Ondo Oier B:
Laburpen ona. Lehelengo mezuan ezik ordea, eremu estatiko eta aldakorrak
oso ondo bereizten direla uste dut. Bukatzeko edo, hiru apuntetxo.
1. Mugak muga, gizakiari (edo esperimentu arratoi bati) organuren baten
uhin elektromagnetiko batek eragiteko, erresonantzia bat egon beharra
dago neurriren baten, gehienetan mintz zelularreko prozesuak eta hormona
jarduerak eragiten direlarik. Hau loteria moduko bat da. Gure gorputzek
(forma, neurria, ezaugarri elektrikoak eta masaren arabera) eta gure
organu, zelula edo biomolekulek (era berdinean) antena moduan
funzionatzen dute, bakoitzak bere bibrazio maiztasunak izango dituelarik
(antzerakoak izan arren). GSM900 ekin adibidez (mugikorren
teknologietako bat, 900 eta piku MHz takoa, ohikoena orain), Finlandiako
ikerlari talde batek 35 proteinaren egitura aldatzen dela aurkitu dute.
2. Azterketak egitean eta emaitzen eztabaidan, ikuspegi globala izan
behar dugu (eta gauza gehiagotan, je, je) eta ez hurbilketa
erredukzionistekin konformatu. Etxe barruan 50 Hz tako eremu
elektromagnetiko potente bat dagoenean (lehendabizi sorburua aurkitu
beharra dago, etxekoa edo kanpokoa), maiztasun ezberdineko beste eremu
asko erator daitezke. 40-60 Hz tarteko eremu edo indukzio magnetikoa
neurtzen duen aparatuak 1000 nT azaltzen baditu pantailatxoan (uhinen
banaketa espaziala ere neurtzea komeni da, hiru ardatzetako parametroak
kontutan edukiz), oso posible da, kasuak kasu, 10 eta 1000 Hz tartekoak
hartzen dituenak 1400 nT neurtzea. Izan ere, fenomeno ugari sortzen dira
hau gertatzeko. Faktore garrantzitusuenetako bat eraikuntzako materia
ferromagnetikoaren eragina, hots, hormigoian sartzen den altzairuarena
(edo burdin masa edo altzairu masa garrantzitsuena). Zoru, sabai eta
zutabetan egon ohi den materia honek, era xinplean esanda, "antena"
efektua (uhinak erakarriz), eta "iman" efektua (imantatu eta emisore
bihurtuz) egiteko ezaugarriak ditu (baita Faraday kaiolaren efektua kasu
askotan edo kondentsadore batena). Horrela, maiztasun ezberdineko uhin
ezberdin ugari sortzen dira. Zer esanik ez, inguruan telefonia
mugikorreko antenarik balego. Honi, beste faktore batzuk gehitu ezkero,
esate baterako, eragin latzena sor dezaketen energia telurikoak, margo
sintetikoak paretetan, aire kalitate eskasa (ioi positiben gehiengoa,
toxikoak, larregizko hezetasuna edo honen falta...), argitasun kalitate
txarra eta abar... Sinergia arriskutsuak sor daitezke, loteriako
txartelen erdia oso osorik eskuratuz. Txartelen beste erdia gure
larruazaletik barrura dago, tako erdi hori, gure elikadurak, egoera
emozionalak, jarrerak eta abarrek osatzen dutelarik.
3. Aseguro etxeen gehiengoak (guztiak ez esatearren) eremu
elektromagnetikoen eragina (transformagailuak, altako lineak...) bere
polizetan kobertura gabe uzten dute (Allianz 1993). Maiztasun handiko
eremuekin ere, saiakera ezberdinen ostean Lloyd's etxeak ezezkoa eman
zion mugikorren osasun arriskuak aseguratzeari (London, 2001). Beste
kasu bat aipatuz, Airtelen erantzunkizun zibileko aseguruak (Euskaltel
eta Orange?), mugikorraren erabilera jarraiak sortutako eraginak
asegurotik kanpora utzi zituen. Nahikoa esanguratsu.
Gehiago ere idatziko nuke gai hauen inguruan, baiña ez daukat denbora
larregirik eta dexenteko txapak idatzi dizkizuet jada.
Ondo izan,
Asier Arregi
PD1.: uso gaixoenarekin... norabide nagusia (intentsitatearenean)...
bai, aurpegitik, bizkarretik edo albotik, bere posturan. Baina gradiente
bat oinetatik gora. Eta hori, horrela hobeto jasaten da, burutik behera
baino, kaka bezala :-) .
PD2: Aupa hi, iñoiz in vivo geratzen bagaittuk, eta ondo iruditzen
bajak, lehelengo aparatuekin neurketak egingo jittuagu, eta gero
biologikoki erradiestesiarekin.
