Basa Bah Osa (Roza Rahmadjasa Mintaredja) nyebut-nyebut gaduh naskah pantun
Bogor, kuring panasaran. Naon sih bedana jeung pantun-pantun sejenna. Nya
ngumaha ka anjeunna dipangfotocopikeun. Ngan hanjakal waktu kuring nyokot
fotokopianana, Bah Osa nuju teu aya. Tepi ka ayeuna sanajan nganjrek sakota
jeung Bah Osa acan papendak bungkeuleukanana jeung anjeunna...hahaha.
Naskah pantun nu difotocopy teh aya tilu judul. Nu kahiji geus dimedalkeun
ku penerbit di Bogor taun 1964 judulna teh DADAP MALANG SISI CIMANDIRI.
Hanjakal coverna teu ka fotocopy, jadi teu terang aran penerbitna.
Sedengkeun nu sejenna: NGAHYANGNA PAJAJARAN jeung PAKU JAJAR BEUKAH KEMBANG
mangrupakeun salinan, diketik. Malah PAKU JAJAR mah diketik ku mesin ketik
jaman baheula, ari NGAHYANGNA PAJAJARAN mah sigana diketik make mesin ketik
IBM atawa printer komputer type IBM. "NGAHYANGNA PAJAJARAN" oge katingalina
diketik make word processor, sabab loba kecap "TEH" jadi "THE". Tilu naskah
ieu, make ejaan lila ....saperti TJeurik eukeur Ceurik.
Naon cenah istemewana Pantun Bogor? Ceuk dina buku DADAP MALANG, Saleh
Danasasmita ngaguar pantun bogor di taun 1963, nya ku pokalna lalakon Dadap
Malang dicitak dijieun buku jeung dimedalkeun. Dihandap ieu Pangjajapna
("Kata pengantar") tina buku Naskah "DADAP MALANG SISI CIMANDIRI:
PANGJAJAP
Ieu carita pantun DADAP MALANG SISI CIMANDIRI diturunkeun ka AKI BAJURAMBENG
dina taun 1908. Meh sawidak taun sasat dielep henteu sina muncul milu
nenggak dina talaga sastra Sunda. Naskah aslina (catetan tina carita Aki
Bajurambeng) geus pareang baloleas. Hese dibacana sanajan aksara laten jeung
sasat teu puguh tanda bacaanana. Malum nu nulisna kudu nuturkeun juru pantun
nu nyarita.
Dina basana pikeun jaman Parahiangan mah memang kaasup basa rayat anu TEU
NYAHOEUN UNDAK UNDUK BASA. Aya babasan, cenah: "Pantun cacah dengekeuneun
cacah. Cacah nyaritakeun rajana jeung dicaritakeunana ku cacah ka cacah
deui!"
Anu pasti, ieu pantun henteu laku di kalangan para santana (menak?) lantaran
jaba ti basana "lain dengekeuneun menak" teh, urang Kabupaten jeung pamilina
teu pati raresepeun kana carita pantun. Pantun memang leuwih nerekab di
kalangan somah.
Pikeun bandingan, bandingkeuneun jeung carita-carita pantun ka
Priangankeun. Ieu pantun Bogor teh boga ajen anu mandiri anu bisa dipake
bahan. Diantarana bae: Munculna ti wewengkon PASISIAN BOGOR anu sasat bebas
tina peodalisasi basa ala Mataram. Juru pantunna tetela HENTEU NGAGEM AGAMA
ISLAM jeung wawuheun keneh kana adeg2 agama jaman baheula, lantaran jiwana
ngancik didinya. Beunghar ku bahan-bahan anu laman ditapakeun kana kaayaaan
jamanna (jaman Pajajaran) ngandung prosentase kakunaan anu leuwih rea. Ieu
carita mangrupa hiji aweuhan kiwa Pajajaran baheula anu silem kapupus
sajarah. Eusina ngalimpudan baheula jeung kiwari katut jaman nu bakal
kasorang. Karancagean di hate urang kacida perluna dina neuleuman ieu
carita.
Jajaran2 anu sakapeung mah rineka sajak, disusun nyimpenna kalawan
didasarkeun kana catetan anu aya, kana dialek URANG RUMPIN, kana maksud
kalimahna bari dilengkepan ku katerangan2 ti anu kungsi nyaksian jeung milu
nuliskeun pantunna dina taun 1908. Lantaran logatna katara beda jeung logat
Priangankeun, dina perluna eureun, kapaksa kecap2 atawa kalimah teh
dipisahkeun jajaranna.
Nyanggakeun, mugi tiasa jadi bahan eudan kana carita pantun anu aya.
Bogor, 1964
