Assalamualaikum w.w.
 
Manaruihkan curito nan kapatang, ambo cubo mncukiakan namo nagari-nagari Minangkabau nan tamasuak wilayah Rantau. Bahan juo dari buku Budaya Alam Minangkabau, Drs Zulkarnaini dan buku Budaya Alam Minangkabau,Yulfian Azrial.
 
Mohon maaf kok ado kasalahan, tolong peloki kok ado nan kurang, nan kaliru atau nan batuka, dan tarimkasih labiah dahulu. Arsip message ko ambo simpan di http://www.angelfire.com/id2/adyan

Minangkabau tardiri dari Luhak dan Rantau

Wilayah rantau Minangkabau disabuik Rantau nan Tujuah Jurai

  1. Rantau Kampar
  2. Rantau Kuantan
  3. Rantau Duobaleh Koto
  4. Rantau Cati nan Batigo
  5. Rantau nan Sambilan
  6. Rantau Tiku Pariaman
  7. Rantau Pasaman

Rantau Tanahdata

  1. Ujuang Darek Kapalo Rantau, rantau nan palik dakek ka Luhak

    Anduriang, Kayu Tanam, Guguak Kapalo Hilalang, Sicincin, Toboh, Pakandangan, Duo kali Sabaleh anam Lingkuang, dan Tujuah Koto Sungai Sariak.

  2. Rantau Kuantan, Rantau nan kurang Aso Duopoluah
    • Aliran Batang Kuantan disabuik juo sungai Indragiri atau Batang Caranti, dan batang Kampar di muaronyo. nan bahulu di batang Palangki (sawahlunto) dan batang Sinamar (payokumbuah), batang Ombilin (danau singakarak) dan batang Bangkaweh jo batang Melano di Pariangan Padangpanjang. Kamungkinan malalui Batang Kuantan ko lah kadatangan niniak muyang urang minangkabau, dan malalui jalan pulo iko datang bahayo mangancam dari Mojopahit. Akhianyo malaui sungai ko pulo urang Tanahdata marantau mampalaweh nagari.
    1. Ampek koto di Hulu, Lubuak Ambacang
    2. Limo koto di Mudiak, Lubuak Jambi
    3. Limo koto Lubuak Ramo, Ramo
    4. Tigo koto di Tangah, Taluak
    5. Ampek koto di Hilia, Caranti
      • 4+5+5+3+4, 19 koto.
      • Nagai lain dalam rantau ini, Gunuang Koto, Benai, Pangian, Basra, Sitanjua, Kopa, Taluak Ingin, Inuman, Surantiah, Taluak Rayo, Simpang Kulayang, Air Molek, Pasia Ringgit, Kuantan, Talak Mamak dan Kuala Enok
  3. Rantau Duobaleh Koto, di aliran Batang Sangie antaro Lubuak Gadang jo Sungai Dareh.
      • Janjang Tuo, yaitu Bukik Sabalah, anak tanggo partamo dari darek ka arah Batang Hari
      • Katitiran di ujuang tanduak, anak timang-timangan, babapo ka mudiak, baibu ka hilia. Yaitu Siaua.
      • Pusek Jalo Pumpunan Ikan, yaitu Sungai Langsek
      • Janjang Bonsu, yaitu Muaro Takuang sabagai anak tanngo panghabisan dari darek ka rantau

     

  4. Rantau Cati nan Batigo atau Rantau Batanghari Pucuak Jambi Sambilan Lurah, nan talatak dari Lubuak Ulang Aliang sampai ka Tanjuang Simalidu.

    1. Siguntur, bakeh karajaan DarmaĮraya saisuak
    2. Sitiuang
    3. Koto Basa

    Katigo Rajo  nagariko nan disabuik Cati nan Batigo

     

  5. Rantau Pasisia atau Rantau Banda Sapuluah

    Batang Kapeh, Kuok, Surantiah, Ampiak Perak, Kambang, Lakitan, Punggasan, Aia Haji, Painan-Banda-Salido, tarusan, Tapan, Lunang, Salaut, Indopuro.