PD3: Bonbillen inguruan be tentaldixa euki neban zeoze idaztekua, izan
be, gizakixak fotosentiberak gara ta. Argixa, uhin elektromagnetiko
guztien artian gehixen eragiten gaittuana da. Argi artifizialen
kokapena, diseñua eta kalitatia oso garrantzitsuak dira, batipat, eguzki
argixan urrittasuna jasaten bada. Beste egun baterako edo........Edo
Matrallakoko Ugalak Hartzen programarako. Eguasten honetan eingo dogu
lehelengua Eibarren, Arrakalako fisioterapeuta alternatibuak batzuk egin
dittu jada eta gu atzian geratzen gabiz...
Oier Bikondoa(e)k dio:
>Gure eztabaida luzea nahiko laburki deskriba daiteke:
>
>Honekin hasi zen:
>
>Asierrek:
>
>
>
>>Dana dala, segurtasuna definitu biharko gendukek. Honek osasunarekin
>>harremanik baldin bajakak, nere esperientziak esaten jestak, enpresa
>>haundixek hau kontuau euren ajendatan ez dakela. Esate baterako, Eibarko
>>etxe batzutan egindako eremu magnetikuen neurketatan 3.500 nT (nanoTesla)
>>neurtzera heldu giñan. Ideia bat egitteko, araututa edo sakon aztertuta
>>daken herrialdietan, Suezia eta AEBak, lanpostuetarako gehienezko baloreak
>>ezartzen dittue, 250 nT lehelenguan eta 300 nT bigarrenian (zer esanik bez,
>>logela edo atseden leku batian askoz gitxiago biharko leukela).
>>Iberdrolaren erantzuna "parregarrixa" izan zan (beraiek legiak betetzen
>>dittue, Espainiako maximo legal fosila: 100.000 nT). Baiña erantzunetan,
>>gizur nabarmenak eta jarrera defentsiboegixekin topo egin neban. Nik
>>neurketen berri eman eta beraiek: /Excusatio non petita acusatio
>>manifesta/, legia betetzen dabela eta abar. Izan be, antzerako kasuetan
>>badago jurisprudentziarik beraien aurka.
>>
>>
>
>Eta nik, zuk aipatutako nT eremuak Lurraren eremu magnetikoarekin konparatuz
>txikiegiak iruditzen zitzaizkidala esan nuen eta Iberdrolarena, logikoagoa
>zirudiela. Eremu estatiko edo aldakorrei buruz ari zinen ere galdetu nuen.
>Zenbait mezu ondoren, batez ere aldakorrei buruz (50/60Hz) ari zarela uste
>dut, baina ez dut oso argi ("Eremu estatiko eta aldakorrak bereiztea, beste
>kontu bat da" diozu). Interesgarria eta bitxia iruditu zitzaidan ere eremu
>magnetiko oso baxuek (<0.4mikroT) osasunean kalteak eragin ditzazkela
>baieztatzen duten ikerketak, lanean horrelako eremuak baino altuagoetan
>egoten naizelako ziur, eta etxean ere, elektrotresnekin, askotan balio
>horren gainetik egoten garelako denok aise, nahiz eta denbora gutxi izan
>(http://www.who.int/peh-emf/about/WhatisEMF/en/index3.html).
>
>
>Mugei buruz ere aritu gara, eta zuk Suezia eta AEBtako mugak aipatu dituzu
>(250-300 nT). Erreferentzia moduan, besteren artean, Karolinska Institutoa
>eta Beneventoko erresoluzioa. Baita WHO/IARC ere.
>
>Asierrek:
>
>
>>"WHO/IARC (2001) : 300-400 nT era jarraian, gizkiarentzat minbizi
>>eragiletzat hartzen dira "
>>
>>
>
>Aldiz, WHO/IARC-ko 2002-ko txostenaren laburpenaren arabera (monographs, 80.
>zenbakia),
>
>"5.5 Evaluation There is limited evidence in humans for the carcinogenicity
>of extremely low-frequency magnetic fields in relation to childhood
>leukaemia. There is inadequate evidence in humans for the carcinogenicity of
>extremely low-frequency magnetic fields in relation to all other cancers.
>There is inadequate evidence in humans for the carcinogenicity of static
>electric or magnetic fields and extremely low-frequency electric fields.
>There is inadequate evidence in experimental animals for the carcinogenicity
>of extremely low-frequency magnetic fields. No data relevant to the
>carcinogenicity of static electric or magnetic fields and extremely
>low-frequency electric fields in experimental animals were available.
>Overall evaluation Extremely low-frequency magnetic fields are possibly
>carcinogenic to humans (Group 2B). Static electric and magnetic fields and
>extremely low-frequency electric fields are not classifiable as to their
>carcinogenicity to humans (Group 3). "
>
>Hau da, maiztasun oso txikiko eremu elektromagnetikoek, umeen leuzemiarekin
>zerikusirik izan lezakete (baina datu gutxi daude) eta horregatik 2B delako
>taldean sailkatuta daude. Bestelako kanzerrekin zerikusirik ote duten ala
>ez, ez dago froga fidagarririk (eta ikerketa ugari egin dira!). Eremu
>magnetiko estatikoak eta maiztasun oso txikiko eremu elektrikoen kasuan, ez
>dago daturik kantzerra eragin dezaketenik (3. taldea).
