(GugukluhayaT) Referandum Sonrası İdam Cezası Geri Gelirse Ne Olur?
Referandum Sonrası İdam Cezası Geri Gelirse Ne Olur? * İdam, Türkiye AB ilişkilerinde mihenk taşıdır. <#mozTocId78198> * Türkiye’nin idam cezasına geri dönmesinin önünde hukuksal ve siyasal güçlükler vardır. <#mozTocId980294> * Türkiye’de ölüm cezası 1984 yılından bu yana fiilen ve 2004’ten sonra da hukuken uygulanmamaktadır. <#mozTocId408129> * İdam cezasının geriye dönüşü yoktur. <#mozTocId897276> Cumhurbaşkanı*Recep *Tayyip Erdoğan, anayasa değişikliğiyle ilgili*16 Nisan*’daki referandumdan evet çıkması durumunda, idam cezasının Meclis’in gündemine getirileceğini ve muhalefetin desteklememesi durumunda bununla ilgili bir halk oylaması yapılacağını açıklamıştır. Evet Platformu’nun Şanlıurfa’daki mitinginde Cumhurbaşkanı katılımcıların idam isteriz yönündeki sloganlarına destek vermiştir: //*"*//*/*16 Nisan’da evetle sandıklar patladığı takdirde hemen ardından parlamentoya idamla ilgili karar taslağı inşallah gelecek*/*//*..*//*/*bir referandum da onun için yaparız*/*//*."*// Sayın Cumhurbaşkanı, Avrupa Birliği’nin kırmızı çizgisi olan idamın geri getirilmesi durumunda Türkiye’nin üyelik sürecinin durabileceği uyarısına da açıklık getirmiştir: /*"*///*Öyleyse parlamento kararını verecek, ondan sonra da idam çıkacak… Hans ne derse desin, Helga ne derse desin, benim için önemli olan Ahmet, Mehmet, Hasan, Hüseyin, Ayşe, Fatma, Hatice ne der, o önemli."*// Daha önce*26 Temmuz 2016 tarihinde* de Türkiye’de halkın*15 Temmuz*’daki darbe girişimi sonrası idam dediğini, bu talebin getirileceği yerin de Parlamento olduğunu açıklamış, Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı’nın açılışında da /*"*///*İdam isteriz"*// sloganlarına cevaben /*"*///*İdam inşallah, Parlementodan bu da geçer. Yakın, yakın, merak etmeyin"*// demişti. *Başbakan Binali Yıldırım idam konusunda daha ihtiyatlıdır*. Devlet Bahçeli’nin grup toplantısında yaptığı /*"*///*AKP idam teklifine hazırsa MHP dünden vardır. Gelin bu işi bitirelim"*// çağrısını şöyle cevaplandırmıştı: /*"*///*Diğer partilerle uzlaşma sağlanırsa geriye doğru işlemeyecek şekilde sınırlandırılmış düzenleme yapılabilir."*// Başbakan Yardımcısı *Numan Kurtulmuş *idam ve anayasa değişikliği ile ilgili olarak*AK* Parti’nin tek başına bir şey yapamayacağını açıklamıştı. *İdam, Türkiye***AB***ilişkilerinde mihenk taşıdır.* Ankara Anlaşması’nda öngörülen Türkiye ile*AB* arasındaki gümrük birliğini Güney Kıbrıs Rum Yönetimi de dahil*10 yeni AB* üyesini kapsayacak şekilde genişleten Ek Protokol,29 Temmuz 2005***tarihinde* imzalanmıştır. Böylece Türkiye,*AB* tarafından kendisinden istenen iki şartı da yerine getirmiştir. Şartlardan ilki, *Türk Ceza Kanunu’nun onaylanarak yürürlüğe sokulmasıydı. Çünkü hiçbir***AB***üyesinde idam cezası yoktu. *Türkiye bu şartı*26 Eylül 2004 tarihinde* kabul edilen ve*1 Haziran 2005 tarihinde* yürürlüğe giren *5237* sayılı Ceza Kanunu ile yerine getirmiştir. İdam, ilk önce*2001 yılında * savaş tehdidi ve terör suçları halleri dışındaki suçlar için,*3 Ağustos 2002*’de ise savaş ve çok yakın savaş tehdidi hallerinde işlenmiş suçlar dışındaki suçlar için kaldırılmış,7 Mayıs 2004 tarihli 5170 sayılı***kanun ile de anayasadan ölüm cezaları ile ilgili maddeler çıkarılmıştır.* İdamla ilgili olarak daha önce yayınlanan yazımda da (*7 Kasım 2016*) belirttiğim gibi *Türkiye Avrupa Konseyi üyesi bir ülkedir.