|
Preminuo Aleksandar TišmaNovi Sad, 16. februara (Tanjug)
Tišma je rođen 16. januara 1924. godine u Horgošu, završio je Filozofski fakultet i radio u Novom Sadu, a bio je dugogodišnji urednik edicije "Danas" i Letopisa Matice srpske. Pisao je poeziju i prozu, a u svom književnom opusu bio je zaokupljen savremenom tematikom, koju je obrađivao modernim izrazom. Tišma je bio učesnik Narodnooslobodilačkog rata od 1941. do 1945. godine. Prvu zbirku pesama pod naslovom "Naseljeni svet" objavio je 1956. godine, a zatim je došla zbirka poezije "Krčma". Usledile su knjige pripovedaka "Krivice", "Nasilje", "Povratak miru", "Škola bezbožništva" i potom romani: "Za plavom devojkom", "Knjiga o Blamu", "Upotreba čoveka", "Vere i zavere" i zbirka putopisa "Drugde". Za roman "Upotreba čoveka" dobio je 1977. godine NIN-ovu nagradu. Bio je član Vojvođanske akademije od njenog osnivanja 1979, da bi posle njene integracije 1992. postao i redovan član SANU, a prošle godine je postao i redovan član Akademije umetnosti u Berlinu. Tišmina sabrana dela objavljena su u šest tomova, a dnevničke beleške 1941- 2001. objavila je lane izdavačka kuća "Zoran Stojanović" iz Novog Sada. Dela našeg velikog književnika prevođena su na dvadesetak svetskih jezika, a sam je prevodio sa mađarskog i nemačkog jezika, pa se tako pre nekoliko godina u njegovom prevodu kod nas pojavila knjiga mađarskog nobelovca Imre Nađa pod nazivom "Besudbinstvo". Komemoracija Aleksandru Tišmi zakazana je za utorak u 13.30 časova u
Matici srpskoj, a istog dana u 15 sati biće sahranjen na novosadskom Novom
groblju. NA VEST O SMRTI Predrag Palavestra: Ulaznica za Evropu Aleksandar Tišma je bio jedan od malog broja srpskih pisaca istinski prihvaćenih i poznatih u današnjoj Evropi. Na njega smo se mogli pozvati kada bismo hteli u svet. Svojim duhovnim sklopom i senzibilitetom pripadao je rasutoj civilizaciji, prepunoj potisnute gorčine, nesigurnosti i teskobe, nasleđene iz epohe nasilja, progona i sveopšte zloupotrebe čoveka. U svojim knjigama je pokazao da patnja traje u dušama i kada vlada prividni spoljašnji mir izobilja. Smrt Aleksandra Tišme je ozbiljan gubitak za srpsku književnost, srpski
PEN i SANU. Miroslav Egerić: Ostavio je dubok trag Sa žaljenjem sam primio vest o smrti pisca Aleksandra Tišme. Ako utehe ima posle jednog takvog događaja, ona je u tome da trag od čovekovog ispunjenja u delu može biti duži od njegovog života. Aleksandar Tišma je ostavio dubok trag u srpskoj književnosti i njegova sabrana dela na policama onih koji znaju šta je svetlost i mudrost knjiga, svedočanstvo su jednog plodnog života. Ako postoje sile koje rade na rastakanju života, postoje i one koje vrednosti života zgušnjavaju, čuvaju i predaju u nasleđe drugima, negujući "klice jednog sveopšteg života". Odlaskom Aleksandra Tišme srpska književnost gubi jednu od izrazitih
ličnosti njenog plodnog uspona i razvoja. Čedomir Mirković: Velikan srpske književnosti Aleksandar Tišma istinski je velikan srpske i evropske književnosti, pisac koji već godinama, na najbolji i najuspešniji način, zastupa našu književnost u svetu. Celina njegovog književnog opusa, u kojem posebno mesto pripada romanima i pripovetkama, sadrži književno majstorstvo posebne vrste, ono književno majstorstvo koje se ne iscrpljuje spoljašnjim i formalnim eksperimentisanjem, nego iznalaženjem najadekvatnijih i najsugestivnijih pripovednih oblika. Knjige Aleksandra Tišme objedinjuju zapitanost o sudbinskim iskušenjima
egzistencije a jedno od bitnih pitanja njegovih dela jeste: kako da
današnji čovek uspostavi poverenje u smisao humaniteta a da, istovremeno,
živi s tragičnim iskustvima 20. veka. Njegove knjige opominju da zlo i
mračni nagoni neprekidno vrebaju da se u pogodnim okolnostima pomame.
Draško Ređep: Čudan svet gubitnika Iako je najpre objavio knjige pesama ("Naseljeni svet" i "Krčma") Aleksandar Tišma će ostati upamćen kao urbani prozaik. Njegovi romani i među njima na prvom mestu "Knjiga o Blamu" i "Upotreba
čoveka", na izuzetno vitalan način obnavljaju tradiciju srpskog građanskog
romana. Može se reći, a i sam je bio saglasan sa takvom ocenom, da posle
Jaše Ignjatovića - srpskog Balzaka - jedino je Tišma u svoje knjige
naselio čudan svet gubitnika, unesrećenih sudbina, lupeža, ljudi iz
predgrađa i podzemlja, slobodnih žena, putnika, erotomana, samoubica i
žrtava. Mihajlo Pantić: Evropski prepoznatljiv glas Odlaskom Aleksandra Tišme iz srpske književnosti odlazi jedan usamljeni, evropski prepoznatljiv glas velikog pripovedača i romansijera. Aleksandar Tišma pripadao je onoj generaciji srpskih pisaca koja je sredinom pedesetih i početkom šezdesetih godina vratila srpsku prozu evropskom horizontu modernističke književnosti i, izborila pravo da umetnost bude nezavisna od politike. Priče i romani Aleksandra Tišme, na psihološki vrlo produbljen način svedoče o iskustvu modernog čoveka koji je zatečen u brutalnoj istoriji 20. veka. Tišmino delo služi na trajnu čast srpskoj književnosti. Z. Karanović |
Naš poznati književnik, akademik Aleksandar Tišma
preminuo je posle teške bolesti u Novom Sadu u 79. godini, rečeno je danas
za Tanjug u novosadskom ogranku SANU.