>
>Beneventoko erresoluzioan esaten denaren arabera, badirudi frogak badaudela.
>Baina AEBko National Institute of Enviromental Health Sciences-aren orriaren
>arabera, EEM eta kantzerraren arteko erlazioa oso ahula da (hobe esanda,
>kasu gehienetan ezin da esan erlaziorik dagoenik):
>http://www.niehs.nih.gov/emfrapid/booklet/results.htm (2006 urteko abuztuan
>berriztu zuten edukia, beraz datuak oso berriak dira).
>
>Betiko kontua: erazago da zerbait existitzen dela frogatzea existitzen ez
>dela frogatzea baino. Errazagoa da unikornioak existitzen direla frogatzea
>unikorniorik ez dagoela frogatzea baino, eta 50/60Hz-ko EEMkin, antzera
>(http://www.who.int/peh-emf/about/WhatisEMF/en/index1.html)
>
>
>Nahi bezain luze jarraitu dezakegu eztabaidan, nT edo mikroT gora behera.
>Zure lehen mezuan harritu ninduena aipatzen zenituen balio txikiak ziren, ez
>zitzaidalako iruditzen efektu nabarmenik eragin zezaketenik. Aurkitu dudan
>literaturaren arabera, halako eremu txikien eragina oso txikia da eta
>orokorrean ez dirudi osasunerako kaltegarriak direnik. Badago kontrakoa
>esaten duen lanik, baina ebidentzia ahula da. Hori, informazio ofizialaren
>arabera eta zuk aipatutako zenbait erreferentzitan. Harrituta geratu naiz
>dagoen informazio kopuruarekin.
>
>Espainiako maiztasun baxuko EEMrako mugek badute arrazoi "zientifiko" bat
>(ez dira kapritxoz aukeratutako balioak eta mugak aukeratu zirenean zegoen
>jakinduria "zientifikoan" oinarrituta daude). Baita Suezia eta AEBrenak ere,
> zuhurtasunak bultzatuta, zenbait ikerketetan EEMak agian kaltegarriak
>zirela ikusi baitzuten. Zuhurtziaz jokatuta, Espainian mugak txikitu beharko
>lirateke, baina zenbat? 1 mikroT, 20 mikroT, 200 nT? Dagoen jakinduriarekin,
>galdera hori erantzutea oso zaila da. Baina berriz diot, dagoen
>jakinduriarekin (ofiziala, edo aipatu ditudan erreferentzietan agertzen
>dena) Espainiako mugak ez dirudite kriston astakeria direnik. Hori bai, argi
>eta garbi beti izango da ziurragoa muga 250 nT-tan jartzea 100 mikroT-tan
>baino, prozesu eta eragin guztiak zeintzuk diren jakin arte.
>
>
>Zure gomendioari kasu eginez ("Ez dezagun argi dagoena nahastu berez
>konplexua den gai honetan"), mugikorren eta irrati-frekuentzien kontua alde
>batera utzi dut maiztasunak eta efektuak oso ezberdinak direlako.
>Majadahondako kasu horretan, Iberdrolako transformagailuaz gain, telefoniako
>antea izugarria omen dago. Zein da, bietako bat baldin bada, kantzer kasuen
>eragilea?
>
>Ahal badut, saiatuko naiz nire "esperimentu" partikularrak egiten 50Hz-tako
>eremu aldakorrekin (gaussmetrorik ez dut baina). Mugikorrekin, ez, ez baitut
>erabiltzen. Eremu magnetikoen kontuan, ostiralean gure lanean dauden
>arauak/mugak kontsultatu nituen: 200mT (miliTesla) gorputz osorako, 8mT
>emakume haurdunentzat eta 0.5 mT taupada-markagailu bat badaramazu... baina
>horrelako balioetara ez garela iristen ikusi omen zuten. Ez dut uste
>benetazko balioak oso urrun egongo direnik. Egunen batean gaussimetro bat
>topatzen badut, neurtuko ditut.
>
>Ondo izan,
>
>Oier
>
>PD: kable gainean dagoen usoaren buruari eremu magnetikoa ez zaio etorriko
>hanketatik, baizik eta garondotik edo musutik, korrontea baldin badago. Eta
>eremu elektrikoa isolatzea erraza bada, magnetikoa ez horrenbeste. Hala ere,
>usoak kableetan pausatzen dira. Horrek baina, ez du ezer frogatzen.
>
>_________________________________________________________________
>Descubre la descarga digital con MSN Music. Más de un millón de canciones.
>http://music.msn.es/
>
>_______________________________________________
>Adi gero, mezuak bidaltzeko: eibartarrak@postaria.com
>
>http://www.eibar.org/zerrenda
>
>harpidetza eteteko: [EMAIL PROTECTED]
>
>
_______________________________________________
Adi gero, mezuak bidaltzeko: eibartarrak@postaria.com
http://www.eibar.org/zerrenda
harpidetza eteteko: [EMAIL PROTECTED]