* Konsey üyesi ülkeler için idam cezası*1983 yılında* yürürlüğe giren Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne *(AİHS*) Ek*6 No*.’lu Protokol ve*2002*’de yürürlüğe giren*13 No*.’lu Protokol ile kaldırılmıştır.*6 No*.’lu Protokol barış dönemi,*13 No*.’lu Protokol ise hem barış hem de savaş döneminde idam cezasını yasaklamıştır. **6***. No’lu Protokol’e***47 Avrupa***Konseyi üyesinden Rusya dışında***46 üye***ülke taraftır.* Rusya Protokolü imzalamış, fakat onaylamamıştır ama *idam cezasını uygulamayacağını açıklamıştır.* Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya ise*13 No*.’lu Protokole taraf değildir. Türkiye’nin idam cezasını kaldırması, Abdullah Öcalan’ın, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne *(AİHM*) açtığı dava sonucunda olmuştur.*AİHM*, karar verilene kadar Öcalan’ın idam edilmemesini öngören ihtiyati tedbir kararı kabul ettiği için *Ecevit Hükümeti karara uyarak Öcalan’ı idam etmemiştir.*12 Kasım 2003 tarihinde AK***Parti Hükümeti önce ***6***. No’lu Protokole,***23 Şubat 2006 tarihinde***de***13 No***’lu Protokole taraf olmuş, daha sonra Anayasa ve***TCK***’nın ilgili maddeleri değiştirilmiştir.* *Türkiye’nin idam cezasına geri dönmesinin önünde hukuksal ve siyasal güçlükler vardır*. *6* ve*13 No*.’lu protokollerle üstlendiği taahhütler sebebiyle bu protokollerden çekilmek gerekir. Fakat protokollerde fesih ile ilgili hüküm yoktur. *Protokollerin***AİHS***’nin parçası olduğu ve sözleşmenin maddelerinin protokollere de uygulanacağı kesindir.* *Protokollerden çıkmak isteyen ülke***AİHS***’den çekilmek zorundadır*.*AİHS*’nin*58*’inci maddesine göre Avrupa
(GugukluhayaT) Referandum Sonrası İdam Cezası Geri Gelirse Ne Olur?
Referandum Sonrası İdam Cezası Geri Gelirse Ne Olur? * İdam, Türkiye AB ilişkilerinde mihenk taşıdır. <#mozTocId78198> * Türkiye’nin idam cezasına geri dönmesinin önünde hukuksal ve siyasal güçlükler vardır. <#mozTocId980294> * Türkiye’de ölüm cezası 1984 yılından bu yana fiilen ve 2004’ten sonra da hukuken uygulanmamaktadır. <#mozTocId408129> * İdam cezasının geriye dönüşü yoktur. <#mozTocId897276> Cumhurbaşkanı*Recep *Tayyip Erdoğan, anayasa değişikliğiyle ilgili*16 Nisan*’daki referandumdan evet çıkması durumunda, idam cezasının Meclis’in gündemine getirileceğini ve muhalefetin desteklememesi durumunda bununla ilgili bir halk oylaması yapılacağını açıklamıştır. Evet Platformu’nun Şanlıurfa’daki mitinginde Cumhurbaşkanı katılımcıların idam isteriz yönündeki sloganlarına destek vermiştir: //*"*//*/*16 Nisan’da evetle sandıklar patladığı takdirde hemen ardından parlamentoya idamla ilgili karar taslağı inşallah gelecek*/*//*..*//*/*bir referandum da onun için yaparız*/*//*."*// Sayın Cumhurbaşkanı, Avrupa Birliği’nin kırmızı çizgisi olan idamın geri getirilmesi durumunda Türkiye’nin üyelik sürecinin durabileceği uyarısına da açıklık getirmiştir: /*"*///*Öyleyse parlamento kararını verecek, ondan sonra da idam çıkacak… Hans ne derse desin, Helga ne derse desin, benim için önemli olan Ahmet, Mehmet, Hasan, Hüseyin, Ayşe, Fatma, Hatice ne der, o önemli."