10. 11. 2003.
Kosovo i Metohija – juče, danas, sutra
Istorija kao učiteljica života (2)
U ozračju kontinuirane separatističke i isključive albanske politike proteklih dana simuliran je sastanak u Beču, kome je prethodila Klintonova i Holbrukova instrukcija aktuelnom albanskom rukovodstvu njihovim nedavnim posjetama Prištini. Izabrani trenutak nije mogao biti gori za Srbiju, koja je rastrzana međustranačkim borbama, konfuznom vanjskopolitičkom orijentacijom, velikom ekonomskom krizom i vanjskim dugom. I, kako je aktuelni premijer Srpske vlade primijetio (ne bez gorčine) – razgovora u Beču i nije bilo. Sudbina Kosova i Metohije više neće zavisiti od Srba i srpske politike, ali ni od Albanaca. Nadajmo se da će Bušova administracija potražiti prioritete na drugim dijelovima svijeta (Bliski i Srednji istok, Afrika, Pacifik), a da će za njih Balkan biti epizoda "onih neodgovornih demokrata"
piše: Milan Stanić, generalni sekretar SK BiH
Mikronacionalizmi koji se javljaju u
posthladnoratovskoj eri, značajan su manipulativni činilac spoljne politike SAD.
Podrazumijeva se da one to rade na selektivan način – po principu prioriteta. U
zaključcima Komiteta američkog kongresa za spoljne poslove 1991. god. kaže se:
"Aktivirati Kosovo kad god treba izdejstvovati ustupke od strane Beograda";
Džems Bejker, državni sekretar u Bušovoj administraciji, 1991. god. je rekao da
"Srbiju treba svesti na pretkumanovsku Srbiju" Nažalost, o tome nije vodilo
računa dovoljno ozbiljno nijedno srpsko rukovodstvo i, po svoj prilici, moraće
se za to platiti visoka cijena. Polazna teza o novoj arhitekturi Evrope zvanično
je inaugurisana u Mastrihtu 1991. god, potvrđena od Bušove adminisracije iste
godine, a pretočena u strategijski cilj Zapadne vojne alijanse poslije samita u
Madridu i Rimu. Tom prilikom usvojena je – kao dio zvanične strategije –
strategija upravljanja krizama. Kosovska kriza dostiže dramatične razmjere
poslije potpisa Dejtonskog sporazuma. Tada paradržavno kosovsko rukovodstvo
prelazi sa "gandijevskih metoda" otpora na militantni vid, kombinujući
terorističko-diverzantske metode podzemnog rata i otvorene agresije. U tu svrhu
Klintonova administracija daje logističku, organizacionu i političku podršku
formiranju OČK, formirajući centre za obuku terorista na sjeveru Albanije,
regrutovanje dobrovoljaca iz Amerike, islamskih zemalja i Evrope, te metodama
neviđenih diplomatskih pritisaka na rukovodstvo Srbije i Jugoslavije "omekšava"
potencijalnu žrtvu.
Opšte je poznato da krizu proizvodi onaj koji želi njom
upravljati. Brojne ekipe stručnjaka strpljivo proučavaju regione koji imaju
strateški cilj za SAD. Uz vrhunsku tehnologiju, snažnu intelektualnu podršku i
bogat izvor novca, formiraju se tzv."nevladine agencije", koje često pod imenom
humanitarnih organizacija brižljivo istražuju potencijalnu žrtvu agresije,
stvarajući unaprijed scenario političko-ekonomskih kriza, koje se brižljivo
“miksaju” i simuliraju u laboratorijama obavještajnih službi. Prema dobijenim
rezultatima određuju se prioriteti, dimenzioniraju snage i sredstva za
realizaciju postavljenog cilja. U scenariju kosovske krize jednu od glavnih
uloga dobila je Italija, koja je preko djelovanja svoje mafije u Albaniji
izazvala svojevremeno pobunu stanovništva u Albaniji finansijskim mahinacijama
tzv. "novčanih piramida", uzrokujući pad Berišine vlade, pljačku ogromnih
stokova naoružanja, čime je kasnije naoružana UČK, što je omogućilo oružanu
pobunu na Kosovu. Italija je time poslije 50 godina ponovo obezbijedila vojno
prisustvo na drugoj strani jadranske obale, čime je pod kontrolu stavila
Otrantska vrata, a time i čitav jadranski akvatorij ("Mare nostrum"). Pored
ostalog, aktivacija kosovske krize bio jedan od glavnih ciljeva Zapadne vojne
alijanse u cilju trajnog onemogućavanja Rusije u raspodjeli moći na Balkanu. To
se moglo postići neposrednim zaprečavanjem prirodnih pravaca ruske politike, na
dva načina:
· presijecanjem "pravoslavne vertikale" koja vodi od Bjelorusije,
preko Ukrajine, Moldavije, Rumunije, Bugarske, Makedonije, Grčke – do Egeja i
· jačanjem islamskog činioca u neposrednom okruženju Srbije, a prije svega
Albanije i dijela muslimanske Bosne.
