Šta se krije iza dubokih podela u Srpskoj pravoslavnoj crkvi koje su izbile na površinu posle sukoba episkopa Artemija i Teodosija
Borba za patrijarhov tron Poznato je da je jaz između srpskih arhijereja sve veći, a sporenja sve češća. Trenutno u SPC gotovo da ne postoji važno pitanje oko kojeg vladike mogu da se dogovore. Ambicije većine vladika naročito su porasle od kada je NJegova svetost patrijarh srpski gospodin Pavle na lečenju Poslednji sukob dvojice vladika - raško-prizrenskog Artemija i njegovo vikara lipljanskog Teodosija - potvrdilo je duboke podele u ionako raslojenom episkopatu Srpske pravoslavne crkve. U ovom trenutku Srpsku crkvu potresaju mnogi ozbiljni problemi, a njeni velikodostojnici nisu kadri da se s njima ozbiljnije uhvate u koštac i pokušaju da ih reše. Redovno majsko zasedanje svetog arhijerejskog Sabora SPC („crkvena skupština“), a zatim i pomenuti sukob Artemija i Teodosija, iza kojeg je snažno stao ceo Sinod SPC („crkvena vlada“), manifestovalo je gotovo dugogodišnju praksu - nagomilani problemi samo se privremeno „zamrzavaju“ i odlažu „pod tepih“ do nekog novog sabora. Poznato je da je jaz između srpskih arhijereja sve veći, a sporenja sve češća. Trenutno u SPC gotovo da ne postoji važno pitanje oko kojeg vladike mogu da se dogovore. Aktuelan spor - birati ili ne novog srpskog patrijarha - jedan je od onih koji tinjaju već nekoliko godina. Ambicije većine vladika u borbi za patrijarhov tron naročito su porasle od kada je NJegova svetost patrijarh srpski gospodin Pavle na lečenju. Zbog njegovih godina i dugotrajne bolesti - od novembra prošle godine je na kliničkom lečenju - patrijarhova stvarna moć je sve manja. Episkopi to znaju pa su se uoči ovogodišnjeg majskog Sabora posebno „naoštrili“, ali se od ogoljene borbe za tron ipak odustalo. Poslednjih godina, neočekivano, nastao je spor i o načinu služenja svete arhijerejske liturgije i pojedinih dogmatskih učenja u našoj crkvi. „Novotarcima“ se prebacuju pojedine izmene u služenju liturgije: glasno ili tiho čitanje tajnih molitava, učestalost pričešća, ispovest, izostavljanje nekih molitvi... Običnim vernicima ništa od ovoga nije jasno, a SPC se mnogo i ne trudi da objasni razlike. I kada je reč o odnosu SPC prema Vatikanu i eventualnom dolasku pape, stav vladika je podeljen. Dok su pojedini arhijereji, koji su, kako se veruje, još uvek u manjini - raspoloženi za ekumenski dijalog i saradnju sa Rimokatoličkom crkvom, većina vladika od Vatikana ne očekuje ništa dobro. Upravo ova većina još nije spremna da primi u posetu poglavara Rimokatoličke crkve. Disonantnih tonova bilo je i za dokument iz Ravene (Italija), na kojem je dogovoreno ujedinjenje Pravoslavne i Rimokatoličke crkve, posle velikog raskola 1054. godine. U dokumentu se utvrđuje da je papa „prvi među patrijarsima“, a Rim „prvo sedište“. Smatra se da su upravo ove dve tačke dovele do raskola između pravoslavaca i katolika. Naročito oštar sukob, koji, kako se vidi, ne jenjava gotovo četiri godine, događa se između mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija i vladike raško-prizrenskog Artemija. Prvo su se sukobili početkom 2005. godine kada je Sveti Sinod odlučio da povuče tužbu koju je Eparhija raško-prizrenska podnela (a Sinod najpre prihvatio) Međunarodnom sudu u Strazburu protiv četiri evropske države zbog naknade štete na pravoslavnim hramovima na Kosovu i Metohiji. Nepuna dva meseca kasnije, „crkvena vlada“ donela je još jednu odluku koje je bila suprotna stavovima Artemija. Prvo je patrijarh Pavle s predstavnicima privremenih kosmetskih institucija potpisao Memorandum o razumevanju o dogovorenim opštim principima za obnovu objekata SPC, potom je povukao potpis i oglasio ga nevažećim, da bi na kraju Sinod odlučio da ovaj dokument ipak ostane na snazi. Na majskom zasedanju Sabora 2005. godine odlučeno je da Memorandum nastavi da se sprovodi bez obzira na protivljenje episkopa Artemija, a istovremeno, arhijereji su potvrdili povlačenje pomenute tužbe. Vladika Artemije ostao je usamljen (ili bar u manjini) i na ovogodišnjem saboru koji je odlučio da se nastavi obnova svetinja na Kosovu i Metohiji porušenih u martovskom pogromu 2004. godine. Treća nesuglasica dogodila se u martu ove godine i odnosila se na (ne) saradnju s pojedinim institucijama na Kosmetu. Iako su podele među episkopima duboke, vremena za svađu više nema. Poslednji je trenutak da se problemi reše i prestane sa rušenjem velikog ugleda koji SPC uživa u našem narodu. U korist Crkve i na radost njenih brojnih vernika. http://www.glas-javnosti.co.yu/ [Non-text portions of this message have been removed]
