Έπαθα πλάκα! Το συγκεκριμένο τον έχω καθηγητής στο πανεπιστήμιο, στο μάθημα της Εισαγωγής στην κοινωνική ψυχολογία…
Χριστίνα Σαρρή Στάλθηκε από το iPhone μου 12 Δεκ 2017, 09:56, ο χρήστης «Γιώργος Καλουδάκης <gkaloudak...@otenet.gr>» έγραψε: > Το φαινόμενο της βίας σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, συνέντευξη με τον > Γεράσιμο Προδρομίτη, Αναπληρωτή Καθηγητή Ψυχολογίας > > https://www.psychologynow.gr/psychology-news/interviews/25-to-fenomeno-tis-bias-se-enan-pagosmiopiimeno-kosmo-sinedefxi-me-ton-gerasimo-prodromiti-anapliroti- > > > > > Η βία ως κοινωνικό φαινόμενο βρίσκεται γύρω μας, μεταδιδόμενη με τρόπους που > δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχολογίας στο Τμήμα > Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, σε > μία αποκλειστική συνέντευξη στο Psychologynow.gr. > > > > > > Από την προέλευσή της και την προβολή της σε ένα παγκοσμιοποιημένο κόσμο, > μέχρι και στην έκφρασή της, φθάνει σε ατομικό επίπεδο να τρομάζει και να > ακινητοποιεί. Ο Γεράσιμος Προδρομίτης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχολογίας στο > Πάντειο Πανεπιστήμιο, μέσα από την αποκλειστική συνέντευξη που πολύ ευγενικά > μας παραχώρησε, προσεγγίζει τη βία με συστημικό, ψυχοκοινωνικό παρανομαστή, > φωτίζει κριτήρια και όρους που δεν είναι εύκολα ορατοί και μας δείχνει τον > τρόπο να αντισταθούμε σε αυτό το μεταδοτικό ρεύμα βίας. > > > > Ακούμε και διαβάζουμε παντού για τη βία σήμερα και σε παγκόσμιο επίπεδο. > Υπάρχει πραγματικά τόση πολύ βία στην κοινωνία σήμερα ή παρατηρείται μία > υπερβολική προβολή αυτής; Αν είναι υπερβολική η προβολή της, που οφείλεται > αυτό το φαινόμενο; > > > > H βία είναι όντως έντονη στις κοινωνίες. Εγώ θα ξεκινούσα την προβληματική > για την ύπαρξη της βίας, από το μακροσύστημα, όπου παρατηρείται μία > γεωμετρική αύξηση των διεθνών συγκρούσεων, που εκτείνεται μέχρι το εσωτερικό > των κοινωνιών. Όταν τελείωσε η «ισορροπία του τρόμου», με την πτώση των > κομμουνιστικών καθεστώτων και λίγο μετά την πτώση των δίδυμων πύργων, φάνηκε > να αναδύεται ένας κόσμος λιγότερο σταθερός και σίγουρος, οπότε, μέσα σ΄αυτή > την κατάσταση εκτεταμένης αταξίας, η τράπουλα ξαναμοιράστηκε και τα μεγάλα > κράτη έπρεπε να ρυθμίσουν κάποια πράγματα, που ήταν αλλιώς πριν ρυθμισμένα. > Αυτό, πολύ συνοπτικά, οδήγησε σε αύξηση της βίας σε πλανητικό επίπεδο. > > > > Από εκεί και πέρα, η αύξηση της βίας είναι ένα σύμπτωμα των κοινωνιών που > οφείλεται στο ότι έχουν ένα μη τακτοποιημένο δυναμικό στο εσωτερικό τους. Δεν > παραγνωρίζουμε όμως από την άλλη πλευρά ότι η προβολή της εμπεριέχει σήμερα > μία υπερβολή, η οποία δεν είναι απλώς μία αντιγραφή του δυναμικού της βίας > καθεαυτής που υπάρχει, αλλά ίσως είναι μια «ψυχολογική αυτοενίσχυση» των > κοινωνιών σε συμβολικό επίπεδο, προκειμένου να εξορκίσουν το κακό το οποίο > γεννάνε και δεν μπορούν να διαχειριστούν. > > > > > > > > Τι θεωρείται "βία" σύμφωνα με την κοινωνική ψυχολογία και ποιες