Pravac protezanja "zelene transverzale"
je karakterističan po tome što presijeca Balkan na dvije cjeline: na
kontinentalni i primorski dio. Kontinentalni dio čine sjeverna Bugarska, Srbija,
Republika Srpska, a primorski – dio istočne Hercegovine, C. Gore i
Grčke.
Rambuje i Beč u sistemu "spojenih sudova”
Kosovo i Metohija spadali su u najsloženiju
etnodemografsku strukturu bivše SFRJ. U dužem vremenskom razdoblju tu su se
snažno sukobljavali društveno-istorijski i socijalno-klasni i ekonomski interesi
različitih političkih subjekata. Kosovsko-metohijski čvor posebno je zapreten
Ustavom SFRJ iz 1974. god, kada je AP Srbije dat državni subjektivitet, do tada
nepoznat u međunarodnom ustavnom pravu. Demografskom eksplozijom, stalnim
eksportovanjem albanskog stanovništva iz matične zemlje (Albanije), terorom,
protekcionizmom – aktuelnog partijskog i državnog jugoslovenskog rukovodstva u
korist Albanaca, polako, godinama, mijenjaće se demografska slika stanovništva
na Kosovu u korist albanske većine. Godine 1913, kada Srbija vraća državni
suverenitet nad Kosovom, već je 60% albanskog stanovništva prema 40% srpskog i
crnogorskog naroda i ostalih etničkih grupa. Današnja demografska slika Kosova i
Metohije ide u apsolutnu korist albanske većine – 90% – prema 10% za ostale
narode. Danas je opšti stav međunarodne zajednice da Srbi imaju istorijsko pravo
na Kosovo i Metohiju, a Albanci etničko. U tom smislu treba u budućnosti gledati
na srpsko-albanske odnose.
Počev od 1997. godine situacija na Kosovu i
Metohiji se radikalizuje; djelovanjem vanjskog faktora dolazi do oružanih akcija
albanskih separatista. Medijskim ratom i snažnim psihološko-propagandnim
dejstvom srpsko rukovodstvo i narod optuženi su za grubo kršenje ljudskih prava
i etničko čišćenje. Pod diplomatskim pritiskom srpsko aktuelno rukovodstvo bilo
je prisiljeno da otputuje u Rambuje na fingirane ultimativne pregovore od 16. do
23. februara 1999. god (što će kasnije rezultirati otvorenom agresijom). Osnovni
problem koji je trebalo da bude legalizovan sa stanovišta međunarodnog prava
jeste prihvatiti okupacioni status SR Jugoslavije, i to na cijeloj teritoriji
Jugoslavije. Npr. čl. 8 pomenutog nacrta sporazuma glasio je: "Osoblje, NATO,
njihova vozila, brodovi, avioni, oprema koristiće bez ograničenja kretanje kroz
teritoriju SRJ sa slobodnim pristupom njenom vazdušnom prostoru i njenim
teritorijalnim vodama. To uključuje bez ograničenja pravo boravka, manevra,
smještaja, korištenja svih zona i instalacija potrebnih za podršku i
uvježbavanje i operacije." Čl. 9 i 10 tog dokumenta oslobođen je NATO svih
plaćanja i odgovornosti zbog eventualno nastalih materijalnih i nematerijalnih
šteta, što je u stvari bila legalna okupacija Jugoslavije. Što se tiče Albanaca
– za njih je bila predviđena država u državi, sa pravom referenduma i
otcjepljenja poslije tri godine. Reagujući na dokumente iz Rambujea, Henri
Kisindžer u intervjuu Dejli Telegrafu rekao je da je Rambuje bio provokacija i
izgovor za otpočinjanje bombardovanja, te da takav dokument ne bi prihvatio
nijedan pravi Srbin.
Zbog toga pravni karakter tok dokumenta bio je i ostao
problematičan sa stanovišta međunarodnog prava jer ga poznati međunarodni
pravnici smatraju ultimatumom, dok drugi u metodu njegove ponude vide primjenu
sile pri zaključivanju međunarodnog ugovora, protivnom međunarodnom pravu (prof.
dr Gavro Perazić – Vojno delo br3/2000).
U ozračju kontinuirane
separatističke i isključive albanske politike proteklih dana simuliran je
sastanak u Beču, kome je prethodila Klintonova i Holbrukova instrukcija
aktuelnom albanskom rukovodstvu njihovim nedavnim posjetama Prištini. Izabrani
trenutak nije mogao biti gori za Srbiju, koja je rastrzana međustranačkim
borbama, konfuznom vanjskopolitičkom orijentacijom, velikom ekonomskom krizom i
vanjskim dugom. I, kako je aktuelni premijer Srpske vlade primijetio (ne bez
gorčine) – razgovora u Beču i nije bilo. Sudbina Kosova i Metohije više neće
zavisiti od Srba i srpske politike, ali ni od Albanaca. Nadajmo se da će Bušova
administracija potražiti prioritete na drugim dijelovima svijeta (Bliski i
Srednji istok, Afrika, Pacifik), a da će za njih Balkan biti epizoda "onih
neodgovornih demokrata". Ukoliko ipak do toga ne dođe, stanje na Kosovu i
Metohiji ostaje po onoj narodnoj: "Planina je onog čije su ovce na
njoj."
(Kraj)
