Tomasz J Kazmierski:
Wowczas nie istnialo pojecie narodowosci etnicznej. Mozna bylo byc
na przyklad Polakiem pochodzenia zydowskiego narodowosci ruskiej.
Nie bylo w tym zadnej sprzecznosci. Dzis niektorzy gubia sie i
staraja sie dociec, czy sa np. Litwinami, czy Polakami,
zapomninajac, ze ich przodkowie kilka pokolen wczesniej
nie mieli takich problemow, bo byli i jednym i drugim.
Z owczesnego punktu widzenia o Schopehauerze na pewno powiedziec
mozna jedynie to, ze urodzil sie jako mieszczanin polski, a
zmarl jako poddany krola pruskiego. Dobrze jest przy tym pamietac,
ze Gdansk i Torun stawily zbrojny opor zaborczej armii pruskiej w
1792r. Miasta te, choc zamieszkale glownie przez zywiol
niemieckojezyczny, chcialy pozostac przy Rzeczypospolitej. Dla
Fryderyka natomiast bogate osrodki handlowe i przemyslowe Rzplitej
nad polnocnym biegiem Wisly stanowily lakomy kasek. Glownie z tego
powodu parl on do drugiego rozbioru Polski i przekonywal don
Katarzyne, ktora poczatkowo chciala sie zadowolic akcja zbrojna
przeciw Polsce jedynie w celu zmuszenia Polakow do cofniecia
Konstytucji 3 Maja.
tjk
Warto przy okazji wspomniec mieszczanina niemieckiego z
Torunia, S.B. Lindego, autora pierwszego wielkiego "Slownika
jezyka polskiego". Linde byl tez dyrektorem Liceum
Warszawskiego. Uczono tam wprawdzie po niemiecku ale on sam
byl wczesniej lektorem jezyka polskiego na uniwersytecie w
Lipsku. Wlasnie w Warszawie, z Saksonczyka, Prusaka, stanie
sie Polakiem. Za swoje monumentalne dzielo otrzymal w 1816
herb szlachecki ´Slownik´ i zloty medal od ziomkow.
A tak przy okazji, skoro juz mowa o Sasach. W sobote bylem na
urodzinach i spotkalem tam Saksonczykow z Drezna i okolic.
Jeden nawet z polsko brzmiacym nazwiskiem. Caly czas
powolywali sie na wspolnych krolow i historie. Chcialem dodac, ze
Polacy tych czasow nie widza w najlepszym swietle ale widzac
wzruszenie na twarzy jednego, ugryzlem sie w jezyk. Facet byl
jeszcze trzezwy a opowiadajac mi o tym i o swoich podrozach po
Polsce, (najwieksze wrazenie zrobil na nim Wawel), mial lzy w
oczach.
Irek