είναι οι > μορφές βίας που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος; > > > > Η βία αρχικά δεν ορίζεται μόνο από την κοινωνική ψυχολογία. Ένας γενικός > ορισμός της βίας θα μπορούσε να είναι η άσκηση δύναμης με στόχο τον > περιορισμό της ελεύθερης βούλησης και της ακεραιότητας του άλλου, που ξεκινά > από την φυσική υπόσταση. Η βία κατ' αρχάς, ασκείται στο σώμα, αυτή είναι η > φυσική βία. Οι κοινωνικοί επιστήμονες έχουν επεκτείνει την έννοια της βίας, > όπως χαρακτηριστικά διαφαίνεται με τις οπτικές του Bourdieu πάνω στη > συμβολική βία ή τη βία που ενέχει μέσα της η γλώσσα. > > > > Επίσης, βία σε συμβολικό επίπεδο, είναι όλα τα φαινόμενα που μελετάμε στην > κοινωνική ψυχολογία, όπως είναι τα στερεότυπα, οι προκαταλήψεις, οι > κοινωνικές διακρίσεις, φαινόμενα τα οποία εκφράζονταν με έναν πιο έκδηλο > τρόπο παλιότερα αλλά τώρα εμφανίζονται με περισσότερο συγκαλυμμένες μορφές. > Τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε έννοιες όπως «λανθάνων ρατσισμός» κτλ. και > μέσα σε αυτές βρίσκεται σαφέστατα και η απειλή ως μία άσκηση συμβολικής βίας, > ως απειλή χρήσης φυσικής βίας. Ουσιαστικά, η βία είναι ένας ακραία > συγκρουσιακός τρόπος ρύθμισης κοινωνικών διευθετήσεων και κοινωνικών σχέσεων, > με στόχο την αυτοσυντήρηση, την κυριαρχία και την επιβολή, είτε σε διατομικό > επίπεδο είτε στο κοινωνικό. Είναι ένας εμπρόθετος τρόπος με στόχο την > χειραγώγηση, που εμπίπτει στο γενικότερο πλαίσιο της έννοιας "αυτοσυντήρηση". > > > > > > > > Η βία είχε ανέκαθεν αυτή τη μορφή, είναι κάτι εγγενές; > > > > Η βία είναι κάτι εγγενές στον ίδιο τον πολιτισμό. Αν σκεφτούμε ότι ο πόλεμος, > που είναι μία θεσμική μορφή βίας ως αντιπαράθεση κάποιων συλλογικοτήτων, ήταν > ένας τρόπος να διευθετούνται πράγματα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο πόλεμος > είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα, με στόχο την επιβολή και την > κυριαρχία. Η λέξη κλειδί είναι η αυτοσυντήρηση, η πρόσκτηση πόρων στο > συμβολικό και στο φυσικό επίπεδο. Η πραγματικότητα μας, και ιστορικά, έχει > προέλθει μέσα από τη διαχείριση της βίας. Η βία είναι πάντα παρούσα στην > ιστορία έστω και σαν απούσα αιτία. Η δημοκρατία τι είναι; Είναι μία ειρηνική > διευθέτηση συνύπαρξης, που πλείστες φορές συνιστά ένα χρονικό ύστερο > εξάλειψης προηγούμενων καταστάσεων βίαιης σύγκρουσης. > > > > Η βία είναι στη ζωή μας και προσπαθούμε να την αναπλαισιώσουμε μέσα από το > διάλογο και την δημοκρατία. Θα έλεγα ότι και ως απών τρόπος ακραίας > συγκρουσιακής διευθέτησης της συνύπαρξης, είναι παρών στον πολιτισμό. > > > > > > > > Αντιλαμβανόμαστε ότι η άσκηση βίας πηγάζει από την ανάγκη του ανθρώπου > διαχρονικά να αυτοσυντηρηθεί, αλλά αναρωτιόμαστε το εξής: δεν υπάρχουν άλλοι > τρόποι για να αυτοσυντηρηθεί, πριν καταφύγει στη βία; > > > > Yπάρχουν πολλοί τρόποι να θέσεις τον εαυτό σου και σαφέστατα η αυτοσυντήρηση > έχει μέσα της και μορφές τακτικής συμμαχίας και συνεργασίας. Tο ζήτημα εδώ > αναφέρεται στο πώς δομείται κάθε φορά το "εγώ", είτε το ατομικό είτε το > συλλογικό. Μία συλλογική οντότητα, για παράδειγμα, μπορεί να θέτει με τέτοιο > τρόπο την αυτοσυντήρησή της που να εμπεριέχει μέσα τον πόλεμο, την > επιθετικότητα και την εκμηδένιση μίας άλλης οντότητας που θεωρείται εχθρός. > > > > Γενικότερα είναι καλό να αποφεύγεται, όσον αφορά την ερμηνεία της βίας, η > ακραία ουσιοκρατική και ψυχολογικοποιητική προσέγγιση και θα έλεγα ότι η βία > είναι ζήτημα του πώς διευθετείται κάθε φορά η αλληλεπίδραση και η > διαπραγμάτευση στα διάφορα επίπεδα ανθρώπινης συνύπαρξης. Αυτό που γεννά τη > βία είναι η "καταστραμμένη αμοιβαιότητα" και θα εξηγήσω τι εννοώ. Όταν ένα > πλαίσιο συνύπαρξης ή ένα συμβόλαιο παραβιάζεται από κάποιον, τότε η αντίδραση > του άλλου είναι να υπερβεί τα εσκαμμένα της ειρηνικής συνύπαρξης και να > απειλήσει ή να ασκήσει βία για να διεκδικήσει αυτό που αισθάνεται ότι έχασε. > Το συμβόλαιο αυτό, κρύβει πίσω την αυτοσυντήρηση και των δύο πλευρών. Η > αυτοσυντήρηση κρύβει μέσα της τόσο την έννοια της ειρηνικής συνύπαρξης όσο > και της κυριαρχίας μέσω της εκμηδένισης του άλλου. Πολλές φορές οι > συναινέσεις κατασκευάζονται μέσα από συμμόρφωση, η οποία είναι το αποτέλεσμα > προϋπαρχουσών συγκρούσεων, οι οποίες διευθετήθηκαν με κάποιο τρόπο. Εδώ, θα > θυμηθώ τη ρήση του Τάκιτου: "όταν η βία επιβληθεί, η αρετή και η μετριοπάθεια > είναι οι λέξεις τους νικητή". Ο νικητής θα επιβάλει τους όρους του μετά χωρίς > βίαια μέσα, αλλά μέσω διαδικασιών επιρροής και συνειδησιακών εγχαράξεων. Όπως > στην περίπτωση του «american dream», το οποίον δεν ήταν τίποτε άλλο παρά η > φυσικοποίηση ενός συγκεκριμένου κοσμοειδώλου, το οποίο επέβαλε η αμερικανική > πλανητική κυριαρχία κατά τον προηγούμενο αιώνα. > > > > > > > > Αν η αυτοσυντήρηση προϋποθέτει ορισμένες φορές τον πόλεμο, ενδέχεται να > κρύβει μία ψυχοπαθολογία πίσω από αυτή; > > > > Δεν είναι κάτι γραμμικό ούτε εύκολο να λεχθεί κάτι τέτοιο. Οπωσδήποτε η > άσκηση βίας είναι σύμπτωμα διαφόρων παθήσεων, όπως γνωρίζουν καλά οι κλινικοί > ψυχολόγοι. Να σημειώσω επίσης ότι η κλασική έννοια της «αυταρχικής > προσωπικότητας» του Theodor W. Adorno προήλθε από μία απόπειρα γόνιμου > συνδυασμού του μαρξισμού με τον φροϋδισμό και έχει σαφή αναφορά σε > ψυχοπαθολογία. Η αυταρχική προσωπικότητα συνιστά μια ψυχοπαθολογική δομή, που > εν δυνάμει ενυπάρχει σε όλους και μέσα από την αλληλεπίδραση πολυεπίπεδων > παραμέτρων εκδηλώνεται, έχοντας σαν σύμφυτο στοιχείο της την επιθετικότητα > και τη βία. > > > > Θα απέφευγα ωστόσο τους εύκολους αναγωγισμούς ουσιοκρατικού και > ψυχοπαθολογικού τύπου, οι οποίοι είναι ένας τρόπος καταπολέμησης της βίας και > των σημασιών της. Οι ψυχίατροι της CIA προσπαθούσαν να ορίσουν το ψυχολογικό > προφίλ των τρομοκρατών. Μεταγενέστερες έρευνες έδειξαν ότι δεν είναι και τόσο > ασφαλή τα συμπεράσματα. Δεν υπάρχει απόδειξη ότι οι τρομοκράτες έχουν τόσο > ξεκάθαρα διαφορετικό ψυχολογικό προφίλ από όσους δεν