Mam w rece nowa ksiazke Cornwella "Hitler's Pope: The Secret His-
tory of Pius XII". Musze ja jutro oddac. Dzis przejrzalam tylko ostatni
rozdzial. Jest on prawie w calosci atakiem nie na Piusa XII, ale na
obecnego papieza Jana Pawla II. Cornwell przedstawia go jako
"tradycjonalistycznego autokrate, gorszego jeszcze od Pacellego".
Gorszego. Wyglada mi na to, ze atakowanie Piusa XII jest dla Johna
Cornwella tylko pretekstem i uzasadnieniem ataku na Kosciol.
Zupelnie w innym tonie sa dyskusje i wywiady na temat beatyfikacji
Piusa XII przedstawiane na przyklad we francuskim "Le Figaro"
(sprzed 2 tygodni). Moze na probke takie dwa fragmenty dwoch
wywiadow: wielkiego rabina Francji i francuskiego protestanckiego
historyka.
Fragment wywiadu Josepha Sitruka - wielkiego rabina Francji :
- Co Zydzi maja do zarzucenia Piusowi XII ?
- Jego milczenie. Mamy dowody, ze Kosciol wreszcie zdal sobie
z tego sprawe. Ale nie zapominamy odwagi wielu biskupow,
ktorzy przeciwstawiali sie nazizmowi. Oni nie zamkneli sie w
godnym potepienia milczeniu.
- Na jakich warunkach Zydzi gotowi sa uznac sprawe Piusa XII
za zamknieta ?
- Przede wszystkim ten ciemny okres powinien byc poddany
obiektywnej ocenie historykow. Nalezy rzucic swiatlo, aby
skonczyc z podejrzeniami o bledna interpretacje faktow.
W oczekiwaniu na to niezbedne wyjasnienie wszystkich wat-
pliwosci nalezy odroczyc beatyfikacje tego papieza. Obecnie
bylaby bowiem nowym zrodlem niezrozumienia miedzy Zydami
a chrzescijanami.
- Czy uwaza Pan, ze za obecnego pontyfikatu jestesmy swiad-
kami ponownego usztywnienia sie stanowiska Rzymu, jak
twierdzi John Cornwell ?
- Nie. Nie dostrzegam niczego, co uzasadnialoby ta teze Corn-
wella. Jan Pawel II jest fascynujacym czlowiekiem, o ktorym
mysle wiele dobrego i napisalem mu o tym. Podobnie jak
w nas wszystkich, i w jego osobowosci mieszaja sie jasne
i ciemne strony. Ale odgrywa on dynamiczna role w Kosciele
katolickim, nawet jesli niektore jego postawy sa dyskusyjne
lub niezrozumiale dla Zydow.
Fragment wywiadu Pierra Chaunu - znanego francuskiego historyka :
- Czy mozna twierdzic - jak to robi John Cornwell - ze Pius XII
byl germanofilem i antysemita ?
- To, ze byl germanofilem, ze kochal niemiecka kulture i cenil
pewne niemieckie cechy, jak obowiazkowosc, czy punktual-
nosc, ktorymi zreszta sam sie odznaczal, nie ulega watpliwosci.
Ale to nie zbrodnia ! Natomiast przypisywanie mu antysemi-
tyzmu nie ma najmniejszych podstaw. Atakuje sie czlowieka,
ale jest to operacja wymierzona przeciw Kosciolowi katolic-
kiemu. W tym przypadku, chociaz sam jestem protestantem,
solidaryzuje sie z Kosciolem.
- Cornwell twierdzi, ze Pius XII zachowal milczenie w sprawie
Holocaustu, chociaz wiedzial o nim.
- To nieprawda! Wiedzial o Holocauscie rownie malo jak
Roosevelt czy Churchill. Zarowno papieza, jak i przywodcow
zachodnich informowano o przesladowaniach i deportacji
Zydow, nikt jednak nie znal prawdziwej skali Holocaustu.
Roosevelt tlumaczyl sie po wojnie, ze nie wyglosil zadnego
oswiadczenia potepiajacego Holocaust, poniewaz nie znal
calej prawdy. Nawet to, co wiedzial, wydawalo mu sie zbyt
monstrualne, zeby moglo byc prawdziwe. Nawet Zydzi wywo-
zeni do obozow zaglady nie wiedzieli co ich czeka. Czym
naprawde byly obozy zaglady dowiedziano sie dopiero
w 1945 roku. A papiez wiedzial nie wiecej od innych.
- Cornwell robi z papieza obiektywnego sojusznika Hitlera.
Czy to nie przesada ?
- Co to znaczy "obiektywny sojusznik"? To komunistyczna
dretwa mowa! To absurd! Trzeba nie miec pojecia o rea-
liach tamtej epoki, zeby twierdzic cos podobnego. Rozwia-
zanie przyjete przez Piusa XII bylo najlepsze z mozliwych.
Mozna twierdzic, ze powinien byl glosno krzyczec. Ale jak?
Niemcy po zajeciu Rzymu odcinali prad Radiu Watykan,
kiedy tylko nadawalo jakies nie odpowiadajace im wiado-
mosci. Co wiecej, jak pokazal przyklad Holandii, gwaltowny
protest mogl najprawdopodobniej spowodowac represje
ze strony nazistow. Polityka spektakularnych demonstracji
mogla co najwyzej miec katastrofalne konsekwencje.
To tyle o temperaturze dyskusji.
Malgorzata