*// Daha önce*26 Temmuz 2016 tarihinde* de Türkiye’de halkın*15 Temmuz*’daki darbe girişimi sonrası idam dediğini, bu talebin getirileceği yerin de Parlamento olduğunu açıklamış, Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı’nın açılışında da /*"*///*İdam isteriz"*// sloganlarına cevaben /*"*///*İdam inşallah, Parlementodan bu da geçer. Yakın, yakın, merak etmeyin"*// demişti. *Başbakan Binali Yıldırım idam konusunda daha ihtiyatlıdır*. Devlet Bahçeli’nin grup toplantısında yaptığı /*"*///*AKP idam teklifine hazırsa MHP dünden vardır. Gelin bu işi bitirelim"*// çağrısını şöyle cevaplandırmıştı: /*"*///*Diğer partilerle uzlaşma sağlanırsa geriye doğru işlemeyecek şekilde sınırlandırılmış düzenleme yapılabilir."*// Başbakan Yardımcısı *Numan Kurtulmuş *idam ve anayasa değişikliği ile ilgili olarak*AK* Parti’nin tek başına bir şey yapamayacağını açıklamıştı. *İdam, Türkiye***AB***ilişkilerinde mihenk taşıdır.* Ankara Anlaşması’nda öngörülen Türkiye ile*AB* arasındaki gümrük birliğini Güney Kıbrıs Rum Yönetimi de dahil*10 yeni AB* üyesini kapsayacak şekilde genişleten Ek Protokol,29 Temmuz 2005***tarihinde* imzalanmıştır. Böylece Türkiye,*AB* tarafından kendisinden istenen iki şartı da yerine getirmiştir. Şartlardan ilki, *Türk Ceza Kanunu’nun onaylanarak yürürlüğe sokulmasıydı. Çünkü hiçbir***AB***üyesinde idam cezası yoktu. *Türkiye bu şartı*26 Eylül 2004 tarihinde* kabul edilen ve*1 Haziran 2005 tarihinde* yürürlüğe giren *5237* sayılı Ceza Kanunu ile yerine getirmiştir. İdam, ilk önce*2001 yılında * savaş tehdidi ve terör suçları halleri dışındaki suçlar için,*3 Ağustos 2002*’de ise savaş ve çok yakın savaş tehdidi hallerinde işlenmiş suçlar dışındaki suçlar için kaldırılmış,7 Mayıs 2004 tarihli 5170 sayılı***kanun ile de anayasadan ölüm cezaları ile ilgili maddeler çıkarılmıştır.* İdamla ilgili olarak daha önce yayınlanan yazımda da (*7 Kasım 2016*) belirttiğim gibi *Türkiye Avrupa Konseyi üyesi bir ülkedir.* Konsey üyesi ülkeler için idam cezası*1983 yılında* yürürlüğe giren Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne *(AİHS*) Ek*6 No*.’lu Protokol ve*2002*’de yürürlüğe giren*13 No*.’lu Protokol ile kaldırılmıştır.*6 No*.’lu Protokol barış dönemi,*13 No*.’lu Protokol ise hem barış hem de savaş döneminde idam cezasını yasaklamıştır. **6***. No’lu Protokol’e***47 Avrupa***Konseyi üyesinden Rusya dışında***46 üye***ülke taraftır.* Rusya Protokolü imzalamış, fakat onaylamamıştır ama *idam cezasını uygulamayacağını açıklamıştır.* Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya ise*13 No*.’lu Protokole taraf değildir. Türkiye’nin idam cezasını kaldırması, Abdullah Öcalan’ın, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne *(AİHM*) açtığı dava sonucunda olmuştur.*AİHM*, karar verilene kadar Öcalan’ın idam edilmemesini öngören ihtiyati tedbir kararı kabul ettiği için *Ecevit Hükümeti karara uyarak Öcalan’ı idam etmemiştir.*12 Kasım 2003 tarihinde AK***Parti Hükümeti önce ***6***. No’lu Protokole,***23 Şubat 2006 tarihinde***de***13 No***’lu Protokole taraf olmuş, daha sonra Anayasa ve***TCK***’nın ilgili maddeleri değiştirilmiştir.* *Türkiye’nin idam cezasına geri dönmesinin önünde hukuksal ve siyasal güçlükler vardır*. *6* ve*13 No*.’lu protokollerle üstlendiği taahhütler sebebiyle bu protokollerden çekilmek gerekir. Fakat protokollerde fesih ile ilgili hüküm yoktur. *Protokollerin***AİHS***’nin parçası olduğu ve sözleşmenin maddelerinin protokollere de uygulanacağı kesindir.* *Protokollerden çıkmak isteyen ülke***AİHS***’den çekilmek zorundadır*.*AİHS*’nin*58*’inci maddesine göre Avrupa