έχουν εμπλακεί σε > τέτοιου επιπέδου και μορφής βία. Οπότε είμαστε αναγκασμένοι να πάμε σε μία > πιο ολιστική προσέγγιση, βλέποντας διάφορα ζητήματα κοινωνιοψυχολογικής > διαπραγμάτευσης νοημάτων και συγκροτήσεων ταυτότητας. > > > > > > > > Ο Albert Bandura διετύπωσε ότι γινόμαστε βίαιοι, ο Freud ότι είμαστε κατά > βάθος κακοί άνθρωποι. Τελικά γεννιόμαστε ή γινόμαστε βίαιοι; Τι υποστηρίζουν > οι τελευταίες θεωρίες; > > > > Οι τελευταίες θεωρίες παρουσιάζουν μία αναβίωση των εξελικτικών θεωριών, οι > οποίες διατείνονται ότι η βία είναι εξελικτικό ζήτημα και ότι την ασκούν > αυτοί που είναι καθυστερημένοι όσον αφορά την εξέλιξη. Ορισμένοι Αμερικανοί > ψυχολόγοι έχουν δώσει διάφορες ερμηνείες ειδικά μετά την 11η Σεπτεμβρίου, > σύμφωνα με τις οποίες οι πολιτισμικοί χώροι που δεν προόδευσαν αρκετά όσο οι > δυτικές χώρες, έχουν μία εικόνα του στερημένου ή του καθυστερημένου και > επομένως προσπαθούν να διεκδικήσουν ορατότητα ή πόρους μέσω της βίας. Αυτό > όμως εμπεριέχει μία αυτάρεσκη εικόνα για τους δυτικούς, οι οποίοι, > αναφερόμενοι στις ανατολικούς πολιτισμούς, τους θεωρούν περισσότερο > πρωτόγονους. Πρόκειται για μια ιδεολογική κατασκευή που εξέφρασε παραστατικά > ο Samuel P. Huntington με τη θεωρία για τον "πόλεμο πολιτισμών" κάνοντας τη > διάκριση ανάμεσα στην "κουλτούρα του διαλόγου" και "την κουλτούρα της βίας". > > > > > > > > Για ποιο λόγο να υπάρχει όμως αυτή η κόντρα ανάμεσα σε αυτούς τους δύο > πολιτισμούς; > > > > Στο βαθμό που υπάρχει και συντηρείται από τους διάφορους παίκτες της διεθνούς > σκακιέρας, το βασικό της διακύβευμα είναι η κυριαρχία και η αυτοσυντήρηση. Η > ανθρώπινη αυτοσυντήρηση δεν έχει μόνο τη φυσική διάσταση, όπως είπαμε ήδη, > αλλά και τη συμβολική, που έχει να κάνει με το ποιος και πως θα διασφαλίσει > και θα επιβάλλει την νομιμοποίηση του τρόπου, με τον οποίο βλέπει τον κόσμο. > Πάντως ο «πόλεμος πολιτισμών» σαν ιδεολογικό πρόταγμα, αποτελεί μια ακραία > έκφραση της αυτάρεσκης εικόνας της αμερικανικής αυτοκρατορίας. Μια εικόνα, > την οποία τη βλέπει κανείς να συμπυκνώνεται σε συνθήματα περί του «τέλους της > ιστορίας», «ότι η Δύση νίκησε» και "τώρα είμαστε έτοιμοι να ζήσουμε το όνειρο > της παγκόσμιας ειρήνης", για το οποίο μίλησε ο Καντ πριν από δυο και πλέον > αιώνες. Αυτό το τελευταίο συνιστά μια αισιόδοξη και ξεκάθαρα διαψευσμένη > οπτική, καθώς η βία αυξάνεται σε παγκόσμιο επίπεδο και από την 11η > Σεπτεμβρίου, έχουμε την εμφάνιση του «ένοπλου ανθρωπισμού», και βίαιες > απόπειρες εξαγωγής δημοκρατίας που στοχεύει στην κυριαρχία, και αποτυπώθηκε > ξεκάθαρα στο Ιράκ, στο Γκουαντάναμο κτλ. Θα έλεγα, ότι όλο αυτό θυμίζει την > αναβίωση αποικιοκρατικών οπτικών σαν τις αποστολές εκπολιτισμού που > διατεταγμένα έκαναν οι ιεραποστολές κατά την αποικιοκρατία. > > > > > > > > Πιστεύετε ότι η κρίση στην Ελλάδα, μας έχει κάνει πιο βίαιους; > > > > Η κρίση αποκάλυψε με δραματικό τρόπο ένα δυναμικό ύπαρξης βίας, το οποίο > προϋπήρχε στην ελληνική κοινωνία π.