Akurat odbylo sie we Wloszech referendum na temat proporcjonalnego systemu
wyborczego, a niedawno zostal wspomniany na tej liscie prof. Przystawa,
fizyk teoretyk z UWr. Posylam tekst jego autorstwa. Tekst jest
sformatowany dla 'Unixu', ale daje sie czytac bez klopotu.
Pozdrawiam-
Krzysztof Cena
-
\hb\ni Jerzy Przystawa
\hb
\centerline{\bf Ma/ly wielki dzie/n w S/lonecznej Italii}
"Una grande victoria, una giornata importantissima... -
Wielkie zwyci/estwo,
jeden z najwa/zniejszych dni" - takimi s/lowami odpowiada/l
Romano Prodi, zaraz po p/o/lnocy z 18 na 19 kwietnia, pytany co s/adzi
o wyniku referendum we W/loszech, kt/ore zako/nczy/lo si/e dwie
godziny wcze/sniej. "Definitywny koniec systemu proporcjonalnego
we W/loszech, nareszcie b/edziemy mieli stabilny rz/ad,
sko/nczy si/e partiokracja". Wt/orowa/ly tym s/lowom rozradowane twarze
innych wybitnych polityk/ow w/loskich: Antonio di Pietro - pogromcy
{\it Cosa Nostra}, Mario Segni, Gianfranco Fini... Wszystkie instytucje
przeprowadzaj/ace sonda/ze po dokonanym w/la/snie akcie g/losowania,
przewidywa/ly, /ze frekwencja w referendum przekroczy/la 50\%, a wi/ec
referendum jest wa/zne, werdykt narodu w/loskiego bezdyskusyjny:
przesz/lo 90\% g/losuj/acych opowiedzia/lo si/e za ca/lkowitym
odrzuceniem {\it proporzionale}, tj. przyznawaniem mandat/ow
parlamentarnych kanydydatom z list partyjnych, a za wprowadzeniem
{\it maggioritario} - systemu ca/lkowicie wi/ekszo/sciowego, czyli
za przyznawaniem mandat/ow tylko zwyci/ezcom w jednomandatowych okr/egach
wyborczych tak, jak to si/e robi w USA, UK czy Kanadzie.
Wypada przypomnie/c, /ze we W/loszech, przez prawie p/o/l wieku,
obowi/azywa/l partyjny system wyborczy, w przybli/zeniu taki, jaki
jest dzisiaj zmor/a Polak/ow: wyborcy g/losowali na listy partyjne,
obowi/azywa/l tzw. pr/og wyborczy, lista krajowa itd. Dzi/eki takiemu
systemowi w ci/agu 45 lat W/lochy mia/ly 51 rz/ad/ow, rozpleni/la si/e
korupcja polityczna, rozkwit/la sycylijska {\it Mafia},
mediola/nska {\it Cosa Nostra}, kalabryjska {\it N'Draghetta},
neapolita/nska {\it Camorra}, a struktury tych zbrodniczych organizacji
swobodnie penetrowa/ly struktury pa/nstwa.
Dok/ladnie 6 lat temu, 18 kwietnia 1993 roku, po zaci/etej batalii
wyborczej, po ujawnieniu niezliczonych skandali korupcyjnych
w polityce i gospodarce W/loch, przeprowadzono referendum og/olnonarodowe,
w kt/orym W/lochom zadano pytanie czy chc/a nadal utrzymywa/c ten
partyjniacki system wyborczy? W/losi odpowiedzieli bez /zadnej
w/atpliwo/sci: w referendum wzi/e/lo udzia/l 77\% wyborc/ow, ponad
80\% z nich opowiedzia/lo si/e za odrzuceniem systemu proporcjonalnego.
Trzeba wreszcie zda/c sobie spraw/e z podstawowej rzeczy: taka zmiana
systemu wyborczego, przej/scie z ordynacji proporcjonalnej na wi/ekszo/sciow/a
lub na odwr/ot, nie jest tylko {\it poprawk/a} w ustawie o ordynacji
wyborczej, na podobie/nstwo tych wszystkich "poprawek", jakie od 1989 roku
s/a bez przerwy wprowadzane w Polsce, dzi/eki czemu ju/z pewnie pobili/smy
rekord /swiata w majstrowaniu przy ordynacji wyborczej! Reforma
systemu wyborczego, jakiej zarz/adali w referendum W/losi, oznacza/la
zmian/e {\it rewolucyjn/a}, kompletne przeoranie demokratycznych struktur
pa/nstwa, radykaln/a wymian/e elity politycznej, rozpad tradycyjnych
partii politycznych i powstanie nowych, funkcjonuj/acych ju/z na innych
zasadach. Zdawali sobie z tego doskonale spraw/e politycy "starego
systemu" we W/loszech, podobnie jak czuj/a pismo nosem politycy polscy.
Dlatego {\it stara elita polityczna} uczyni/la wszystko, co tylko by/lo
w jej mocy, aby wynale/x/c wszelkie mo/zliwe kruczki prawne i wykorzysta/c
wszelkie drogi dla z/lagodzenia ciosu, jaki zada/lo jej referendum
wyborcze. W efekcie tych zabieg/ow uda/lo im si/e {\it wyrwa/c}
z systemu wi/ekszo/sciowego przynajmniej tyle, /ze 25\%, tj. 155 mandat/ow
do {\it Camera} (odpowiednik Sejmu), i podobnie
do Senatu, nadal rozdzielanych
jest z list partyjnych, na zasadzie proporcjonalno/sci. Tym niemniej
75\% miejsc (475 mandat/ow), od 1994 roku obsadzanych jest w jednomandatowych
okr/egach wyborczych. Nawet taka niepe/lna zmiana spowodowa/la rozpad
wszystkich dotychczasowych partii politycznych i wymieni/la w ok. 80\%
sk/lad obu izb parlamentu w/loskiego, a dat/e wybor/ow w nowym systemie
wyborczym uznano za kamie/n milowy w historii W/loch i m/owi
si/e
od tej pory, /ze w 1993 roku nast/api/l koniec I Republice W/loskiej
i powstanie Drugiej.
Tw/orcy II Republiki szybko jednak zdali sobie spraw/e, /ze pozostawienie
tego {\it b/ekarta proporcjonalno/sci}, owych 155 mandat/ow
do rozdzia/lu pomi/edzy listy partyjne, nadal zatruwa /zycie
polityczne kraju, nadal destabilizuje tworzone rz/ady, bo uniemo/zliwia
wy/lonienie stabilnej wi/ekszo/sci rz/adz/acej, jak to jest w Wielkiej
Brytanii czy w innych krajach, w kt/orych obowi/azuje system ca/lkowicie
wi/ekszo/sciowy. W Polsce, obro/ncy obowi/azuj/acego systemu proporcjonalnego,
c