    Disiko basobok jo salah satu tapal bateh Minangkabau, yaitu Taratak Air Hitam

  6. Kubuang Tigobaleh, Muaro Labuah, Kurinci

catt: tamasuak rantau Tanahdata nan paling dakek, dari Sumpur Kudus, taruih ka Talawi, Sawahlunto, Solok, taruih ka Padang.

Rantau Agam

alah dicatat nagari nan mulai diunyi Biaro diantaro nan ampek-ampek angkek. Kamudian dari Sianok dan Koto Gadang, taruih ka Lawang Tigo Balai, Matua dan Palembayan, taruih ka nagari sakuliliang Danau Maninjau. salanjuiknyo:

Rantau Tiku Pariaman

  1. Arah Maninjau Sapuluah Koto, taruih ko Duobaleh Koto, Sungai Garinggiang, Gasan, Tiku, Cimpago, Ulu Banda, Limo Koto Kampuang Dalam, Piaman Sabatang Panjang dan Malai Sabatang Panjang

Rantau Pasaman

  1. Arah Pasaman kini, Kumpulan, Ganggo, Kinali, Sundatar, Tiagan dan Sasak, Lubuak Basuang, Tiku
  2. Arah Utara, dari Sasah taruik ka Kinali, Parik batu, Kotobaru, Padang Tujuah, Aua Kuniang, Lubuak Pudiang, Aia Gadang, Sontang, Muaro Kinawai, Sungai Aua, Ujuang Gadiang, Parik, Aia Bangih.
  3. Arah Utara agak ka dalam, Panti, Lubuak Sikapiang, Bonjol, Talu, Kumpulan

catt: alun saluruahnyo nagari-nagai disabuikkan. cuma manunjuakkan arahnyo. Jadi rantau Agam adolah saluruah kab. Pasaman kini dan bagaian utara kab. Padang-Pariaman kini.

Rantau Limopuluahkoto

Rantau Kampar maliputi daerah aliran sungai Kampir Kiri dan Kampar Kanan, di prov Riau kini. Dari hulu batang Kampar diperbatasan, disabuik Pintu Rajo Hilia, sampai patamuan Kampar Kiri jo Kampar Kanan di hilir Taratak Buluah, disabuik Pincuran Mudiak. Itulah rantau Limopuluah Koto, nan disabuik juo Bandaharo nan Ampekpuluah-Ampek.

  1. Kampar Kanan
    • Di Hulu, Tungku nan Duo
      1. Mungka
      2. Koto Laweh
      3. Koto Tangah
      4. Koto Tinggi
      5. Sungai Dadok
      6. Sungai Naniang

      catt: masih banyak nan banamo Koto manandokan daerah ko masih saroman luhak juo baru, masih mambuek nagari sabagai kubu pertahanan nan disabuik koto.

       

    • Di Tangah, Kampar Sambilan, kini disabuik Kampar IX
      1. Tanjuang
      2. Muaro Takus
      3. Gunuang Malelo
      4. Pangkai
      5. Koto Bangun
      6. Sialang
      7. Durian Tinggi
      8. Kapuak
      9. Lubuak Alai
     
    • Di Ulak, Koto nan Anam jo Limo Koto Bangkinang

      1. Koto nan Anan
        1. Pangkalan Kotobaru
        2. Koto Alam
        3. Tanjuang Pauah
        4. Tanjuang Balik
        5. Mangilang
        6. Gunuang Malintang

      2. Limo Koto Bangkinang
        1. Kuok
        2. Bangkinang
        3. Salo
        4. Aia Tirih
        5. Rumbio

     

  2. Kampar Kiri
    1. Ludai
    2. Ujuang Bukik
    3. Gunuang Sahilan
    4. Lipek Kain
    5. Kuntu, Iko bakeh karajaan Malayu kuno saisuak. masuak nenek muyang awak juo.
    6. Sanggan
Rantau nan Sambilan

Disabuik juo Nagari Sambilan, di Samananjuang Malaka. Nagari-nagarinyo Sungai Ujong, Jelebu, Jehol, Rambau, Segamat, Naning, Kelang, Pasir Besar, Jelai

Contoh bahaso Nagari Sambilan ko dapek diliek di http://www.angelfire.com/ns/sempoi/kiasan.html dan http://www.angelfire.com/ns/sempoi/peribahasa.html

Wassalam

Adyan St. Rumah Panjang

 

Kirim email ke