χ είδαμε βίαιες εκδηλώσεις αυτά τα χρόνια, > αλλά δεν περιμέναμε την κρίση για να γεννήσει τη βία. Μπορεί να την επιτάχυνε > ή να έδειξε περισσότερο θεατρικά κάποια περιστατικά. Να ανατρέξω όμως στο > 2008 που είχαμε τη δολοφονία του Γρηγορόπουλου: υποτίθεται ότι τότε δεν > είχαμε κρίση και είδαμε να καίγεται η Αθήνα. Eίναι ένα ζήτημα του πώς > κατασκευάζεται η νοηματοδότηση γύρω από το όνομα της βίας. > > > > Οπωσδήποτε όμως είχαμε αύξηση της βίας μετά την κρίση. Τι σημαίνει όμως > κρίση: σημαίνει δοκιμασία και αξιολόγηση. Χάνονται οι σταθερές του βίου όχι > μόνο στο ατομικό επίπεδο αλλά και στο επίπεδο συγκρότησης του μακροκοινωνικού > σχηματισμού που λέγεται ελληνική κοινωνία. Θα θυμάστε τα βίαια περιστατικά με > προπηλακισμούς βουλευτών λίγο μετά την ένταξή μας στο μνημόνιο, εδώ εμπίπτει > αυτό που έλεγα προηγουμένως: ότι η καταστραμμένη αμοιβαιότητα γεννά τη βία. > Το πολιτικό σύστημα, το οποίο έφτιαξε την πραγματικότητα που οδήγησε στην > κρίση, ήταν ο αυτουργός ο οποίος έπρεπε να δώσει τη συνταγή του πως θα βγούμε > από την κρίση. Αυτό το πολιτικό σύστημα, εφήρμοσε πρακτικά μέτρα που δεν > ήταν στο συμφωνημένο συμβόλαιο συνύπαρξης κράτους-πολίτη, αυτό το συμβόλαιο > παραβιάστηκε. > > > > Μετά τις προηγούμενες εκλογές, που ο κόσμος ψήφισε τα περιστατικά βίας ή η > έντασή τους μειώθηκαν. Οι εκφράσεις βίας είναι ποικίλης διαβάθμισης όσον > αφορά την έντασή τους, τις μορφές τους, την υποτιθεμένη στόχευσή τους και όλο > αυτό έχει συνέπειες στο πώς το προσλαμβάνει το ατομικό και το συλλογικό > υποκείμενο. Εδώ να θυμηθώ την 5η Μαΐου του 2010 με τo περιστατικό στη Marfin, > το οποίο ήταν μία ακραία μορφή βίας, προκάλεσε έντονη ηθική αποστροφή και το > οποίο πάγωσε τις υγιείς αντιδράσεις απέναντι στις μεθοδεύσεις και τα μέτρα > της εξουσίας. Υπάρχουν, γενικά, πολλά κριτήρια να δει κανείς τη βία, την > ηθική της, την αποτελεσματικότητα της, αν είναι σύμπτωμα κοινωνικής > παθογένειας, αν είναι δείγμα ψυχολογικής ιδιαιτερότητας του δράστη. Υπάρχουν > πολλά κριτήρια για να αξιολογήσουμε και να δεχθούμε ένα φαινόμενο βίας. > > > > > > > > Αρκετοί συμπολίτες μας, υποστηρίζουν τη βία ως μία μορφή εξόδου από την κρίση > και ανατροπής του πολιτικού κατεστημένου. Μπορούμε να βγούμε από την κρίση > μέσω της βίας ή χρειάζεται μία πιο ηθική μορφής βίας; > > > > θα απαντήσω μέσω του Camus, ο οποίος μιλάει για τον αναπόφευκτο και > αδικαιολόγητο χαρακτήρα της βίας. Η βία είναι μία δικαιολογημένη αντίδραση > των απελπισμένων, ουσιαστικά όμως όποιος την επιλέγει λερώνει την ψυχή του > γιατί γίνεται ένα με τον θύτη προσπαθώντας να εφαρμόσει βία για να > απελευθερώσει τον άνθρωπο. > > > > > > > > Δηλαδή, γενικότερα υιοθετούμε τη λαϊκή φράση "καταδικάζουμε τη βία από όπου > και να προέρχεται"; > > > > Αυτή η φράση λέγεται κυρίως από κανονιστικές ομάδες και κυρίως είναι ένα μότο > της εξουσίας. Το σκεπτικό είναι το ίδιο με τη ρήση του Τάκιτου που ανέφερα > πριν. Οι περιπτώσεις απελευθερωτικών