον), «KillerNations» (Δολοφόνοι Εθνών), κ.ά.
Ωστόσο, άρθρο της γνωστής Βρετανικής εφημερίδας Guardianαποκάλυψε στις
27 Ιανουαρίου του 1978, ότι ο RobertConquestεργαζόταν στην
πραγματικότητα για όφελος του τμήματος παραπληροφόρησης των Βρετανικών
μυστικών υπηρεσιών (IRD), με σκοπό να «συμβάλει» βιβλιογραφικά στη
λεγόμενη «μαύρη ιστορία» της Σοβιετικής Ενωσης. Παρά το γεγονός αυτό
(συν τις διασυνδέσεις που αποκαλύφθηκε πως διατηρούσε με φασιστικούς
κύκλους και ακροδεξιές οργανώσεις στην Ουκρανία και αλλού) τα
«ερευνητικά δεδομένα» του RobertConquestσυνεχίζουν να αποτελούν τη βάση
για πολλές παρόμοιες μελέτες.
*ΕΠΙΛΟΓΟΣ***
Εν κατακλείδι, οι υπάρχουσες μελέτες γύρω από τον Ποντιακό Ελληνισμό
στην ΕΣΣΔ για την περίοδο μέχρι το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπήρξαν κατά
κύριο λόγο προσανατολισμένες -ιδεολογικοπολιτικά όσο και μεθοδολογικά-
στην αναπαραγωγή ενός αντικομμουνιστικού μοτίβου, το οποίο γνώρισε
σημαντική ακμή μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και φαίνεται να
αναβιώνει με αυξανόμενη επιθετικότητα στις μέρες μας. Στο πλαίσιο αυτό,
κυριολεκτικά «πάσχισαν» να «αποδείξουν» ότι το σοβιετικό καθεστώς
επέδειξε πολιτική διώξεων εναντίον των ελληνικών πληθυσμών της χώρας.
Για να το πετύχουν αυτό, αφαίρεσαν σχεδόν ολοκληρωτικά το γενικότερο
στοιχείο των κοινωνικοπολιτικών εξελίξεων που λάμβαναν χώρα στην ΕΣΣΔ
εκείνη την περίοδο, το στοιχείο της έντονης ταξικής πάλης που
αναπτύχθηκε από την Οκτωβριανή Επανάσταση ως τον Εμφύλιο και την
ιμπεριαλιστική επέμβαση, από την κολεκτιβοποίηση ως την αυγή του Β΄
Παγκοσμίου Πολέμου.
Υποτίμησαν ή ακόμα και αποσιώπησαν το γεγονός πως μια μεγάλη μερίδα του
Ποντιακού Ελληνισμού που φυγαδεύτηκε στις ακτές της ΕΣΣΔ όφειλε την ίδια
της την επιβίωση στις σοβιετικές αρχές που ανέλαβαν την μεταφορά τους
(την εξαγορά πολλών αιχμαλώτων κλπ.) και την εγκατάστασή τους σε ασφαλές
περιβάλλον - την ίδια στιγμή που η Ελληνική Κυβέρνηση έστελνε
στρατεύματα για να υπερασπιστούν τα συμφέροντα της πλουτοκρατίας της
Οδησσού. Εξίσωσαν τον Ελληνα κεφαλαιοκράτη με τον Ελληνα χωρικό και
εργαζόμενο λες και τα συμφέροντά τους ήταν τα ίδια, λες και «έπλεαν στην
ίδια βάρκα», ισχυρισμός που αποτελεί μέγιστο ψέμα. Ταύτισαν τις απόψεις
και επιθυμίες μιας ολόκληρης εθνικής μειονότητας με τις τύχες των ολίγων
εχόντων και κατεχόντων που όντως ζημιώθηκαν από την αλλαγή του
κοινωνικοπολιτικού καθεστώτος.
Υποβάθμισαν το γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων συμμετείχε
ενεργά στις επαναστατικές διαδικασίες, ενώ σαν εθνική μειονότητα οι
Ελληνες της ΕΣΣΔ γνώρισαν πρωτόγνωρη πολιτιστική ανάπτυξη επί σοβιετικής
εξουσίας. Και αυτό, την ίδια στιγμή που οι συμπατριώτες τους που
μεταφέρθηκαν ως πρόσφυγες στην Ελλάδα ζούσαν στην εξαθλίωση και τον
κατατρεγμό, οι οποίοι, στοιβαγμένοι σε άθλιους συνοικισμούς-γκέτο, είχαν
να αντιμετωπίσουν, εκτός από την κρατική αδιαφορία, τη φυσική και
ψυχολογική βία των εντόπιων «εθνικώς καθαρών» που τους χαρακτήριζαν
«τουρκόσπορους» και ζητούσαν τον «εξαγνισμό» των πόλεων από την παρουσία
τους.[138]<http://www.komep.gr/2006-teyxos-4-5/o-pontiakos-ellhnismos-sth-sobietikh-enosh-mythos-kai-pragmatikothta#_ftn139>
Ο αντικομμουνισμός στην ιστοριογραφία αποτελεί πηγή σοβαρών κινδύνων για
τους αγώνες των λαών, τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον. Η αναθεώρηση
της ιστορίας και η «ανακατασκευή» της ιστορικής μνήμης μέσω της ταύτισης
του κομμουνισμού με το φασισμό και την τρομοκρατία στοχεύει στη
«χρεοκοπία» στη συνείδηση των εργαζομένων -καθώς και όλων των
καταπιεσμένων στρωμάτων και λαών του κόσμου- της προσφοράς του
σοσιαλισμού που γνωρίσαμε. Μιας Σοβιετικής Ενωσης που, παρά τα λάθη και
τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν, αποτέλεσε έμπνευση και οδηγό στον
αντιιμπεριαλιστικό αγώνα εκατομμυρίων ανθρώπων απ’ άκρη σ’ άκρη της
υφηλίου στον 20ό αιώνα. Ενός σοσιαλισμού που ενέπνευσε εκατομμύρια
εργαζομένων στον αγώνα τους για καλύτερες συνθήκες εργασίας, κοινωνικά
και εργασιακά δικαιώματα, ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ειρήνη. Οσο τα αιτήματα
αυτά παραμένουν επίκαιρα, τόσο θα παραμένει επίκαιρη και η ανάγκη του
σοσιαλισμού. Εκείνοι που τον αντιπαλεύουν το γνωρίζουν και οξύνουν την
ιδεολογική επίθεση. Είναι στο χέρι της εργατικής τάξης και των λαϊκών
στρωμάτων να μην τα καταφέρουν.
------------------------------------------------------------------------
Ο Αναστάσης Γκίκας είναι Δρ. Πολιτικών Επιστημών, συνεργάτης του
Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ.
http://www.komep.gr/2006-teyxos-4-5/o-pontiakos-ellhnismos-sth-sobietikh-enosh-mythos-kai-pragmatikothta
________
Orasi mailing list
για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση
orasi-requ...@hostvis.net
και στο θέμα γράψτε unsubscribe
Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας
στείλτε email στην διεύθυνση
Orasi@hostvis.net
διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα
http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net
Για το αρχείο της λίστας
http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/
Εναλλακτικό αρχείο:
http://hostvis.net/pipermail/orasi_hostvis.net/
παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011)
http://www.freelists.org/archives/orasi
__________
NVDA δωρεάν αναγνώστης οθώνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού
http://www.nvda-project.org/
_____________
Κατάλογος ηχητικών βιβλίων για ανάγνωση
http://www.hostvis.net/audiobooks/katalogos.xls
Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που
λειτουργούν οι φορείς των τυφλών
____________
