Ivan Klajn za „Blic”
Crnogorski jezik je veštačka kreacija M. Keranović - M. Leskovac | 04. 09. 2010. - 00:02h | Foto: Z. Raš | Komentara: 213 <http://www.blic.rs/Kultura/Vesti/205543/Crnogorski-jezik-je-vestacka-kreacija/komentari> Na kioscima u Crnoj Gori juče se pojavilo prvo izdanje Gramatike crnogorskog jezika, autorskog tima sastavljenog od crnogorskih i hrvatskih lingvista. Rad na prvoj službenoj gramatici crnogorskog jezika trajao je dve godine, a njeni autori su crnogorski lingvista Adnan Čirgić i hrvatski stručnjaci Ivo Pranjković i Josip Silić. Srpski lingvisti tvrde da je odluka o izdavanju Crnogorske gramatike isključivo politička, bez bilo kakvog naučnog osnova. Ivan Klajn <http://www.blic.rs/data/images/2010-09-03/70989_kuklajn-foto-zoran-ras_f.jpg?ver=1283533170> Prema rečima akademika Ivana Klajna „crnogorski jezik je veštačka kreacija, a Crnogorska gramatika politička odluka“. - Ta gramatika ima tri foneme koje nemaju veze ni sa takozvanim crnogorskim književnim govorom – kaže Klajn. Veljko Brborić, profesor Filološkog fakulteta u Beogradu, sa katedre za srpski jezik, ističe da za izdavanje „Crnogorske gramatike“ nema osnova u lingvističkom smislu. Kako kaže, razlike u crnogorskoj od srpske gramatike „mogu jedino da budu veštačke, izmišljene i improvizovane“. - To je isključivo politička odluka. Gramatičku strukturu jezika čine padeži i akcenti. Oni ne mogu da kažu da ima više ili manje od sedam padeža, ili više ili manje od četiri akcenta. Lekskičke razlike postoje, ali one postoje u okviru svakog jezika, pa recimo i kad se porede čak Beograd i Niš, pa i Beograd i Novi Sad, ali suštinskih razlika ne može da bude. Autori „Crnogorske gramatike“ nisu Crnogorci i ne govore jezikom čiju su gramatiku napisali. To je paradoks. To bi bilo isto kao kad bismo mi iz Beograda tražili da nam recimo lingvisti iz Sarajeva, ili Tuzle pišu gramatiku srpskog jezika - kaže Brborić. On podseća da se 1996. godine u Crnoj Gori pojavila gramatika i pravopis crnogorskog jezika čiji je autora prof. Vojislava Nikčevića, ali da to u početku niko nije uzimao ozbiljno, ni od crnogorske vlasti ni od lingvista. Adnan Čirgić - Kako je po sredi bilo državno osamostaljenje, oni su tad, pre četiri godine, uslovno rečeno preimenovali jezik iako se tad po zvaničnom popisu više od 60 odsto stanovništva izjasnio da govori srpski jezik… Prošle godine imenovali su pravopisnu komisiju koja je utvrdila da njihov jezik ima 32 slova. Ta dva slova „viška“ su ista slova koja se mogu čuti u svim ijekavskim govorima… Inače, u srpskom, bošnjačkom, hrvatskom i navodnom crnogorskom ima više od 90 odsto identičnih stvari. Te razlike su mnogo manje nego recimo u nemačkom jeziku u Austriji i Nemačkoj ili Švajcarskoj, pa nikome u Austriji i Švajcarskoj nije palo na pamet da prave švajcarski ili austrijski jezik - navodi Brborić. Jedan od autora Crnogorske gramatike, Adnan Čirgić, kaže za „Blic“ da je savremeni crnogorski jezik u svojoj prvoj gramatici „dobio adekvatan opis“. -Ovo je prva službena gramatika crnogorskog jezika. U njoj je dat opis savremenog crnogorskog jezika i to samo onoga što predstavlja opšte crnogorski jezički sloj. To znači da je njome kodifikovan onaj jezik kojim govore autohtoni štokavci u Crnoj Gori, bez obzira na njihovo nacionalno opredeljenje. Prirodno je da gramatika crnogorskog jezika bude slična gramatici srpskog, hrvatskog i bosanskog jezika, jer su u pitanju štokavski standardni jezici. Prirodno je da su u svakom od njih kodifikovane posebne jezičke specifičnosti - priča Čirgić. Prema njegovim rečima „najveće razlike tiču se fonološkog sloja“ i navodi da to znači da je u „crnogorskom jeziku normiran tridesetdvočlani fonološki sistem“. - Ti glasovi „viška“ su kodifinovani fonemi ś i ź, kao produkt jotovanja, na isti način kao i glasovi ć i đ. Na primer śjever od sjever, ćerati od tjerati, đed od djed - kaže Čirgić. Nakon usvajanja Opšteg zakona o obrazovanju u Skupštini, vladin Savet za opšte obrazovanje usvojio je prošlog meseca Gramatiku crnogorskog jezika. Deo stručne javnosti usprotivio se usvajanju Gramatike, a glavne primedbe odnosile su se na navodnu dominaciju arhaizama i oslanjanje na gramatiku hrvatskog jezika. http://www.blic.rs/Kultura/Vesti/205543/Crnogorski-jezik-je-vestacka-kreacija [Non-text portions of this message have been removed]