κινημάτων όπως του Τσε Γκεβάρα ή του > Κολοκοτρώνη δεν καταδίκαζαν τη βία από όπου και αν προερχόταν. Ουσιαστικά το > πιο ενδιαφέρον από την πλευρά της κοινωνικής ψυχολογίας είναι να μελετήσουμε > με θεωρητικά και μεθοδολογικά τεκμηριωμένο τρόπο, όλο αυτό το δυναμικό των > αντιφατικών και συγκρουόμενων σηματοδοτήσεων που δίνει ο άνθρωπος στη βία: > είτε στη διεκδικητική της πλευρά, με την ακραία έκφραση της τρομοκρατίας που > στόχο έχει να καταλύσει την τρομοκρατία και να φέρει κάτι άλλο, είτε από την > πλευρά της κρατικής βίας. Διότι πολλές φορές, ιδιαίτερα τελευταία, η βία που > ασκεί το ίδιο το κράτος στο όνομα του λαού, είναι ακραία και ανεξέλεγκτη και > έχουμε δει πράγματα υπό τη μορφή προληπτικής βίας όπως στο Σύνταγμα όπου ο > στόχος ήταν να μην εμφανιστεί η εικόνα της γεμάτης πλατείας και η δυναμική > του διαμαρτυρόμενου πλήθους. > > > > Αυτή η προληπτική βία, μας πάει πάλι στο ζήτημα της καταστραμμένης σχέσης > κράτους πολίτη, όπου το κράτος αντιμετωπίζει τον πολίτη χειριστικά. Από την > άλλη πλευρά όμως το πλήθος αν συγκροτήσει μία ταυτότητα και διαμαρτυρηθεί, > πρέπει κάπως να αντιδράσει και αυτή τη δύναμη της εικόνας του πλήθους είναι > καταλυτική, κάτι που το είδαμε και στις διαδηλώσεις της αραβικής άνοιξης. > > > > > > > > Παρατηρείται το φαινόμενο της αύξησης των ποσοστών των ακροδεξιών κομμάτων > στην Ευρώπη αλλά και στη χώρα μας, παρατάξεις που ενώ χαρακτηρίζεται ότι > υιοθετούν τη βία, πολλοί συνάνθρωποί μας και κυρίως νέοι στρέφονται σε αυτά. > Ποια είναι η εξήγηση σε αυτό το φαινόμενο; > > > > Αυτά τα ζητήματα προσεγγίζονται μακροκοινωνικά. Σήμερα έχουμε άνοδο του > ευρωσκεπτισμού και της ακροδεξιάς στην Ευρώπη γιατί ζούμε πολλές δομικές > αναλογίες με τη Βαϊμάρη, με τον μεσοπόλεμο, μία κατάσταση αταξίας που δεν > λειτουργούσαν τα αυτονόητα με αποτέλεσμα να πλήττονται εκτεταμένα τμήματα του > πληθυσμού σε συμβολικό και υλικό επίπεδο. > > > > Εδώ να υπενθυμίσω την πολύ σημαντική για την περίσταση θεωρία της σχετικής > αποστέρησης. Είναι μία θεωρία που μιλάει για το αίσθημα αδικίας που βιώνει > υποκειμενικά το άτομο όσον αφορά το τί αισθάνεται, δικαιολογημένα ή > αδικαιολόγητα, ότι δικαιούται σε σχέση με το παρελθόν, σε σχέση με αυτό που > είναι και σε σχέση με τους άλλους. Η θεωρία έχει δείξει ότι η πολιτική > δραστηριοποίηση και η δόμηση κοινωνικών κινημάτων, συγκροτείται όταν υπάρχει > έντονο δυναμικό σχετικής αποστέρησης, η αίσθηση δηλαδή που έχουν μεγάλα > τμήματα του πληθυσμού ότι μπαίνουν μπάρες πάνω από κεφάλι τους, ότι το όνειρο > της ανοδικής ατομικής κινητικότητας τελείωσε. Αυτό υποστηρίζει η θεωρία αυτή > και βλέπουμε ότι η νέα γενιά του σήμερα θα ζήσει χειρότερα από τους πατεράδες > της, οπότε αυτό σε ψυχολογικό και κοινωνιολογικό επίπεδο προκαλεί μία αίσθηση > μειονεκτικότητας, η οποία ξεκινά από το υλικό επίπεδο και εκτείνεται σ΄αυτό > της πολιτικής έκφρασης της εν γένει ψυχοκοινωνικής ανασυγκρότησης. Μέσα από > αναλύσεις που έχουμε δει, φαίνεται