Dzis przypada 80. rocznica wznowienia w odrodzonej Polsce dzial-
alnosci Uniwersytetu Wilenskiego. Przypomne, ze jego fundatorem
byl Stefan Batory, ktory przeksztalcil w 1579 roku tamtejsze kolegium
jezuickie w Akademie Wilenska.
Uniwersytet pelnil swa edukacyjna i kulturowa misje przez wieki.
W latach 1781 - 1797 na polecenie Komisji Edukacji Narodowej
zreformowano jego strukture. Od tamtego czasu dzialal jako Szkola
Glowna Wielkiego Ksiestwa Litewskiego. Jej jezykiem wykladowym
byl jednak jezyk polski. Wilenska uczelnia byla wowczas waznym
osrodkiem ksztalcenia nauczycieli. Studia odbywano na dwoch wy-
dzialach: fizycznym i moralnym.
Po trzecim rozbiorze, od 1803 roku dzialala jako Cesarski Uniwer-
sytet Wilenski. Jego kuratorem byl ksiaze Adam Czartoryski, a rek-
torem Jan Sniadecki. Wsrod profesorskiego brylowali m.in.: Jedrzej
Sniadecki i Joachim Lelewel. Studentami tej uczelni byli m.in.: Adam
Mickiewicz i Juliusz Slowacki. A w ogole, to wilenska uczelnia miala
szczescie do wielkich poetow. Wiele lat pozniej wydzial prawa skon-
czyl tu noblista Czeslaw Milosz.
Pod patronatem uczelni dzialaly w czasach Mickiewicza naukowo-
patriotyczne stowarzyszenia studenckie - Filomatow i Filaretow.
W wyniku represji po powstaniu listopadowym w 1832 roku wladze
carskie zamknely szkole.
Dokladnie 80 lat temu - 11 pazdziernika 1919 roku decyzja Naczel-
nika Panstwa - Jozefa Pilsudskiego reaktywowano dzialalnosc
Uniwersytetu Wilenskiego pod nazwa Uniwersytetu Stefana Batorego.
Dzialal on do czasu wkroczenia wojsk sowieckich do Wilna w 1939
roku. Wowczas uniwersytet stracil swoj polski charakter. W 1955 roku
jako uczelnia Sowieckiej Republiki Litewskiej otrzymal nazwe Uniwer-
sytetu im.V.Kapsukasa.
Dopiero w 1991 roku powolano do zycia nowy Uniwersytet Polski
w Wilnie, ktory dziala - jak moglam sie przekonac podczas wakacji
spedzonych m.in. na Wilenszczyznie i Suwalszczyznie, w okolicach
Wilna, Punska i Sejn.
Malgorzata