ότι μεγάλα τμήματα των ψηφοφόρων αυτών των > τάσεων ανήκουν στα μικροαστικά στρώματα. Εκεί είναι ένα γόνιμο έδαφος για την > αίσθηση μειονεκτικότητας και αποκλεισμού. Επομένως η ένταξη σε αυτά τα > κινήματα ή το να τα βλέπει κανείς θετικά είναι η υιοθέτηση μίας > «αμυντικοεπιθετικής» στάσης απέναντι στο πολιτικό και στο κοινωνικό πεδίο. > > > > > > > > Γιατί δεν μπορεί να περιοριστεί το φαινόμενο της βίας, έστω στην πρακτική του > μορφή; Τι μας ωθεί να παραμείνουμε βίαιοι; > > > > Γιατί δεν ξεριζώνονται τα βαθύτερα μακρο-αίτια που την γεννάνε και γιατί η > αυτοσυντήρηση η οποία ξεκινά από τη βιολογική και την υλική βάση εκτείνεται > τόσο πολλαπλά στη συμβολική. Η σπανιότητα των πόρων είναι από τα ελάχιστα > φυσικά δεδομένα, πετρέλαιο δεν υπάρχει απεριόριστο, νερό επίσης, οπότε το > ποιος θα κατέχει τι για να ρυθμίσει με συγκριμένους όρους την οπτική απέναντι > στην επιβίωσή του, είναι ουσιώδες. Όπως προαναφέραμε έχουν χαθεί, σε > πλανητικό επίπεδο οι σταθερές βεβαιότητας που είχαμε και έχουμε αναδυόμενες > νέες δυνάμεις στο παγκόσμιο παιχνίδι, χωρίς να υπάρχει πια ανατολή και δύση > όπως τις ξέραμε. Επομένως η βία φυσικοποιείται ως νομιμοποιημένος τρόπος μέσα > από αυτόν τον ένοπλο ανθρωπισμό. Ο Μπους, λίγες μέρες μετά την 11η > Σεπτεμβρίου είπε "όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας". Είναι ο > κλασικός διχασμός ενδοομάδα-εξωομάδα ή μια οπτική «έχουμε το δικαίωμα να > ασκήσουμε βία όπως κρίνουμε και όσο κρίνουμε εμείς στο όνομα της > αυτοπροστασίας μας». Οπότε πώς να ξεριζώσεις τοπικά τη βία όταν τείνει να > αναχθεί σε μακρο-συστημική σταθερά; > > > > > > > > Βίαιες ταινίες, βιντεοπαιχνίδια, ΜΜΕ, social media κτλ. προβάλλουν βίαια > περιστατικά. Μας επηρεάζουν τελικά και αν ναι σε ποιο βαθμό; > > > > Είναι μικτά τα ευρήματα, γιατί όμως να μην αντιστρέψουμε το ερώτημα; Tα βίαια > βιντεοπαιχνίδια κτλ. είναι ένα σύμπτωμα της φυσικοποίησης της βίας και της > πραγματικής έκτασης και έντασης που έχει στην κοινωνία, την έχουμε > οικειοποιηθεί και την δεχόμαστε στον σπίτι μας με όλους τους δυνατούς τρόπους > χωρίς να μας τρομάζει όσο θα έπρεπε. > > > > > > > > Πώς μπορούμε να αντισταθούμε στη βία που δεχόμαστε ή που μας επηρεάζει; > > > > Mε τη γνώση! Mε τη γνώση και την αυτοσυνείδηση, όχι με την πληροφόρηση. Με τη > γνώση πάνω στους μίκρο- και μακρο- παράγοντες που προσδιόρισαν την ιστορία > της κοινωνίας μας και την προσωπική μας ιστορία. Eγώ θα έλεγα ότι αυτός είναι > και ο πραγματικός ρόλος των ανθρωπιστικών επιστημών και κυρίως της > ψυχολογίας, να μας μάθει πραγματικά να έχουμε συνείδηση των όρων που μας > καθόρισαν σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο και από εκεί και πέρα μπορούμε να > διαλέξουμε τρόπο να βλέπουμε τα πράγματα. > > > > > > > > Πόσο εύκολο είναι όμως αυτό για έναν καθημερινό άνθρωπο; > > > > > > Κατ' αρχάς έχουμε ευθύνη όλοι εμείς οι λεγόμενοι ειδικοί και κυρίως ο τρόπος > εφαρμογής της επιστήμης μας. Μία επιστήμη όπως η ψυχολογία πρέπει να είναι > πολιτικά συνειδητή και στρατευμένη με την ευρεία έννοια και όχι μία επιστήμη > ατομικής αυτοβελτίωσης, μία ψυχολογία της ιδιώτευσης και της ιδιωτίας. Εδώ > μιλάμε για μία εξωστρέφεια της επιστήμης μας, να συνεκτιμά και να > συνυπολογίζει παραμέτρους και παράγοντες πολλών επιπέδων αποφεύγοντας του > -ισμούς, αναγωγισμούς, ψυχολογισμούς και κοινωνιολογισμούς, να προσπαθεί να > βλέπει κάθε φορά με συνεπή τρόπο την κανονιστική λειτουργία συγκεκριμένων > παραμέτρων ως αιτίες ή μεταβλητές που λειτουργούν σε όλα τα πεδία, σχολικό ή > ατομικό ή κοινωνικό κλπ. > > > > Κλείνοντας θα έλεγα ότι η μελέτη πάνω στη βία, στις ποικίλες της μορφές και > εκφάνσεις, είναι ευχής έργον να γίνεται με θεωρητικά τεκμηριωμένους όρους, > αξιοποιώντας έννοιες με μεγάλη ιστορία στο χώρο μας και πάντα με ένα βλέμμα > που δε διστάζει να εγκαλέσει τα ιδεολογικά μας αυτονόητα και να προκαλέσει > τις εύπεπτες, τετριμμένες και δημοφιλείς οπτικές. > > > > > > Επιμέλεια Συνέντευξης: Χάρης Πίσχος, Ψυχολόγος MSc > ________ > > Orasi mailing list > για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση > orasi-requ...@hostvis.net > και στο θέμα γράψτε unsubscribe > > Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας > στείλτε email στην διεύθυνση > Orasi@hostvis.net > > διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα > http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net > > Για το αρχείο της λίστας > http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/ > Εναλλακτικό αρχείο: > http://hostvis.net/pipermail/orasi_hostvis.net/ > παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011) > http://www.freelists.org/archives/orasi > __________ > NVDA δωρεάν αναγνώστης οθόνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού > http://www.nvda-project.org/ > _____________ > Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή που ανεβαίνουν στις βιβλιοπροτάσεις > προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που λειτουργούν οι φορείς των τυφλών > ____________ ________ Orasi mailing list για την διαγραφή σας από αυτή την λίστα στείλτε email στην διεύθυνση orasi-requ...@hostvis.net και στο θέμα γράψτε unsubscribe Για να στείλετε ένα μήνυμα και να το διαβάσουν όλοι οι συνδρομητές της λίστας στείλτε email στην διεύθυνση Orasi@hostvis.net διαβάστε τι συζητά αυτή η λίστα http://hostvis.net/mailman/listinfo/orasi_hostvis.net Για το αρχείο της λίστας http://www.mail-archive.com/orasi@hostvis.net/ Εναλλακτικό αρχείο: http://hostvis.net/pipermail/orasi_hostvis.net/ παλαιότερο αρχίο (έως 25/06/2011) http://www.freelists.org/archives/orasi __________ NVDA δωρεάν αναγνώστης οθόνης ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού http://www.nvda-project.org/ _____________ Τα ηχογραφημένα βιβλία με φυσική φωνή που ανεβαίνουν στις βιβλιοπροτάσεις προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες που λειτουργούν οι φορείς των τυφλών ____________
